Қожа Ахмет Яссауи хикметтері (3-бөлім)

Ей, сопы

Ей, сопы, талап қылсаң Хақ Дидарын, 
Жаннан кеш, алқа ішінде жан қыйнағын. 
Алла үшін тәрік болсын бар жыйғаның, 
Талақ қыл түн ұйқыңды – өшсін мұндар.

Ғашыққа Хақ рахметі жуық шығар, 
Өң – сынық, жүзін жаспен жуып сығар. 
Тамұққа менмендерді қуып тығар, 
Тозақта тәкаппарлар өтпес сын бар. 

Жарандар бұрынғы өткен аулақ кетті, 
Тақ – халас, жасы жуды саулап бетті. 
Сенің де ғұмырың тәмәм – нәубет жетті,
Тәуба қыл күнің үшін ей, пәтшағар!

Не істемес ит-нәпсіге берсең ерік?! –
Алла – жат, еңіресең де өршеленіп.
Жеңілсең – тіріледі, жеңсең – өліп,
Ұйқыңды құстай үркіт – түнде шырмар.

Шығармас нәпсі деген түрме-құлып, 
Аздырар жолдан бұрып мүрде қылып. 
Сонымен сүрдің өмір бірге жүріп, 
Нәпсіні, нәпсіні теп ей, пәтшағар!

Тұлдырсың – нәпсіге ерсең ақырдемде,
Қосады діннен қуып кәпірлерге.
Өлерде иман кетер ғафыл желге,
Нәпсіден ақылға ер де болғын бизар. 

Перғауын, Һарун кетті шайтанға еріп,
Сондықтан жер жарылды – сойқан болып. 
Үлгісін Мұса Кәлим айтар келіп: 
Екеуін үлгі алмаған Құдай қарғар!

Хақ сыны тәубасызға тиді қатал,
Кетем деп, жолға жыйнал, сыйлық апар. 
Көр-дағы кеткендерді – ғибрат ал, 
Тек сонда жатқан жерің болар гүлзар. 

Момындар жыйнап өтер Ар мен Ғылым, 
Хақ үшін құрбан қылды Жан мен Ділін. 
Дүние емес, ақыретке пәрменді кім? –
Сол жанға үр мен нөкер бәрі даяр!

Алланың ғарасат таңы бір атады,
Жер де ойбай, көк те ойбай ғып жылатады. 
Парызшыл, тәубашылды ұнатады,
Жарылқап, – сол құлдармен сұхбат құрар. 

Намаз бен ораза тұтқан күлер тақтан,
Бар халық сол бір жанды тілер Хақтан.
Ондай құл қиямет күні жігер тапқан, 
Ол ұлды періштелер құптап тұрар. 

Хауыз бар – жарандарға ем сауда қылған*, 
Ғашықтар татады оны тәуба қылған. 
Қайығы тәубасыздың аударылған, 
Ішер-дүр ол бейбақтар улы зәһар. 

Бір күні қияметтің – мың жыл болар,
Санынша бұл дүнияның құрдым болар. 
Қайым күн жетпіс мың жыл сүргін болар, –
Тәубашыл құлдар үшін туды баһар. 

Кім Хақтың құлы болса – Хаққа жақсын,
Тәкаппар, қалай бері аттамақсың?!
Құл Ахмет, нәпсі тыйып, дат қыламын, 
Пірмұған тағар ма екен ақ тұмарын!?

Бейхабар көрмей-білмей қан ағызар, 
Жан даусын естігей де Пәруардигар. 


Сын сағат

Қара күн ғой сын сағатта бұл фәниден сапар қылсаң, 
Болмас, тіпті, шаңырағыңнан бір тамшы су татар мұршаң. 

Ажал сенің қарамайды жердегі әмір-құдіретіңе, 
Үкіміңмен бар ғаламға астаң-кестең қаһар қылсаң. 

Барлық жанға Хақ бұйрығы – шын өлімнен шәрбат ішу, 
Қашып одан құтылмайсың – ой, қиялды қатар қусаң.

Қабірстан жаққа барып өлілерден ғибрат ал, 
Сол жарасар: тәнді – кәуап, жан жарасын зәһар қылсаң. 

Тірлік – жалған әрқашанда, тек ізгілік жолдас саған, 
Қиямет үшін жігерді – құм, жүрегіңді баһар қылсаң. 

Хақ бұйрығын тұтқан ғана Хақтың сүйген құлы болар,
Уәлиге айналасың ғибадаттан шаһар құрсаң. 

Малың-мүлкің пана болмас, 
кімді көрдің ажал алмас, 
Қара жерге бір кіресің – қанша айламен сақал қырсаң. 

Құл Қожа Ахмет, кір күнәмен қылма зая өміріңді,
Жаратқанның жанабына ылайықсың саһар тұрсаң. 


Пейіш пен Тозақтың айтысы

Пейіш, тозақ таласар, таласуда баян бар,
Тозақ айтар: 
мен артық, менде Перғауын, Һаман бар.

Пейіш айтар: 
білмейсің, сенде қандай талғам бар?! –
Перғауын, Һаман сенде-дүр, менде Жүсіп, Кенған бар. 

Тозақ айтар: 
мен артық, дүниепарас көп құл жүр, 
Қолдарына салынған алмас кісен, от-шынжыр. 

Пейіш айтар: 
мен артық, мен – пайғамбар мекені, 
Алдарында олардың: кәусар, һүр мен нөкері.

