«Әділетті Қазақстанның» жаңа кадрлары: Жасанды интеллект және адами капитал үйлесі

    Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің Жолдауларында мемлекеттік басқару жүйесін түбегейлі жаңғырту, бюрократиядан арылу және цифрлық технологияларды батыл енгізу қажеттігін үнемі айтып келеді. Президенттің «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы бүгінде теориядан практикаға көшіп, шенеуніктердің жұмыс стилін өзгертуде. Осы орайда, Алматыдағы Мемлекеттік басқару академиясы Президенттің стратегиялық тапсырмаларын қалай жүзеге асырып жатыр? Жасанды интеллект пен Гарвард тәжірибесі мемлекеттік қызметті қалай түрлендірмек?

Президент тапсырмасы және цифрлық трансформация

Мемлекет басшысы жасанды интеллектіні дамытуды және оны экономика мен басқару жүйесіне енгізуді стратегиялық басымдық ретінде белгілегені белгілі. Президенттің: «Біз жасанды интеллект мүмкіндіктерін толық пайдалануымыз керек» деген сөзі мемлекеттік қызметшілерге жаңа талаптар қояды.

Осы орайда ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Алматы қаласындағы филиалының директоры Айнұр Ыдырысова цифрлық құралдардың шенеуніктер жұмысына дендеп еніп жатқанын алға тартады. Оның айтуынша, қазірдің өзінде жасанды интеллект (ЖИ) мемлекеттік органдарды қағазбастылықтан арылтып, үлкен деректерді талдауға септігін тигізуде. Бұл Президенттің «қағазбастылықтан – нәтижеге» көшу саясатымен толық үндеседі. Алайда, технология қанша дамығанымен, ол этика, жанашырлық және жауапкершілік сияқты адами құндылықтарды алмастыра алмайды. Сондықтан алдағы мақсат – мемлекеттік қызметшіні роботқа айналдыру емес, оны озық технологияны құрал ретінде пайдалана білетін креативті менеджерге айналдыру.

«Халық үніне құлақ асатын мемлекет»: Гарвард тәжірибесі

Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы – тек арыз-шағымды тыңдау емес, мәселенің түп-төркінін түсініп, оны тиімді шешу деген сөз. Осы мақсатта Академия оқытудың ескірген әдістерінен бас тартып, әлемдік стандарттарға көшкен.

Қазіргі таңда мемлекеттік қызметшілер Гарвард және Сиракьюз университеттерінің әдістемесімен білім алуда. Олар «Кейс-стади» арқылы нақты өмірлік жағдайларды талдап, дағдарыстық сәттерде дұрыс шешім қабылдауды үйренеді. Ең маңыздысы – «Өнімдік ойлау» (Product Thinking) қабілетін қалыптастыру. Бұл дегеніміз – кез келген мемлекеттік қызметке халыққа ұсынылатын «өнім» ретінде қарау. Шенеунік халықтың орнына өзін қойып, «Бұл қызметті алу қаншалықты ыңғайлы?» деген сұраққа жауап іздейді. Бұл тәсіл мемлекеттік аппаратты халыққа жақындатудың ең төте жолы.

Жастар және Президенттік кадрлық резерв идеясы

Мемлекет басшысы жастарға зор сенім артып, Президенттік жастар кадрлық резервін құру бастамасын көтерген болатын. Бұл бастаманың жемісін бүгінгі статистикадан көруге болады. Академия деректеріне сүйенсек, қазір мемлекеттік қызметшілердің орташа жасы 39-ға дейін төмендеген, ал 30 жасқа дейінгі мамандардың үлесі 17 пайызды құрайды.

Жеке сектордағы жоғары жалақыға қарамастан, жастардың мемлекеттік қызметке ұмтылуы – олардың бойындағы патриоттық сезім мен өзгеріс жасауға деген құлшыныстың белгісі. Олар ескі жүйенің «бұрандасы» болғысы келмейді, керісінше, ел дамуына үлес қосатын нақты жобалардың авторы болуды көздейді.

Алматыға арналған нақты шешімдер

Президент Алматы қаласын дамыту жөніндегі кеңестерде қалалық инфрақұрылымды, көлік жүйесін және қауіпсіздікті реттеуді үнемі тапсырып келеді. Академия тыңдаушылары бұл тапсырмаларды орындауға ғылыми және креативті тұрғыдан келуде.

Мысалы, қаланың басты проблемасы – кептелісті азайту үшін студенттердің сабақ кестесін өзгерту ұсынылды. Алматыдағы 255 мың студенттің сабағын сағат 11:00-ге ауыстыру арқылы таңғы кептелісті едәуір азайтуға болады. Бұл – қомақты қаржыны талап етпейтін, бірақ тиімді басқарушылық шешім. Сонымен қатар, жаяу жүргіншілер қауіпсіздігі үшін «ақылды жарықтандыру» жүйесі мен қоғамдық көліктегі бірыңғай төлем жүйесі сияқты жобалар – Президенттің «адамға қолайлы қала» қағидатын жүзеге асырудың нақты қадамдары.

Түйіндей келгенде, мемлекеттік басқару саласындағы бүгінгі өзгерістер Мемлекет басшысының саяси реформаларымен толық үндесіп жатыр. Жасанды интеллект, халықаралық білім және жастардың жаңашыл көзқарасы – «Әділетті Қазақстанның» жаңа келбетін қалыптастыратын негізгі күштер.

MADENIPORTAL.KZ шолушысы