Екінші тарау

ТРАНССАЯСАТТЫҢ НҰСҚАЛАРЫ

Транссаясат — структурасы бұзылған ғаламдағы барлық құрылымдардың мөлдірлігі мен абыройсыздығы, тарихы жоқ ғаламдағы өзгерістердің мөлдірлігі мен абыройсыздығы, оқиға жоқ ғаламдағы ақпараттың мөлдірлігі мен абыройсыздығы, тораптары сыбасқан кеңістіктің мөлдірлігі мен абыройсыздығы, көпшіліктегі әлеуметтіліктің, террордағы саясаттың, кекірелеудегі дененің мөлдірлігі мен абыройсыздығы.

Тарих сахнасының ақыры, саясат сахнасының ақыры, фантазм сахнасының ақыры — абыройсыздықтың басып кіруі. Құпияның ақыры — мөлдірліктің басып кіруі.

Транссаясат осы айтқан барлық нәрсенің жоқ болу тәсілі (бұл енді өндіріс тәсілі емес, бұл өте қызғылықты жоқ болу тәсілі), мағына көкжиегінің ақырын негіздейтін қатерлі бұрылыс.

Жүйелердің тойынуы оларды баяулау нүктесіне апарады: террор мен үрейлендірудің, еркін жүзудегі капиталдардың, су тегі бомбаларының, спутниктердің, ақпараттардың және жоқ референциалдардың спутнигі болған еркін жүзудегі теориялардың да айналмалы орбитасы. Енді олармен айналысуға мүмкін емес есте сақтау, банк, ақпарат жүйелерінің кекірелеуі, бұдан былай өзінің мақсатынан асқан, бездену арқылы көбейетін, гипертелиялық ядролық жүйенің кекірелеуі және тойынуы.

Транссаясат сонымен бірге өсуден безденуге, ақырғылықтан гипертелияға, органикалық тепе-тендіктен рак метастазыларына ауысу. Ол — кризистың емес, катастрофаның орны. Бізді барлық шынайылықтан, барлық тарихтан, барлық тағдырдан алыстататын жұмсақ және психоделиялық технологияларды қосып, заттар оған технологиялық ырғақта бағыт түзейді.

Бірақ құпия барған сайын мөлдірлікпен қуылса, істер сахна (тек мағынаның сахнасы емес , иллюзияның қуаты және құбылыстардың құмарпаздығы) барған сайын сахнасыздықпен қуылса, онда жұмбақ, оған қам жемеңіз, әлде де қала бермек, транссаясат жұмбағы да.

Саясаттың дәуірі аномия дәуірі болатын: дағдарыс, зорлық, жындысүрейлік және революция дәуірі. Транссаясаттың дәуірі — ол аномалия дәуірі, аномалия — жөнділік юрисдикциясынан қашатын нәрсе. (Заң — инстанция, ереже — осу доғасы, заң — трансценденция, шектен шығу, ереже — құрал). Аномалия кездейсоқ, статистикалық кеңістікте, енді заңға тән шекаралар мен олардан аттауды білмейтін варияциялар және модуляциялар кеңістігінде ойнайды, өйткені оның бәрі статистикалық және әрекетшіл тепе-теңдікпен жұтылған.Бұл кеңістіктің ережеленгені сонша, ережеден тыс нәрсе онда орын ала алмайды, тіпті, жындысүрейлік пен жоққа шығару ретінде көрінсе де. Әйтсе де, ол аномалия боп қала береді.

Аномалияда мистикалық бір нәрсе бар, өйткені оның қайдан келетінін анық ешкім білмейді. Аномияға қатысты, оның қайдан қайтатыны белгілі: заң белгілі деп болжанылады, міне, сондықтан аномия аберрация емес, белгілі жүйені қосу. Ал, аномалияны алсақ, онда оның бұзатын заңы мен ережесінің өзі күмәнді. Ондай заң иә жоқ иә белгісіз. Заттардың ахуалына байланысты ауытқу, немесе, қателесу бар, ал бірақ оның себеп пен салдар жүйесін құрайтыны белгісіз.

