Өзіндік жыр сазымен ерекшеленетін ақын Жүкел Хамай - бүгін алпыс деген аға жасына келіп отыр. Ақынны...
Поэзия. Протест. Билік.
8479
Протест — белгілі бір индивидтің өзі өмір сүретін қоғамның яки мемлекеттің билігіне және сол биліктің жүргізген саясатына қарсы азаматтық көрқарасы. Әрбір демократиялық қоғамда демагогтардан бөлек протестік көзқарастағы адамдардың да өмір сүруі заңды құбылыс. Қазақстан Республикасының демократиялық мемлекет екенін ескере отырып, бізде де мұндай пікірлердің, ойлардың, әрекеттердің бар екенін жасыра алмаймыз. Әсіресе, қазіргі жас ақын-жазушылардың әдеби туындыларында протестік көзқарастар еркін һәм кеңінен көрініс табады. Себебі «бас кеспес болса да, тіл кеспек жоқ».
«Мәдениет порталы» жаңа ғасырмен таласа қазақ әдебиеті әліміне енген бір топ ақындардың протестік көзқарастағы өлеңдерін оқырман назарына ұсынады. Мархаббат!
Асылбек Жаңбырбай. Жалған Нұр Тәуелсізбін дей алман, азаттығым - арман-дүр, Зарпы қалың заман-ай, заржақтардан қалған бұл. Көз алдымда - шыңғырып өрт ішінде жанған гүл, Жан-жағымда - жалған нұр! Жалған нұрға алданды көш бастайтын көсемім, Жалған нұрға арбалды сөз бастайтын шешенім. Күлтөбенің басында күлге айналды көшелім, Көнбіс болды меселім. Жалған нұрға бөленді асқақтаған қыр-дала, Жалған нұрға кенелді тас қаптаған сұр қала. Мақтау, мадақ, одалар - жазылулы жыр-нама, Ақындар жүр нұрлана. Тәуелсізбін дей алман, азаттығым - ардан-дүр, Еркін рухым - жұмағым, көкірегімде жарған бүр. Құдай емес өкімет - өзге тілде зарлар кіл, Жарылқаушым - Жаббар бір! Ақжол Түменбай. *** Біздің табыс, намыстан да жоғары. Намыстардың "арыстарға" обалы. Біздің Отан - жалдамалы тұрғын үй. Біздің қоғам - қайыршылар қоғамы. Біздің билік, естімейді шындықты. Біздің билік,байқамайды сұмдықты. Марапатын сұрап алған қайраткер. Медальдарін сатып алған кіл мықты. Біздің тіл де жүре алмайды түрегеп. Қай бабаның мазарына түнемек?! Мемлекеттік рәміздерім сувенир. Мемлекетім мүгедек. Атқарам деп алда-жалда міндетті, Ақ жағасын, абыроймен кірлетті. Біздің әкім өскеннен соң өледі, Біздің ақын өлгеннен соң құрметті. Талай-талай заман салып араға. Ақтығыңды дәлелдейсің қараға. Біздің достық сатылады ақшаға, Біздің бастық сатылады параға. Көзім ашық деп ойлаймыз күнімен. Көз жоқ жерде бүлінеміз түнімеен. Біздің жаға жыртылады ініден, Біздің аға қырқылады тілінен. Шылбырыңды беріп қойып бөтенге. Ақ ордада сауда-саттық көтерме. Қыз мұратын орындапты көп қазақ, Қашып кетіп шетелге. Кім қарақшы, кім елбасы, кім болыс? Пенделерге адам болу шын борыш. Біздің өмір қолда барда қадірсіз. Біздің өлім молдаларға күнкөріс. Еділбек Дүйсен. Гүлдер, қашпаңдар! Мен бұл түсті бұрын да көргенмін, Қайталап көргім жоқ, досым. Одан ширек ғасырдан соң шошып оянарымды білемін, Қалай жорыларын да, сосын. Көлеңкемді мәңгілікке тапсырған күні Оның қалшылдап тұрғанын көргем. Және шындықтың болар-болмас бейнесін Қолшатырлар артынан, өлген. Мен тағы да қалғып кетемін. Құлақ түбінде әдеттегідей ұранға толы жиын Түсімде: Жер бауырлап жылжып келіп Түрегелген құйын... Гүлдер! сап түзеп, тұрыңдар тапжылмай Сүйікті һәм сүйкімсіз Отанды былғағанға дейін. Мен сендерді көз жасыммен суарармын Қарашығым құрғағанға дейін. Нұрболат Жолдасбек. Сен мені кешір, болашақ... Шіркін, түр-түсі көп қой қайғының, Сетінеп ұлт сенімі жайлы