Салық тексерістері

І КІРІСПЕ

IІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. Cалықтық тексерістің ұйымдастырылуының кезеңділігі

1.1. Салықтық тексеруінің түрлері

1.2 Салық тексерулерін жүргізу тәртібі

1.3 Салық тексеруін жүргізудің басталуы

1.4 Cалықтық тексерісі нәтижелері бойынша шешім

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

 

Салық түсімдерінің арқасында өмір сүретін мемлекет, бюджетке ақша қаражатының толық және дұрыс түсуін қадағалайды. Осы тапсырманың орындалуын әрдайым мемлекет тарапынан қадағалап, бақылау жасап  отыру керек. Осындай мемлекеттік бақылауды басқару механизімі тарапынан қаралады. Соның арқасында салықтық тексеру мемлекеттік бақылаудың ең жақсы ұйымдастырылған түрі болып келеді. 

Салық - мемлекеттiң бекiтуi. Тек сол ғана  азаматтарды  белгiлi бiр көлемде  ақшалай  қаржыларды  беруге  мiндеттi.  Қазақстан  Республикасында  салықты  төлеу мiндеттемелерi азаматтардың Конституциялық мiндеттемелерiнiң қатарына  жатады.  Осыған  байланысты  мемлекет  саяси  үкiмет субъект өкiлдiгiне сүйене отырып әрекет  етедi.

Мемлекет  ақшалай  қаржыларды  түрлi  жолдармен  табады,  бiр  жағдайда  мемлекеттiк  зайымдар   iшкi  және  сыртқы  ретiнде  меншiк  иесiнiң  қаражатты  өз  еркiмен  беруге  негiзделетiн  әдiс  қолданылады,  ал  басқа  жағдайларда  ақшалай  қаражаттар  ерiксiз  өндiрiп  алу  жолымен  алынады.  

Салықтар  мемлекеттiк  бюджетке  заңды  және  жеке  тұлғалардан  белгiлi  мөлшерде  мiндеттi  төлемдер  болып  табылады.       

Салықтар  шаруашылық   жүргiзушi  субъектiлер мен  халық  табысының  қалыптасуындағы  қаржылық  қатынастардың  бiр бөлiгiн бiлдiредi. Сонымен  қатар, шаруашылық жүргiзушi  субъектiлермен  халық  табысының  белгiлi  бiр  мөлшерiн  мемлекет үлесiне жинақтап, жинақтаудың қаржылық  қатынас-тарын көрсетедi. Салықтар  мемлекеттiң  пайда  болуымен  бiрге  қалыптасады  және  мемлекеттiң  тiршiлiк  етiп  дамуының  негiзi  болып  табылады.

Қазақстан  Республикасы  бюджетiнiң  қалыптасуында   маңызды орынды  салық  түсiмдерi алады. 

Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады. Жұмыстың бірінші бөлімінде Салықтық тексеруінің экономикалық мәні мен түрлері онда:салық тексерулерін жүргізу тәртібі, салық тексеруін жүргізудің басталуыс салықтық тексерісі нәтижелері бойынша шешім, ал екінші бөлімінде: салықтық тексеру нәтижелерін рәсімдеу әдістері: камералдық бақылау нәтижелерін рәсімдеу әдістері, рейдтік тексерісті жүргізу нәтижелерін рәсімдеу әдістері, хрономераждық зерттеу нәтижелерін рәсімдеу әдістері, құжаттық тексерісті жүргізу нәтижелерін рәсімдеу әдістері қарастырылған. 

 

І НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. Cалықтық тексерудің экономикалық мәні 

1.1. Салықтық тексеруінің экономикалық мәні мен түрлері 

Салық тексерулерін салық қызметі органдары ғана жүзеге асырады.

Салық төлеушінің мынадай жағдайларда, егер:

Нұсқама белгіленген тәртіппен тапсырылмаса не рәсімделмеген болса;

Нұсқамада көрсетілген тексеру мерзімдері әлі басталмаған немесе өтіп кеткен болса;

Бұл адамдар нұсқамада көрсетілмеген болса тексерілетін салық кезеңіне қатысы жоқ құжаттамалар сұратылса, салық органдарының лауазымды адамдарын салық тексеруін жүргізу үшін аумаққа немесе үй-жайға жібермеуге құқығы бар. 