Аномалия аномияның қауіпті және девиантты нұсқасы болғанындай, ережеден тыс нәрсенің трагикалық нұсқасы ретінде көріне алмайды. Ол белгілі мағынада — қауіпсіз және түсінуден тыс, ол таза және қарапайым көріністер қатарынан, біздің жүйеге, біздің жүйенің сыртына өзге бір нәрсе келгендей. Бәлкім, өзге жүйеден?

Аномалия жүйеде сыни нәтижелер бермейді. Одан гөрі ол мутант нұсқасына жақын.

КЕКІРЕЛЕУ

Менің АҚШ-тың барлық жерінде кездесетін аномалия, әлгі тартымды кекірелеу туралы сөйлегім келеді. Бір уақытта толы және бос болып, өзінде әлеуметтілік сахнасын және дене сахнасын жоғалтатын әлеуметтіліктің гиперөлшемін әйгілейтін бос кеңістікке құбыжық түрдегі сәйкестік, молдығының көп болғаны сонша, құбыжыққа айналған сәйкестік туралы.

Бұл қызық кекірелеу енді маймен қорғанудың, немесе, депрессияның да невротикалық кекірелеуі емес. Бұл дамығандықтың компенсаторлық, немесе, лықа тойынғандықтың тамақтану нұсқасындағы кекірелеуі де емес. Ең түсініксізі, ол дененің жоқ болу тәсіліне айналған. Дене бітімін әйгілейтін жасырын ереже жоқ болды. Дене өзін және өзінің бейнесін бақылайтын айнаның жасырын нұсқасын жоқ деп жариялаған. Енді оның орнында тек тірі организмнің шектен тыс молшылығы қалған. Енді шек жоқ, трансценденция жоқ, енді дене өзін сыртқы әлемге қарсы қоймайтын секілді, ол өзінің әйгіленуі арқылы кеңістікті қорытуға тырысқандай.

Бұл кекіреулер өздерінің құмарпаздықты толық ұмытуымен тартымды. Алайда, мұнымен олардың жұмысы жоқ, оларда қымсыну болмайды, олар өздерінің "Менінің" идеалы қалмағандай өмір сүреді. Олар күлкілі емес және оны біледі. Олар ақиқаттың белгілі нұсқасына иелік еткендей, және ол солай екені рас. Олар белгілі жүйені, оның босқа ісінуін мақтан тұтады. Мұнысында олар нигилизмды әйгілеушілер, жалпы байланысы жоқ белгілердің, құрылымдардың, тамақтану формаларының және қалалық өмірдің жоққа шығарушылары — біржақты аса асқынған және жан-жаққа көбейген клетканың өсуі.

Кекірелеудің эмбриондық, ежелгі, қаймағы бұзылмаған түрі: олар өздерінің денелерінен жүкті болып, олардан босана алмай қалғандай. Дене босануға мүмкіндік таппай өсе береді. Бірақ, қосалқы кекірелеуде, ақпараттың соншама мөлшеріне жүкті, тіпті, босануына мүмкіндік жоқ қазіргі жүйелердің нұсқасы бойынша жалған кекірелеу, бәрін жиыстыруға және есте сақтауға құмар, әлемді және ақпаратты санап тізбелей берудің шегіне жеткен және дәл сол заматта әйгіленуі мүмкін емес және іске қосылуы неғайбыл орасан зор мүмкіншілікті орнату нұсқасындағы әрекетті қазіргіліктің кекірелеуі бір ғасыр кейін, бірақ суық және кекесіні жоқ ғаламда, еш ащы патафизикасыз УБУ әкейдің атышулы gidonille-сін тудыратын заялы молшылық.

Бұл жүктіліктің патафизика, метафизика, немесе, долылығы американ мәдениетінің шүбәлі белгілерінің бірі: мұнда әрбір бөлшекке рак ауруындағыдай салаланып көбейе беруге бір өзімен бүкіл кеңістікті жаулап алуға, барлық ақпаратты өз астына басып алуға және осы генетикалық молшылықтан ғажап ләззат алуға шексіз мүмкіндік берілген. Өз формуласының жұмағындағы бақытты молекула.