Тозақ айтар: 
мен артық, менде жөйіт, тарса бар,
Жөйіт, тарса тәндерін сансыз азап паршалар.

Пейіш айтар: 
мен артық, менде иманды құлдар бар, 
Момындардың алдында шексіз нығмет – гүлзар бар. 

Тозақ айтар: 
мен артық, залым құлдар бар менде,
Залымдарға беретін зәһар – менде, зәр – менде. 

Пейіш айтар: 
мен артық, ғалым құлдар – төрімде, 
Аят, хадис, құран бар ғалымдардың көңілінде. 

Тозақ айтар: 
мен артық, алаяқ бар – қойынымда,
Оттан ескен кісен бар мұнафықтар мойынында. 

Пейіш айтар: 
мен артық, менде – хақ жол тұтқандар,
Сопылардың көңілінде зікір, пікір, Сұбхан бар. 

Тозақ айтар: 
мен артық, бейнамазды аяр бар,
Бейнамаздың мойынында жылан менен шаян бар. 

Пейіш айтар: 
мен артық, менде – Дидар-Мұратың, 
Жар Дидарын көрсетер бар Рахман-Рахым. 

Тозақ сонда тақ тұрды, пейіш көкке самғады, ал, 
Құл Қожа Ахмет, не білдің? –
Білдіруші Алла бар.


Әбубәкір Сыдық хақында

Көрген бойда-ақ иланған Әбубәкір Сыдық қой, 
Ұстын болып қыйналған Әбубәкір Сыдық қой. 

Мұңдасқанда зарлаған, 
құлдыққа бел байлаған, 
Іші-бауырын қарнаған Әбубәкір Сыдық қой. 

Бір сөзінен қайтпаған, 
сырын әркез сақтаған, 
Ғапыл болып жатпаған Әбубәкір Сыдық қой. 

Сүйгендерді тап қылған, 
қызын қолдан тапсырған, 
Қол қусырып тақ тұрған Әбубәкір Сыдық қой. 

Жеткен айтқан сөзіне, 
түскен Рухтың тезіне, 
Сенген Расул өзіне Әбубәкір Сыдық қой. 

Мұхамметке қайын ата, 
қылған емес еш қата, 
Ерте тұрған, кеш жата Әбубәкір Сыдық қой.

Құл Қожа Ахмет толғасын – 
үңгірдегі жолдасын, 
Ғаріптікке, олла, асыл Әбубәкір Сыдық қой. 


Омар хақында 

Сәни* досы Расулдың әділетті Омар-дүр,
Мүмін жары асылдың әділетті Омар-дүр. 

Біләлге азан айттырған, 
шариғатты хат қылған,
Дін шырағын жақтырған әділетті Омар-дүр. 

Қағба есігін аштырған, 
барша пұтты ылақтырған, 
Расул көңілін хош қылған әділетті Омар-дүр. 

Шариғатқа күш-қорған, 
тарихатты ұстанған, 
Ақиқатты түс таныған әділетті Омар-дүр. 

Әділеттің жолында 
құрбан қылған ұлын да,
Қалған шындық шыңында әділетті Омар-дүр. 

Шырақ болып парлаған, 
дін жолынан танбаған, 
Жөнсіздікке бармаған әділетті Омар-дүр. 

Міскін Ахмет, жол алғын, 
әлсіздікті доғарғын,
Сонда рухы болар – нұр әділетті Омардың. 


Оспан хақында

Үшінші дос – жар болған иман қабы Оспан ғой, 
Әр демінде бар болған иман қабы Оспан ғой. 

Пайғамбардың күйеуі, 
дініміздің сүйеуі, 
Барлық ісі киелі иман қабы Оспан ғой. 

Тек Хақ сөзін жадқа алған, 
аят-хадис ақтарған, 
Әрбір сөзі жатталған, иман қабы Оспан ғой. 

Тұр тауындай – тобасы, 
екі нұрдың қожасы, 
Айтқанының бәрі асыл, иман қабы Оспан ғой.

Мінгізбей жау атына, 
қол салысты сапыға, 
Шаһид қылды қапыда – иман қабы Оспан ғой. 

Құл Қожа Ахмет, достарды – 
сыйпаттадың Оспанды,
Күмән одан бос қалды, иман қабы Оспан ғой. 


Әзірет Әлі хақында 

Төртінші дос – жар болған Алла шері Әли-дүр,
Миғражда бар болған Алла шері Әли-дүр. 

Хақ әмірін жүргізді, 
кәпірлерді кіргізді, 
Ай дидарлы, нұр жүзді Алла шері Әли-дүр. 

Көрген адам пір тұтар, 
тек зікірді тіл тұтар,
Қолында бар – зұлпықар Алла шері Әли-дүр. 

Мінсе дүлдүл – нұрлана, 
жерге кірер зілзала,
Кәпірлерге мұң-нала Алла шері Әли-дүр. 

Дұшпан ықты не күшті, 
кәпірге ашты соғысты,
Оңға бұрған терісті Алла шері Әли-дүр.

Нығмет сенде, Бір мен Бар, 
Төгем саған тілден зар, 
Құл Қожа Ахмет білген жар – Алла шері Әли-дүр. 

Оқи отырыңыздар: Қожа Ахмет Яссауи хикметтері (1-бөлім)

Қожа Ахмет Яссауи хикметтері (2-бөлім)