Салық кодексінде салық тексерулерінің мынадай түрлерге қатаң бөлінеді:

1) құжаттық тексеру;

2) рейдтік тексеру;

3) хорнометраждық тексеру; 

Құжаттық тексеру мынадай түрлерге бөлінеді:

1) кешенді тексеру - салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлері бойынша салық міндеттемелерінің орындалуын тексеру;

2) тақырыптық тексеру - салық міндеттемесінің салықтың жекелеген түрлері және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша орындалуын;

     міндетті зейнет ақы жарналарын жинақтаушы зейнет ақы қорларына және әлеуметтік аударымдарды Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына толық және уақытылы ұстап қалуды және есептеуді;

     банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың осы Кодексте белгіленген міндеттерді орындауын;

     трансферттік бағаларды қолдану кезінде мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша;

      акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымын мемлекеттік реттеу мәселелері бойынша тексеру;    

3) қарсы тексеру - егер салықты тексеруді жүргізу кезінде салық органында аталған тұлғаларға байланысты салық төлеушілердің жүргізген операцияларының салық есебінде дұрыс көрсетілуі туралы қосымша ақпарат алу қажеттігі туындаған жағдайда үшінші бір тұлғаларға қатысты жүргізілетін тексеру.

Салық тексеруі - Қазақстан Республикасы салық заңдамасының орындалуын салық қызметі органдары жүзеге асыратын тексеру түрі. 

Салық төлеушілер қызметін мемлекеттік бақылауда негізгі әдісі болып салық тексерісі табылады. Ұйғарымда көрсетілген салық қызметі органдарының лауазымды адамдары, осы Кодекске сәйкес тексеруді жүргізуге тартылатын өзге де адамдар мен салық төлеуші салық тексерулеріне қатысушылар болып табылады. 

 Салық төлеушілері салық тексерісінен өтеді, өйткені осы бақылаудың түрі мемлекет  тарапынан жүзеге асырылады. 

Салық қызметі органдары салық кезеңі өткеннен кейін 5 жыл ішіндегі есептелінген салық сомаларын қарауға немесе есептеуге құқылы, ол салық кодексінде айқын көрсетілген. Сонымен, салық төлеуілер қызметінің 5 күнтізбелік жылдан көп емес кезеңді тексере алады. 

Салық қызметі органдары салық тексерістері кезінде келесі жағдайларды ұстану керек:

- тексерістің мерзімділігін;

- тексеру мерзідігін;

- нұсқаманы (предписания) белгіленген нысанда толтыру;

- нұсқамада көрсетілген тексерудің мерзімін бұзбау;

- салық тексеру актісін беру;

- айыппұлдар, салық және басқа да міндетті төлемдер сомасын есептеу туралы хабарламаларды беру;

- салық заңдамасындағы бұзушылықтарды жою хабарлдамасын беру.

Айыппұл – бұл мерзімі өткен салық міндеттемесінің сомасына есептелген (уақытында төленбеген салық, алым, төлемақы, мемлекеттік баж, кедендік баж сомалары) мөлшер табылады. 

Айыппұл салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер төлеу мерзімі күнінен кейінгі күннен бастап, өткен әр бір күн үшін ҚР Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру ресми ставкасының 2,5 еселенген мөлшерінде бюджетке төлеген күнді қоса алғанда, мерзімі өткен әрбір күн үшін есептеледі. 

Алға қойылған мәселелер бойынша маман қорытынды жасайды, ол салықтық тексеру әдісіне қоса беріледі.

Салық тексеруін жүргізу, Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген жағдайларды қоспағанда, салық төлеушінің қызметін тоқтатпауға тиіс. Салық органы заңды тұлғаның өзіне салық тексеруінің жүргізілуіне қарамастан заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелерін тексеруге құқылы.

Рейдтік тексеруді салық қызметі органдары жекелеген салық төлеушілерге қатысты олардың Қазақстан Республикасы заңдарының жекелеген талаптарын, атап айтқанда:

1) салық төлеушілердің салық органдарында тіркеу есебіне қойылуы;

2) фискалдық жады бар бақылау- касса машиналарын қолданудың дұрыстығы;

3) лицензияның, біржолғы талонның және өзге де рұқсат ету құжаттарының болуы;

4) салық қызметі органдарының құзыретінде болатын акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін және қызмет түрлерін лицензиялау ережелерін және өндіру, сақтау мен өткізу шарттарын орындау мәселелері бойынша жүргізіледі.