Сонымен, бұл белгілі бір қарастырулы тұлғаның кекірелеуі емес, бүкіл жүйенің кекірелеуі, бүкіл мәдениеттің абыройсыздығы. Дене өзінің ережесін және өзінің сахнасын жоғалтқанда кекірелеудің ұятсыз нұсқасына ие болады. Әлеуметтік дене өзінің ережесін, өзінің сахнасын және өзінің мағынасын жоғалтқанда кекірелеудің ұятсыз нұсқасына ие болады. Біз мұны оның тым көзге ұрып тұрған әрекетінен, оның әйгіленуінен, бүкіл кеңістіктерді әлеуметтілікке орауынан байқаймыз, мұның бәрі барлық ансамблдің шүбәлі және ұятсыз нұсқасын түк өзгертпейді. Бұл кекірелеуде әлгідей шүбәлі — ол әлеуметтіліктің ғажап ахуалында қалықтайды. Ол формасы жоқ форманың нұсқасындай, қазіргі әлеуметтіліктің формасыз морфологиясы өз-өзін басқаратын жабық кетіктің жеке бітісуінің идеалды парадигмасы. Бұл енді сөздің оз мағынасындағы денелер емес, бізді барлық жерде күтетін белгілі рак болмыссыздығының жеке даналары.

Ауыз төңірегінде қалу үшін (бұл кекірелеудің асату зорлығына, немесе регрессияға қатысы болмаса да) ондағы әлеуметтілікті америкалық тағамдардың дәмімен теңеуге болады. Тағам дәмінен шошытудың алып өндірісі: оның білгірі бөлектендірілген күйде сызылып, сосын соустардың жасанды және кекесінді түрінде қайта жасалынған. Бұл бұрынғы кинематографияның glamour сияқты flavour: студиялар, яки модельдер тартымдылығының пайдасына барлық жеке тұлғалық сипаттарды өшіру. Әлеуметтілікпен де сондай: дәм қызметінің соуста тұйықтандырылғанындай, әлеуметтілік те қызмет ретінде біз жүзген барлық емдік соустарда тұйықтандырылған.

Жұғысу, тексеру, уағыздау және қорқыту әлеуметтілігі, үлкен немесе кіші мөлшерде доғару нұсқаларын жайып салу — міне, абыройсыздық дегеніміз осы... Барлық құрылымдардың іші ақтарылған, паш етілген, барлық әрекеттер көрінеді. Америкада бәрі де телефон, электр, әуе сымдарының ғажап жүйесінен басталады (барлық жүйе тысқары) және дененің барлық атқарымдарының үй ішінде шектеуге дейін, немесе ең майда тағам жәшігінде оған кіретін қоспалардың ұзақ тізімін табасыз, табысыңыз, немесе, зердеуи мүмкіндігіңіз (IQ) босада көрсетілуде, оған мезі қылатын әртүрлі сигналдарды, ми бөліктеріндегі сыни кызметті шектеуге құмар болғанмен бірдей биліктің ішкі құрылысын көрсетуге құмарлықты қосыңыз...

Тірі детерминация үміт өлтіретін бағдарлауда жоғалады, бәрі де асқандетерминация ретінде ойлап шығарылады және өзінің тарихи түрленуін іздейді. Мысалы, бір кезде конфликт, класс, пролетариаттың айнасы болған әлеуметтілік өзінің анықтамалық түрленуін мүгедектерден табады. Тарихи кереғарлықтар зердеуи немесе денелік кемшіндіктің патафизикалық формасына ауысты. Әлеуметтіліктің осы истерикалық түрленуінде түсініксіз бір гәп бар — ең мүмкін диагноз: меңіреу мен кекірелегендікіндей, мүгедекте де әлеуметтілік өзінің жоқ болуымен қуылады. Өзінің шындыққа ұқсастығын және өзінің саяси ойынының ережесін жоғалтып, әлеуметтілік өзінің тірі тастандыларынан өмір сүруге транссаясаттық рұқсат іздейтіндей — дағдарыс билігінен кейін мұқтаждық пен құбыжықтықтың ашық өз-өзін билеуі Бір кезде "әркімге оның қабілеті бойынша"; сосын: "әркімге — оның сұранысы бойынша"; кейін: "әркімге — оның қалауы бойынша" десек, бүгін: "әркімге — оның кемшілігіне сәйкес" — деуге мәжбүр боламыз.

