Алматы зообағы «екінші тынысын» ашпақ

Алматының ең көне әрі сүйікті демалыс орындарының бірі – зообақ түбегейлі өзгеріс алдында тұр. 1937 жылы негізі қаланған тарихи мекен бүгінде заман талабына сай келмейтіні жасырын емес. Тар қоршаулар, ескірген инфрақұрылым және келушілердің көптігі жаңа реформаны қажет етті. Қала билігі зообақты әлемдік стандарттарға сай қайта жаңғыртудың ауқымды жоспарын ұсынды. Бетон қоршаулардың орнын не басады? Жануарларға қандай жағдай жасалады?

Кеңестік мұрадан – заманауи эко-паркке

Зообақ – қаланың жай ғана көркі емес, оның мәдени және экологиялық деңгейінің көрсеткіші. Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында сөз сөйлеген Алматы қаласы әкімінің орынбасары Бейбіт Шаханов қала тұрғындарының көкейінде жүрген өзекті мәселелерге тоқталды. Оның айтуынша, зообаққа келушілер саны жыл санап артып келеді, алайда нысанның қазіргі жағдайы сын көтермейді.

«Қазіргі қоршаулар, айналадағы аумақтар мен инженерлік инфрақұрылым едәуір ескірген. Бұл халыққа сапалы қызмет көрсетуге де, жануарларды күтіп-ұстаудың әлемдік стандартын сақтауға да мүмкіндік бермей отыр», – деп ашып айтты әкім орынбасары.

Расымен де, жануарларды торға қамап ұстау – өткен ғасырдың тәжірибесі. Қазіргі әлемдік тенденция «иммерсивті» зообақтарға көшкен. Яғни, адам мен жануардың арасында темір тор емес, табиғи кедергілер (су арналары, әйнектер, ландшафттық биіктіктер) болуы керек. Алматы билігі де дәл осы бағытты ұстанып отыр.

«Табиғи орта» тұжырымдамасы

Жаңғырту жұмыстарының басты мақсаты – зообақты жануарлардың табиғи мекендеу ортасына барынша ұқсату. Бұл жай ғана косметикалық жөндеу емес, философиялық өзгеріс.

Вольерлер: Тар торлардың орнына кең, жарық және жасыл желекке толы аумақтар келеді.

Ландшафт: Әр жануардың шыққан жеріне (Африка саваннасы, Азия таулары, Тропикалық ормандар) сай климаттық және табиғи жағдай жасалады.

Бейбіт Шаханов атап өткендей: «Әлемнің барлық елінде зообақтарды табиғи ортаға ұқсайтындай етіп, жан-жануарларға барынша жайлы жағдай жасап жатыр, біз де осы бағытта жұмыс істеуге бет алдық».

Халықаралық тәжірибе және кәсіби көзқарас

Мұндай күрделі экожүйені құру үшін қарапайым құрылысшылардың білімі аздық етеді. Сондықтан жобаны әзірлеуге арнайы «зооархитекторлар» тартылған.

Қазіргі таңда дайындалып жатқан жобалық-сметалық құжаттама (ЖСҚ) барысында климаты Алматыға ұқсас шетелдік қалалардың тәжірибесі зерттелуде. Жобалау жұмыстарына Еуропа мен Ресейден келген білікті мамандар қатысуда. Олар Модернизацияның мастер-жоспарында белгіленген қатаң талаптарға сүйене отырып, әрбір вольердің сызбасын дайындап жатыр. Бұл жануарлардың физиологиялық және психологиялық саулығын сақтау үшін өте маңызды.

Жер мәселесі және автотұрақ

Зообақты кеңейту – кезек күттірмейтін шаруа. Қаланың қақ ортасында орналасқандықтан, бос жер табу оңай емес. Дегенмен, әкімдік іргелес жатқан аумақтарды қосу арқылы зообақтың тынысын ашуды көздеп отыр.

Қайта жаңғыртуға дайындықтың негізгі кезеңдерінің бірі – іргелес 10 жер телімін сатып алу. Бұл шара екі мәселені шешуге мүмкіндік береді:

1.     Жануарларға кеңістік: Жаңа табиғи аймақтар құру үшін қосымша аумақ қажет.

2.    Логистика: Келушілер үшін автотұрақ аумағы кеңейтіледі. Демалыс күндері зообақ маңындағы кептеліс тұрғындардың бас ауруына айналғаны қашан. Жер телімдерін қосу арқылы бұл мәселе де оң шешімін таппақ.

Құрылыс қашан басталады?

Жаңғырту жұмыстары сөз жүзінде емес, іс жүзінде басталып кетті деуге болады. Қазіргі уақытта жобалау кезеңі жүріп жатыр. Ресми мәлімет бойынша, келер жылы жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу толық аяқталады.

Жоспар бойынша:

-             2025 жыл: Жобаны аяқтау және сараптамадан өткізу.

-             Жер телімдерін алу: 10 учаскені мемлекет мұқтажына қайтару процесін аяқтау.

-             Құрылыс: Осы дайындық жұмыстары біткен соң, ауқымды құрылыс пен қайта құру жұмыстарына старт беріледі.

Алматы зообағы – қала тарихының ажырамас бөлігі. Оны заманға сай жаңғырту – тек туризм үшін емес, біздің табиғатқа деген құрметіміздің белгісі. Егер жоспарланған жұмыстар толық жүзеге асса, Алматыда бетон торлардың орнына, жануарлар еркін жортып жүретін, ал адамдар табиғатпен етене араласатын нағыз «тірі мұражай» пайда болмақ. Бұл – қаламыздың «мәдени» және «жасыл» мәртебесін айқындай түсетін маңызды қадам.

MADENIPORTAL.KZ шолушысы

Ақпарат дереккөзі: Алматы қаласының Өңірлік коммуникациялар қызметі (ӨКҚ)