Хронометраждық зерттеуді салық органдары салық төлеушінің нақты кірісін және кіріс алуға байланысты нақты шығындарды анықтау мақсатымен жүргізеді. Хронометраждық зерттеу уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен тәртіппен жүргізіледі.

 

1.2 Салық тексерулерін жүргізу тәртібі

 Салық тексеруін жүргізу негіздемесі

1.Салық тексеруін жүргізу үшін мынадай деректемелерді:

1) нұсқаманың салық органында тіркелген күні мен нөмірін;

2) нұсқама шығарған салық органының атауын;

3) салық төлеушінің толық атауын;

4) салық төлеушінің тіркеу нөмірін;

5) тексеру түрін;

6) тексеретін адамдардың, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес тексеру жүргізуге тартылған өзге де адамдардың лауазымын, тегін, атын, әкесінің атын;

7) тексеру жүргізілетін мерзімін;

8) құжаттық тексерулер кезіндегі тексерілетін салық кезеңін қамтитын нұсқама негіздеме болып табылады.

2. Рейдтік тексеру тағайындалған кездегі нұсқамада аумақтың тексерілетін учаскесі, тексеру барысында анықталуға жататын мәселелер көрсетіледі.

3. Тақырыптық, қарсы тексерулер тағайындалған кезде нұсқамада салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің тексерілетін түрі, сондай- ақ банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың осы Кодексте белгіленген міндеттемелерді орындау және трансферттік бағалар қолдану кезіндегі мемлекеттік бақылау мәселелері көсетіледі.

4. Нұсқамаға салық органының бірінші басшысы немесе оны ауыстыратын адам қол қоюға, ол салық органының елтаңбалы мөрімен расталуға және уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіпке сәйкес арнаулы журналда тіркелуге тиіс.

5. Тексеру мерзімі ұзартылған және (немесе) тексеруді жүргізетін адамдардың саны өзгерген жағдайда қосымша нұсқама рәсімделіп, онда бұдан бұрынғы нұсқаманың нөмірі мен тіркелген күні, осы Кодекске сәйкес тексеру жүргізуге тартылатын адамдардың тегі, аты, әкесінің аты көрсетіледі.

6. Бір ұйғарым негізінде бір ғана салық тексеруі жүргізілуі мүмкін.

 

1.3 Салық тексеруін жүргізудің басталуы

 Салық төлеушіге нұсқама берілген кез салық тексеруін жүргізудің басталуы болып табылады.

2. Салық органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамдары салық төлеушіге (салық агентіне) қызмет куәлігін көрсетуге міндетті.

3. Салық органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамы, рейдтік тексеруді қоспағанда, салық төлеушіге нұсқаманың түпнұсқасын табыс етеді. Нұсқаманың көшірмесіне салық төлеуші (салық агенті) нұсқамамен танысқаны және оны алғаны туралы белгі қояды.

4. Рейдтік тексер жүргізілген кезде салық төлеушіге танысу үшін нұсқаманың түпнұсқасы көрсетіледі және оның көшірмесі табыс етіледі. Нұсқамамен таныстырылғаны және оның көшірмесін алғаны туралы түпнұсқаға белгі қойылады.

5. Салық төлеушінің (салық агентінің) нұсқаманы алудан бас тартуы салық тексеруін жүргізудің күшін жоюға негіз болып табылмайды.

6. Салық тексерулерін жүзеге асыру кезеңінде тексерілетін салық кезеңіндегі салық есептілігіне салық төлеушінің өзгерістер мен толықтырулар енгізуіне жол берілмейді.

Кешенді тексерістерге шыққан кездерде салық органдарының қызметкерлері салық төлеушіден сұралатын құжат атаулары:

- бас кітап

- бухгалтерлік балланс

- отчет о результатах финансово-хоз. деятельности

- кассалық кітап, кіріс және шығыс кассалық ордерлер, чектер, 

- жұмыс жоспар шоты 

- салық төлеушінің есеп саясаты

- кезеңдер бойынша оборотно-сальдовые ведомости

- журнал-ордерлар

- шоттардың аналитикалық басылымдары

- ведомость және аналитикалық кестелер

- шаруашылық келісім-шарттар

- банкілік құжаттар; платежное поручения, требования, выписки банка

- кедендік декларациялар

- бастапқы құжаттар (шот-фактуралар, накладные, акты выподненных работ, транспортные накладные және т.б.)