Кекірелеген, оның толы денесі бөлінбейтін болғандықтан белгілі мағынада жыныстанудан, жыныстық ерекшеліктерден қашады. Ол жыныстың құлқын айналадағы бүкіл кеңістікті жұту арқылы шешеді. Ол өзі бөліне алмаған, немесе оларды сүю үшін өзі арақашықтық таппаған бүкіл объекттерге символикалық түрде жүкті. Ол денені дене еместен бөлмейді. Оның денесі шығыңқы, немесе, қисық айна. Ол өзіне әр беретін түзу айна жасай алмаған.

Балаға шекараны ажырату арқылы қиял мен әйгілену сахнасына мүмкіндік беретін айна кезеңі, мұндай бөліну онда болған жоқ және бүл ішкі айырмаға оған кіру жоқ болған соң, ол бейнесіз дененің бөлінусіз көбеюіне кіреді.

Ұятсыз хайуандар болмайтыны сияқты кекірелеген хайуандар да болмайды. Онда хайуандардың сахнамен және өзінің бейнесімен ешқашан да кездеспегені ме? Бұл — сахналық міндетке ұрынбағандықтан; ол ұятсыз бола алмайды. Керісінше, бұл — адамның бұлтартпайтын міндеті. Міне, кекірелегендер кез келген әйгіленудің абыройы, кез келген құмартудың талпынысы болатын осы міндетті жойып алады, сөйтіп, дене бейне ретінде жоғалады. Демек, кекіреленудің паталогиясында эндокриндік сипат жоқ, ол сахна мен сахнасыздықтың паталогиясы.

Дене сахнасын не негіздейтінін айту өте қиын. Ең кемінде, мына нәрселер: онда ол ойнайды және, әсіресе, өзімен өзі, онда ол эллиптикалық формалар мен қозғалыс, би арқылы өзінен қашады, қозғалу (жест) арқылы өзінің инерциясынан қашады, онда ол босанады, жанарының алауы арқылы, онда ол өзіне иллюзия мен жоғалуды жасайды, қысқасы, онда ол өзін құмарландыру ретінде ұсынады. Дәл осының бәрінің жоқтығы кекірелегенді абыройсыз үйіндіге айналдырады. Кекірелеген өзінің асқан молшылығында сексті артық нәрсе ретінде әйгілейді. Бұл жағынан оның клонға ұқсайтын жері көп — бір кезде пайда болған өзге мутант, бірақ, кекірелеген оның алдын алған. Мүмкін, оның осылай біржақты асқына бере бір күні езін екі ұқсас жанға бөлем бе деген кеудесінде мәпелеген арманы бар шығар? Өзінше трассексуал, ол, бәлкім, секс арқылы көбеюден асып, бөліну арқылы көбеюді көздейтін шығар? Денені профилерациялау генетикалық профилерациялаудан онша алыс емес...

Расында да, клондаудың парадоксы: ол өзінің генетикалық ата-аналарымен бірдей (эдиптік мағынада емес) жандар жасап шығаруға тиіс, және, демек, олар жынысқа бөлінуге тиіс, [бірақ] онда бұл хикаяда жыныстану мүлде пайдасыз нәрсеге айналады. Клон жынысының артықтығы Батай молшылығының артықтығы емес, ол жәй пайдасыз қалдық, кейбір жануар мүшелері, немесе, аппендикстер сияқты, олардың не үшін керектігі бұлдыр және сондықтан олар жөнсіз һәм құбыжық көрінеді. Секс үйіндіге, енді өз бетінше дербес нәрсе ретінде еш мағынасы жоқ шошақай айырмашылыққа айналды (көптеген өлі айырмашылықтар біздің тарихымыздың және тектілік тарихының жол өлшемі болған).