ұғым. Көрген көздің де обалы, Сөздің де обалы Бізге!!! Уай, көшкен жұрт қаралы. Ай оңынан туар екен деп қай күні Ойланғам жоқ. Толғанғам жоқ сен жайлы. Сол қайғы. Сен мені кешір, болашақ... Қыран деп сенгенім құзғын боп шықты, Арыс деп сенгенім азғын боп шықты, Шындық деген құс шіркей екен ғой, Сұмдық дегенім бекер екен ғой Қалжуыр ма еді байланған, Белсенділердей сойы надан Алдай салсамшы балаша... Сен бізді кешір, болашақ... Білсемші сонда батарын, Сетінеп ұлт сенімі жоқтан қайғы, Айыпты ел ақталмайды. Қат қолы жетеді екен ғой, Шындық дегенім бекер екен ғой, Сен мені кешір, бота өмір... Саян Есжан * * * /Сен кешір, мені болашақ…/ Н.Жаңабекұлы Қайыр бар ма, қайырымсыз Көсемнен, Қайыр бар ма, үні шықпас Шешеннен?! Ақиқатты кеше ғана өлтірдік – Жүзін отқа басып, ыстық “көсеумен”. …Не көрмеген бұл Далам?! Өзегін – өрт, кеудесін – дерт тырнаған. Уа, Әділет, бар болсаң, кел ортама – Сені күтіп тұр қоғам! Бас көтеріп, басу айтар кезең-ді, Бас көтерсең…қару ғана кезеулі. Үмітің мен Сеніміңнен не қайран – Жүрегіңде Сөз өлді. …Жансыз тұрған мүсіндей Ештеңені түсінбей; Алаң жаққа көңіл алаң сәт сайын – Кешегі күн – түсімдей. …Бүгініммен берешек – Не дерімді білмеймін саған, Келешек!.. Еламан Қабділәшім. Отан Жазып, жырлап келемін жалғанды бұл, Асаудай аламанда салған дүбір. Қару ұстап өткердім бір жылымды, қалам ұстап өтсе екен қалған ғұмыр... Қару ұстап «от кештім» – Отан үшін, Қалам ұстап дерт кештім – Отан үшін. Отбасынан басталған ұлы сапар, Отанымды шын сүю – беталысым. Тексіздер былығының шетін көргем, Қайда маңып барады жетім-керуен?! Маска киген тобыр көп маңайымда, «Қуыршақ театры» секілденген. Белгісіз түбі, тегі, кім арғысы, Бар ма екен сайқалыңа сыңар кісі?! Ұлтын сүйер «Патриот» ұлтан ұлды, Келеді қолдан жасап шығарғысы. Өрлікпен қатар сұмдық келеді өсіп, Жоқ оларда қос саты, бөлек есік. Тасты жарған шынардай болғым келді, Екі жүзді ездерге ерегесіп. Отанды сүю – бойдың соны күші, Отанды сату – ойдың желігі, шын... Отанды сүю және сату деген – Пендәуи факторлардың ең «ұлысы»... Ерлігі ұрпағына асыл үлгі, Бабалар тасқа талай басын ұрды... Отанымның тасын да сүйем, - дедім, Бола алмай жүрсем-дағы тасы құрлы. Файзулла Төлтай. Құстар Сендер «халық қаһарманы» атағына әбден лайықсыңдар, құстар! Сендердің жасағандарыңды бір де бір адам қайталай алмайды мұнда! Иә, тек сендер ғана жер бетіндегі барлық диктаторлардың естерткіштеріне қорықпай бүлдіріп кете алатын халықтың жалғыз жанашырларысыңдар! Жанат Жаңқашұлы. Саяси "Жезөкшелерге" Жезқазғанның жезі бітті, жеп тындық, Жеміттердің бетін майлап сепкіл ғып. Ким жегенді кім жемеді жей берсін, Солар тойсын деп тұрдық! Қара белі қайыспаса обалдан, Енді маған не істе дейсің, о, жалған?! Сары мысқа лықа тойған Ким көкем, Иттің етін жек көретін боп алған! Жезтасқыны қайда кетті Жездінің? Жезкиігі қайда кетті Жездінің? "Енді жейтін нең бар, ей?! " деп келімсек, Қара тасқа қайрап жатыр кездігін! Кешірейін соның барлық ағатын, Кешірейін мұрсат берсе тағатым. Өтінішім, бір - ақ мысқал жез берші, Елді сатқан сайқалдың, Өкшесіне тағатын...... Тілек Ырысбек. Поэма. Ода. (поэмадан үзінді) О, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсултан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан. Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан, Нұрсұлтан.