- және тағы да басқа құжаттар тексеріске қатынасы бар. 

Сонымен қатар, СК 66-бабы 1 тармағында белгіненген жағдайлар олар, салық салу объектілері мен салық салуғабайланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемелерін есептеу үшін негіз болатын бастапқы құжаттар, бухгалтерлік есептің тіркелімдері және өзге де құжаттар есеп құжаттамасы болып табылады. 

Салық қызметі органы лауазымды адамдарының тексеруді жүргізу үшін аумаққа немесе үй- жайға жіберілуі

1. Салық төлеуші салық қызметі органының салық тексеруін жүргізетін лауазымды адамдарын табыстарды алу үшін пайдаланылатын аумаққа немесе үй-жайға, не салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерге жіберуге міндетті.

2. Салық қызметі органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамдарының көрсетілген аумақтарға немечсе үй-жайларға кіруіне бөгет жасалған жағдайда хаттама жасалады.

3. Хаттамаға салық органының тексеруді жүргізуші лауазымды адамдары және салық төлеуші қол қояды.. Аталған хаттамаға қол қоюдан бас тартқан кезде салық төлеуші бас тартуының себептері туралы жазбаша түсініктеме беруге міндетті.

4. Егер Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес салық төлеушінің аумағына немесе үй-жайына кіру үшін арнаулы рұқсат қажет болатын болса, салық қызметі органы лауазымды адамдарында ол болуға тиіс.

5. Салық төлеушінің мынадай жағдайларда, егер:

нұсқама белгіленген тәртіппен тапсырылмаса не рәсімделмеген болса;

нұсқамада көрсетілген тексеру мерзімдері әлі басталмаған немесе өтіп кеткен болса;

бұл адамдар нұсқамада көрсетілмеген болса;

тексерілетін салық кезеңіне қатысы жоқ құжаттамалар сұратылса, салық органының лауазымды адамдарын салық тексеруін жүргізу үшін аумаққа немесе үй-жайға жібермеуге құқығы бар.

1.4 Cалықтық тексерісі нәтижелері бойынша шешім 

Құжаттарды алып қою Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жүргізіледі.

 Салық тексеруін аяқтау

1. Салық тексеруі аяқталған соң салық қызметі органының лауазымды адамы мыналарды:

1) салық тексеруінің жүргізілген орнын, акті жасалған күнін;

2) тексерудің түрін;

3) салық қызметі органының салық тексеруін жүргізген лауазымды адамдарының қызметін, тегін, атын, әкесінің атын;

4) салық төлеушінің  тегін, атын, әкесінің атын не толық атауын;

5) салық төлеушінің орналасқан жерін, банктік деректемелерін, сондай-ақ оның тіркеу нөмірін;

6) салық төлеушінің салық есептілігі мен бухгалтерлік есептілікті, салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдерді төлеуге тексеру жүргізуге жауапты басшысы мен лауазымды адамдарының  тегін, атын, әкесінің атын;

7) алдыңғы жүргізілген тексеру мен бұрын анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды жою жөнінде қолданылған шаралар туралы мәліметтерді;

8) тексерілетін салық кезеңін және тексеру жүргізу үшін салық төлеуші табыс еткен құжаттар туралы жалпы мәліметтерді;

9) Қазақстан Республикасының салық заңдарының тиісті нормасына сілтеме жасай отырып, салық бұзушылығының егжей-тегжейлі жазылған сипаттамасын;

10) салық тексеруінің нәтижелерін көрсете отырып, салық тексеруінің актісін жасайды. 

2. Салық тексеруінің актісі салық төлеушіге тасырылған күн  салық тексеруі мерзімінің аяқталуы болып есептеледі.

3. Саылқ тексеруінің аяқталуы бойынша салық заңдарының бұзылуы анықталмаған жағдайда, онда бұл туралы салық тексеруі актісіне тиісті белгі қойылады.

4. Саылқ тексеруі актісіне қажетті құжаттардың көшірмелері, салық ызметі органының лауазымды адамы жүргізген есеп-қисаптар және салық тексеруі барысында алынған басқа да материалдар қоса тіркеледі.

5. Салық тексеруі актісі кем дегенде екі дана етіп жасалады және оған салық тексеруін жүргізген салық қызметі органының лауазымды адамдары қол қояды.