Мүмкін, бүкіл табиғи тұтастықта таза біртектену арқылы дамуға, бірбағытты және бір ырғақты болуға талпыныс бар шығар? Мұны Фрейд өлімге талпыныс деп атаған тірінің немқұрайлы үйінділене беруі. Бұл процессте дағдарыс та, катастрофа да болмайды, ол — гипертелия: онда өзінің шексіз өсуінен өзге мақсат жоқ.

Белгілі сәтте бірнәрсе бүл процессты тоқтатады. Кекірелеуде бүл процесс тоқтатылмайды. Дене, өзінің өзгеше сипаттарын жоғалтып, өз тарамдарының бір ырғақты көбеюін жалғастыра береді. Енді онда жекешелік те, жыныстық сипат та жоқ, ол тек шексіз өсе беру: рак метастазасы.

Франц фон Баадер өзінің "Метастаза ретіндегі экстаз" жұмысында экстазға теңелген метастазаны өз мақсатының арғы жағында тұрған өмір шеңберінде өлімге ену ретінде пайымдайды. Кекірелегендікі де дәл сондай: ол тірі бола тұра өзінің өлі денесін жұтқан — бұл оның денесін артық денеге айналдырады және бірден денені артық ретінде әйгілейді. Бұл пайдасыз мүшені жұту секілді.

Белгілі мағынада ол өзінің жынысын жұтқан, және дәл осы жынысты жұту бір жақты өскен дененің абыройсыздығын құрайды. Баадердің осы экстатикалық, немесе, метастатикалық формасын — тіріні қуып және оны пайдасыз инкарнация ретінде көрсететін ақпараттың қазіргі жүйелеріне қатысты қорытуға болады. Олар да метастатикалық, өйткені тірі таңбалаудан өлі мағына күтеді, сөйтіп, мағынаның артық өнімін алады, артық нәрсе, пайдасыз протез ретіндегі мағына өнімін. Порнода да солай: оның фантоматикалық айналасы тірі жыныс иелерінен өлі сексті күткендей. Және порно бірден жыныстануды артық нәрсе көрсетеді: міне, абыройсыздық дегеніміз осы. Мәселе секстің көптігінде емес, оның артық, керексіз болмысында. Кекірелегеннің абыройсыздығы оның денесінің молдығынан емес, сол денесінің артық болғандығынан.

Мұның бәрінің құпия мақсаты қандай (себебі, мақсат болуға тиіс)? Қандай нәпсіқұмар диюдың дене алдында бұл қисық айнаны қоюы мүмкін (себебі, мұнда нәпсіқұмарлық болуға тиіс)?

Мүмкін, рак ахуалындағыдай әңгіме бунт жөнінде болар? Бір кезде көтерілістер саяси болды, өздерінің қалауында, күш-қуатында, немесе зердеуи қабілеттерінде жаншылған топтардың, немесе жекелеген тұлғалардың көтерілісі болды. Бүгінгі көтерілістер у-шусыз өтеді. Біздің төрт бөлінген ғаламда көтерілістер генетикалық түрге ауысты. Бұл — рак пен метастазадағы бөлшектер көтерілісі. Тежеусіз өміршеңдік және тексерусіз пролиферация. Бұл да көтеріліс, бірақ диалектикалық емес, сублиминалды — бізден қашатын. Бірақ канцерозды құрылымдардың тағдырын кім біледі? Олардың гипертелиясы, бәлкім, біздің әлеуметтік құрылымдарымыздың гипершындығына сәйкес. Бәрі дене және оның бөлшектері генетикалық кілтке (АДН билігіне қарсы) көтеріліс жасағандай өтіп жатыр. Дене өзінің жекеменшік анықтамасына қарсы шығады. Мұны өзге жағдайда антиденелердің бұзылуындағыдай паталогиялық акт деп атауға бола ма? Дәстүрлі паталогияда соматикалық, немесе психосоматикалық дене сыртқы табиғи, әлеуметтік, психологиялық агрессияға күш жұмсайды: бұл экзотерикалық реакция. Ал, рактың жағдайында әңгіме эзотерикалық реакция туралы: дене өзінің ішкі құрылымына қарсы шығады, ол өзінің құрылымдық тепе-тендігін бұзады. Түрдің өзінің анықтамасына тойынғаны сондай, енді өзін табиғи психозға тастайтындай .

