Кәкімжан Наурызбаев, мүсінші, Қазақстанның халық суретшісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, про...
Торғын Жолдасбекқызы. Адам арбада отырса да мүмкіндігі шектелмейді
Торғын Жолдасбекқызы. Ол – соңғы кездері әлеуметтік желіде әңгімелері ең көп оқылған жазушы. "Араша" деп аталатын кітаптың авторы. Кейіпкеріміз 25 жасында дертке шалдығып, арбаға таңылған. Айтуынша, оның ауруы – анадан қызға берілетін өте сирек генетикалық дерт.
"Сор дегенім баққа айналды"
Торғын әңгіме жазуды 29 жастан асқан соң бастаған. Өзінің сөзінше, қолына қалам алуға түрткі болған жайт – басына түскен қиындық.
– Қазір жасым 35-те. Жазушымын. Менің басты ерекшелігім – арбаға таңылғаным. Бір кездері бұл менің кемшілігім, осалдығым болып көрінетін. Анам бала күнімде өмірден озды. 25 жастан асқан соң әпкем екеумізде сырқаттың белгілері пайда бола бастады. Ешкімнің ойына да кіріп-шықпаған еді. Әпкем де анамның артынан кете барды... Мен мұны басында біздің әулетке берілген сор, қиындық деп қабылдадым. Алайда сырқаттан жеңілген сәтте жазушылыққа келдім. Соңғы жылдары дертімді бойымдағы жазу қабілетім деп қабылдадым, – деп таныстырды жазушы өзін.
Мұнан кейін жақын адамдары жайлы ашық айтты.
– Алланың маған рақымы болса керек, әркез жанымда жүрегі кең адамдар жүреді. Қазір отбасылы емеспін, ажырасқаныма 2 жылдай болды. Алайда келін болып түскен отбасым көп көмектесті. Бұрынғы жолдасыммен туған бауырдай болып кеткенбіз. Ол кісінің анасы өз анамдай қамқоршым, сырласым болды. Өзімді орманда тұратындай сезінемін. Бір талы – мен, ал жақындарым – қоршаған ағаштар. Мен солармен ғана мықтымын. Қардан да, жауыннан да, дауылдан да айналамдағы жақсы адамдардың арқасында сынбай келемін, – дейді ол.
"Адам арбада отырса да мүмкіндігі шектелмейді"
– Өсіп келе жатқан қызым бар. "Сен неге басқалардай емессің? Неге әлсіреп бара жатырсың?" деп сұрайды. Бала күнімде анамның сырқат екенін көрсем де тікелей бұл сұрақты қоя алмадым. Қызымның қойған сауалына жауабын ашық айтамын. Адам арбада отырса да мүмкіндігі шектелмейтінін түсіндіремін. Қазірден қызымның бойына осыны сіңіргім келеді, – дейді Торғын Жолдасбекқызы.
Оның сөзінше, еңсесі түсіп, жабырқап жүрген сәтінде түсіне бір әйел кіріпті. «Өзіңнің кім екеніңді ұмытып кеттің. Саған қалам ғана көмектеседі» деп өктем сөйлепті. Алайда өзі бұл түсін аянға да баламайды.
– Әрбір адамның түпсанасы, рухы ешуақытта қажымайды. Жай ғана кей кездерде өмірдің соққыларына бола ұйқылы-ояу күйге түсеміз. Сол кезде өзіміздің «менімізбен» байланысты жоғалтып аламыз. Одан адамның рухы әлсірейді, қиындыққа төтеп бере алмайтын осалдық пайда болады. Бойымды осындай түсініксіз сезім билегенде түпсанам түс арқылы белгі берген секілді.
Көп жағдайда адамдар басына іс түскенде «бұдан шығар жол жоқ» деп ойлайды. Бірақ қиындықтан құтылуды шын мәнінде қаласа, оған көмек келеді. Ол адам немесе түс арқылы болсын, әйтеуір бір келеді. Бастысы, шынайы ниеті болуы керек, – дейді ол.
"Әңгімелерімнің желісін түсімде көремін"
Торғынның осы тылсым түстен кейінгі өмірі тікелей жазуға байланған. Өзінің айтуынша, түсінде көргенін өңінде әңгімеге айналдырған.
– Менде әңгіме жазып кетемін деген ой болмады. Жай ғана жаныма ем іздеп жүрдім. Әлеуметтік желіге де сол себепті қосылдым деп ойлаймын.
Алғашқы кезде түс менің жетекшім болды. Түсімде әңгімеге арқау болар оқиғаларды көре бастадым. Содан соң тарқатып жазуды үйрендім. Мәселен, "Маймыл адам" деген шығармамды 18 жасымда түсімде көргенмін. Бұл шығарманың сюжеті былай: темір қақпаға қамалған қара маймыл күйінеді, жылайды. Қамаудан шыққысы келеді. Оған жаным ашып, тордан шығарғанымда, қара маймыл бостандықтың қадірін түсінбейді. Бұл түсім 18 жастағы Торғынға тоқтау болған сияқты. Қыздар аянышты махаббатты ұнатамыз ғой. Менің өмірімде де осындай махаббат болуы керек секілді көрінетін. Адамның ойы 100 пайыз жүзеге асады. Біз нені қаласақ, нені көп ойласақ, сол біздің өмірімізге енеді екен. Басында әңгімелерім түске негізделді. Кейіннен қиялдың жемісі мен айналамдағы адамдарды мысал ете жазып отырдым, – дейді ол.
Түсінде көргенін әңгімесіне арқау етіп жүрген жазушы жазушылыққа кеш келгенін былай еске алады:
"Емшілер ем іздеп келгендерге «арқасы бар» дегенді жиі айтады. Осы «арқа» деген нәрсе бойдағы дарын секілді. Барлық адам өзіне тән талантпен дүниеге келеді. Оны жарыққа шығармаса, қиындыққа ұшырауы мүмкін. Талант пен энергияны дұрыс жұмсай алмаған адамдар сырқатқа ұшырап не ішімдікке салынуы мүмкін. Сол кезде адам өзін де, талантын да таба алады, арқасы қысқаны да қояды. Менің де жанымды ауыртып келген талантым сияқты.