6. Салық тексеруі актісі салық тексеруі актілері мен хабарламаларын тіркейтін арнаулы жрналда тіркеледі, ол нөмірленуге, бау өткізілуге және салы ызметі органының миөрімен куәландырылуға тиіс.

7. Салық тексеруі актісінің бір данасы салық төлеушіге тапсырылады. Салы төлеуші салық тексеруі актісін алған кезде оны алғаны туралы белгі қоюға міндетті.

Салық тексеруі нәтижелері бойынша шешім

1. Салық тексеруі актісінде көрсетілген нәтижелер негізінде салық тексеруін аяқтау бойынша  салық қызметі органы осы Кодекстің 31-бабына сәйкес белгіленген мерзімде салық төлеушіге жіберілетін салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің есептелген сомалары, өсімпұлдар мен айыппұлдар туралы хабарлама шығарады.

2. Салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, өсімпұлдар мен айыппұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламаны және салық тексеруі актісін тіркеуді, осы баптың 5-тармағында көрсетілген жағдайды қоспағанда, салық қызметі органы бір нөмірмен жүзеге асырады.

3. Салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті төлемдердің, өсімпұлдар мен айыппұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламада мынадай деректемелер мен мәліметтер:

1) хабарламаны және салық тексеруі актісін тіркеу күні мен нөмірі;

2) салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты не толық атауы;

3) салық төлеушінің тіркеу нөмірі;

4) салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті төлемдердің, өсімпұлдар мен айыппұлдардың есептелген сомасы;

5) төлеу туралы талап және төлеу мерзімі; 

6) тиісті салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті төлемдердің , өсімпұлдар мен айыппұлдардың деректемелері;

7) шағым жасау мерзімі мен орны болуға тиіс;4. Салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, өсімпұлдар мен айыппұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламаны алған салық төлеуші, егер салық төлеуші тексеруі нәтижелеріне шағым жасамаса, оны хабарламада белгіленген мерзімде орындауға міндетті.

5. Егер салық тексеруінің аяқталуы бойынша салық заңдарын бұзу анықталмаған болса, салық тексеруі нәтижелері бойынша хабарлама шығарылмайды.

 

ҚОРЫТЫНДЫ

Қазақстан Республикасының  дамуының негiзгi принциптерiнiң бiрi Қазақстан Республикасының бюджет құрылымын жетiлдiру. Яғни, бюджет құрылымындағы өзгерiстермен, кiрiс шығыс арасындағы айырмашылықтарды ескере отырып, бюджет тапшылығына тиесiлi шаралар мен әдiстер қолдану.  

    Өркениеттi iрi мемлекеттердiң  экономикалық даму деңгейлерi олардың жан-жақты жетiлдiрiлген, тиянақты да, қолданбалы салық  заңдары жүйесiне- “к үштi салық заңы- к үштi мемлекет” қағидасына байланысты екенi белгiлi. 

    Елiмiз экономикалық  дамудың нарықтық бағытына  бет алған кезеңнен бастап- ақ Республика Президентi салық мәселесiне  үлкен маңыз берген едi.  Өйткенi, бұрынғы Кеңестiк жоспарлы экономиканың  салық жүйесi нарықтық қатынастар  заңдылықтары талабынан шыға алмады.  Бұл заңды да құбылыс.  Қайта құру кезiнде салық жыл сайын, кейде халық шаруашылығындағы  күрделi дағдарыстар мен әр түрлi әлеуметтiк орталардың қысымына байланысты, жылына бiрнеше реттен де өзгерiске  үшырап отырады. Түрлерi көбейiп, мөлшерi, мерзiмi сан түрлi құбылып, қайшылықтарға түскен салық ережелерi салық төлеушiлердiң де мүддесiн қорғаудан қалды. 

     1991 жылы елiмiз  тәуелсiздiк алып, өз алдына  егемендi  мемлекет болған жерде  шүғыл  мерзiм iшiнде  дербес экономикалық реформалар жасау  мiндетi алда тұрды.  Сондай iрi өзгерiстер енгiзетiн  экономиканың басты тармағының бiрi- салық жүйесi болып саналды. Осы мақсатта  Салық кодексi дайындалып, қабылданды. Мұндай  саяси – экономикалық  мәнi зор заңды  құжатты жасап шығуға  Мемлекеттiң салық комитетiнiң   мамандары, заң қызметкерлерi мен  шетелдiк сарапшылар зор к үш салды. Демек, бұл заң қабылдаудан бұрын үлкен сарапқа түстi деген сөз.  Республикамызда Салық  кодексi тұңғыш рет  қабылданып отыр.  Ең бастысы, алдымызда үлкен бағыт бар. Екiншiден, салық түрлерi бұрынғыдан да  азайды.          