Бұл жақсы белгілі меланхолия нарциссттік болмыс пен қоғамдыкі өзінің тұтастығына және бұлдырлығына байланысты нарцисстік — ол үшін пайымның еш мәні жоқ. Қалай болғанда да, ол, психоанализ тек қана метафора алаңында да бірнәрсе дей алады, символикалық тәртібі бар аланда. Өзге тәртіпте, метаморфоза тәртібінде де, немесе, өзге шеттегі метастаза тәртібінде де ол ешнәрсе айта алмайды.

Кекірелегенде толық психозда тұрады. Ол өзін жөнді морфологияға қарсы қоятын мөлшерде толық емес, өзінің асқан молшылығында, өзінің гипершынайылығында.

Ол өзінің паталогиясынан асқан, сондықтан ол диететикадан да, психотерапиядан да қашып, өзге логикамен, өздерінің ақыры мен референциясы жоқ заттар ойранды ойынның белгілі бір түрінде қосарлана беретін экспоненциалды стратегияның логикасымен қауышады.

Сонымен, кекірелеу бізді күтіп тұрған жағдаяттардың мағынасы диалектикалық босатуда емес, мүмкіндендіруде, олардың билігінің дәрежесін екі есе, мың есе көбейте беруде, ережесі жоқ ойын жағдайында шегі жоқ нәрсеге дейін көтеруде болған заттардағы революцияның жақсы үлгісі болар еді.

Егер жеделдік қозғалыстың мінсіз әйгіленуі болса, кекірелеу мағынасы барлық қозғалысқа қарсы, оған ие емес, ол ешқайда қозғалмайды, оның қозғалыспен ешбір ортақ нәрсесі жоқ: бұл оның экстаз болғаны; сонымен, денелік бір нәрсе бар, оның шартты түрде алғандағы мінсіз айғағы кекірелеу болар еді, экстатикалық ақиқат, өйткені, онда дене айнада көрінудің орнына, соның ішінде көбейтілген түрде алынады. "Тек қана бір-бірін қайталай беретін сөйлемдер толық ақиқатты болады", — дейді Канетти.

АМАНАТ

Зорлық аномияның түрі, террор — аномалияның. Ол да, кекірелеудің бейнесіндей, саяси тәртіп пен саяси сахнаның шығыңқы және қисық айнасының түрі. Өзінің жоғалуының айнасы. Сонымен бірге, ол өзге тәртіпке де, кездейсоқ және бас айналдырар, сипалау арқылы үрей тудыратын және тек зорлықтың детерминациясына енді жауап бермейтін, тәуелді сияқты. Зорлықтан да зорлықшыл, міне, терроризм — ережесі жоқ ойынның транссаясаттың спиралі.

Өлі де емес, тірі де емес, аманат санап шығуға мүмкін емес мерзімге дейін қалдырылған. Оны тағдыр, немесе өз ажалы күтіп тұрған жоқ, оған тек толық зорлық ретінде көрінетін бет-бедерсіз кездейсоқ сәт. Тіпті, оның өмірі мен өлімінің ойын ережесі жоқ. Сондықтан ол алыс-берістің аржағында. Ол пәрменді түрде шығарылып тасталуда, виртуалды тойылуда тұр. Ол тіпті, өз өмірін қауіпке тіге алмайды: ол онда жоқ, тек сыртқы қабыршағы қалған. Белгілі мағынада бұл бәрінен де нашар: аманатқа қауіп жоқ, ол толық жасырынған, ол өзінің тағдырынан айырылған.

Бұл енді құрбандық емес, өйткені, өлетін ол емес және ол тек өзгенің өліміне жауап береді. Оның еркіндігі тіпті тартып алынбаған — ол тоңазытылған.

Соғыста тепе-теңдік заңына сәйкес осылай болған. Бірақ іс жүзінде бұл соғыс заңы емес: бір қаза тапқан офицер үшін он аманат атылған. Бірақ, тұтас халықтар да өзінің көсемінің аманатына айналған. Гитлер өзінің жеңісі үшін неміс халқын өлімге тіккен. Және ядролық стратегияда да тұрғындар және үлкен метрополиялар ұлы мемлекеттердің аманаттарына айналған: олардың өлімі және олардың жойылуы сендіру дәлелі ретінде қызмет атқарады.

Біз бәріміз де аманатпыз: біз ұжымдық түрде бірнәрсеге жауап береміз, бірақ не үшін? Иелерін айтуға мүмкін емес жасанды тағдырдың нұсқасы, бірақ біз өзіміздің өліміміздің балансы біздің қолымызда емес екенін білеміз, және біз қазір кейінге қалдырылған және символы ядролық күштер болған кез келген уақытта жоқ боп кету қаупінде тұрмыз. Үрейлі құдайдың объективті аманаттары біз тіпті, соңғы әрекет қандай оқиғаға, қандай жағдайға байланысты болатынын да білмейміз.

Сонымен қатар, субъективті аманаттар, біз өзіміздің алдымызда жауаптымыз, біз өзіміздің басымыздағы өз қауіптерімізге жауаптымыз. Бұл — барлық қауіптер жойылуға тиіс қамсыздандырылған қоғамның заңы. Бұл жағдай аманаттың жағдайына сәйкес. Біз қоғам арқылы емханаландырылғанбыз (hospitalizes). Өмір де емес, өлім де емес: міне, қауіпсіздік. Бірақ, парадоксалды түрдегі аманат статусы да осындай.

Жауапкершіліктің шектен тыс және кекесінді формасы: теракт пен аманатқа алуды қозғалысқа келтіретін анонимдік, статистикалық, формалды және кездейсоқ форма. Бірақ, егер жақсылап ойласақ, терроризм бір уақытта және кереғар түрде жаппай анонимдік пен әркімнің жаппай жауапкершілігіне бағытталған жүйенің жендеті. Кім екені маңызды емес, әйтеуір біреуді өлтірумен ол анонимдіктің үкімін орындайды. Енді ол біз шығарған үкім, анонимдік жүйенің, анонимдік биліктің, біздің нақты өміріміздің, анонимдік террорының үкімі. Жоюдың қағидасы өлім емес, статистикалық немқұрайлылық. Терроризм дегеніміз тек өзін жоққа шығару арқылы жүзеге асатын ұғымның әрекет етушісі ғана: ол шексіз және бұлдыр жауапкершіліктің ұғымы. Ол тек әр қадам сайын және ақырына дейін либералды және христиан адамгершілігінің ұсынысын орындайды: барлық адамдар бірлікте және сен де бірліктесің, және сен Калькуттадағы парияның кедейлігіне жауаптысың. Терроризм құбыжықтығын пайымдау арқылы, бәлкім, біз өзімізден сұрауымыз керек: ол өзі өз негізінде құбыжық және террористік жаппай жауапкершіліктің ұсынысынан туындамай ма екен?