    Салық кодексiн  қабылдаудағы басты мақсат – салық төлеушiлерге түсiп отырған қысымды төмендету,  салық қатынастарын реттеу, бюджеттiң табысты бөлiмiн қамтамасыз ету.Әрине, заңды қолдану барысында  алғашында кемшiлiктер болды. Дегенмен, бұл заң республикамыздың салық қызметiнiң халықаралық  қағидаларға көшуiне негiзгi  себеп болады деген сенiм бар. Халықаралық нәтижелерге сүйенсек, нарықтық  қатынастарға көшкен әрбiр елде  де осындай заң қабылданған. Бұл- салық жүйесiн  жетiлдiрудiң  бiрден-бiр жолы. 

    Қазiргi  кезде экономика тұрақтады.  Ең алдымен, ол негiзгi макроэкономикалық көрсеткiштердiң тұрақтануы мен, iшкi жалпы өнiмнiң өсуiмен сипатталады.  Өндiрiстiк өнiмнiң өсуi де  мұнайға дұниежүзiлiк бағаның өсуi де, салық жүйесiнiң бiр арнаға түсiрiлуiне ұйытқы болады.

    Елiмiздiң әлемдiк  аренаға  танылып қабырғасы қатайып келедi. Мемлекеттiгiн нығайтуда үлкен шаруалар атқарып та жатыр. 

    Кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын жеке тұлға үлкен табыс табуға ұмтылатын болса, онда өнеркәсiптiң қайта  төлеуiн, кәсiпорындар мен  ұйымдардың, яғни жұмысшылардың табысынан  бюджетке кiрiстiң көбеюiн, салық  көлемiнiң де нақты өзгерiстерге  үшырап, әлемдiғк қауымдастықтың дамыған мемлекеттерi  ұмтылып отырған биiктерге жететiндiгiмiзге күмәнiм жоқ. Шегерiстерге салық салу теориясының фискальдық маңыздылығы көзқарасынан  қарайтын болсақ, мынаны айтып өткен жөн. Егер де кәсiпкерлiк қызметпен айналысушы жеке тұлғаның қаржы шаруашылық қызметiнiң  нәтижесi бойынша табысы болмаса да шығындары болады, яғни мемлекетке  әрқашанда неден  салық алатыны белгiлi болады. 

    Дамыған  елдердiң  салық саясатының ерекшелiгi  кәсiпкерлiк қызметпен айналысушы тұлғалардың салық ставкаларын төмендету болып табылады. Егер салық ставкалары төмендетiлсе  бюджетке төленетiн түсiмдердiң бiразы азаяды, бiрақ салық салынатын базаның үлғаюына әкелiп соқтырып, кейiннен төленетiн салық мөлшерi де көбейедi.

    Салық төлеушi және жинаушы  салық төлеу процесiнде  белгiлi бiр қарым-қатынасқа түседi. Бұл қарым-қатынас дұрыс, өзара тиiмдi әрi объективтi болса, соғұрлым  салықтық  жиналу денгейi де  жоғары болады. Салық жинауына әсер ететiн объективтi  және субъективтi жағдайлар бар. Олар: кәсiпкерлiк iс-әрекетпен айналысушы жеке тұлғалардың қаржы көздерiнiң төмендеуi, заңды бiлмеу немесе оның алдындағы жауапкершiлiктiң төмендеуi, салық салу нормаларын бұзу.

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Қазақстан Республикаларының Конституциялары

1. ҚР азаматтық кодексі

2. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 01.01.2004ж. (Салық кодексі) 

3. «ҚР кеден ісі туралы» 

4. «ҚР бюджеттік жүйе туралы» 

5. «Жеке кәсіпкерлер туралы» заң

6. «ҚР Ұлттық банк туралы» заң

7. «ҚР Жер туралы» заң

8. 29.05.2009 күнгі №2678 Алматы ауданы бойынша Салық басқармасындағы салық тексерісі туралы акт