Біздің парадоксалды жағдайымыз мынадай: енді барлық нәрсе мағынадан айырылғандықтан, бәрі де мүлтіксіз қызмет етуге тиіс. Енді жауапты субъект жоқ болғандықтан, әрбір оқиға, тіпті, ең маңыздысы, біреуге, немесе бір нәрсеге міндетті түрде телінуге тиіс — барлық әлем жауапты, максималды ауыспалы жауапкершіліктің түйіні осы, ол осылайша кез келген оқиғаға кіріп кетуге дайын. Кез келген аномалия дәлелденуге тиіс, кез келген жөнсіздік өз кінәлісін, өзінің қылмысты байланысын татуға тиіс. Террор дегеніміз осы, терроризм дегеніміз осы: оқиға мен өлшемсіз жауапкершілікті іздеу — жауапкершіліктің долдануы. Оның өзі себептің жоқ болуының, ал салдардың жаппай құдіретінің нәтижесі.

Қауіпсіздік проблемасы біздің қоғамдарымыздың соңынан бір сәт қалмауда және бұрыннан бері еркіндік проблемасын өзімен ауыстырды. Бұл философиялық немесе моралдық өзгерістен гөрі жүйелер объективті ахуалының эволюциясына ұқсайды: жүйенің салыстырмалы түрде бос, созыңқы, экстенсивті ахуалы еркіндікті тудырады; жүйенің өзге ахуалы (одан гөрі нығыздау) қауіпсіздікті тудырады (авторегуляция, бақылау, feedback және т.т.); жүйенің шектен тыс ахуалы, пролиферация мен тойыну ахуалы үрей мен террор тудырады.

Мұның бәрінде еш метафизика жоқ: бүл жүйенің объективті ахуалдары. Сіз оны автомобильдердің немесе, жауапкершілік жүйесінің айналымына, қолдануыңызға болады, мұның бөрі — бір. Еркіндік, қауіпсіздік, террор: біз бұл бірінен соң бірі жүретін кезеңдерді барлық салаларда өттік. Жеке тұлғалық жауапкершілік, сосын тексеру (объективті инстанцияның жауап қабылдауы), сосын террор (жаппай жауапкершілік және жауапкершілікпен бопсалау). Тек қана түзету үшін кездейсоқ өлімнің жанжалын тоқтату үшін (біздің еркіндік, хұқық және түсім жүйесіне қолайсыз) террордың ебедейсіз жүйелері орнатылады, яғни, кездейсоқ өлімді ұйымдастырылған және жүйелі өліммен алдын алу. Бұл біздің алапат және заңды жағдайымыз: өлімнің жүйелері кездейсоқ ретіндегі өлімді тоқтатады. Дәл осы логиканың терроризм быт-шытын шығаруға тырысады: жүйелі өлімді таңдаулы логикаға ауыстырып: аманат логика сына.

(Бірақ Ұрым папасы да өзін Могадишо аманаттарының орнына олардың орнын басар құрбандық ретінде ұсынып, анонимдік террорды таңдаулы өлімге ауыстыруға тырысады, бұл жаппай құтқарылудың христиандық моделіне ұқсас, бірақ, оны қаламайтын жағдайда бұл пародиялық ұсыныс, өйткені, ол қозғаушы күші құрбандық емес, жою, таңдаулы құрбандық емес, көпекөрінеу анонимділік болған біздің қазіргі жүйелерімізде мүмкін емес шешім мен модельді белгілейді. Тіпті, террористердің "құрбандығы" да, жағдайды олардың өз өлімдерімен шешуге тырысып, құтқарылудың ешбір нышанын әкелмейді, ол тек бір сәтке анонимдік террордың пердесін көтереді.

Оның еш нәрсені құтқара алмайтыны, анаусы да, мынаусы да, терроршылар да, аманаттар да, өздерінің есімдерін жоғалтқан: бәрі де атаусызға айналды. Оларда территория да жоқ. "Терроршылар кеңістігі" туралы айтады: аэропорттар, елшіліктер, бөлінген аймақтар, территория емес аймақтар. Елшілік тым кемшін кеңістік, бірақ оның көмегімен аманаттыққа бүкіл шетелдік мемлекетті алуға болады. Ұшақ жолаушыларымен адасқан бөлшек, жау территориясының молекуласы, демек, енді территория емеске жақын, аманат болуға жақын, өйткені, бір нәрсені аманаттыққа алу, оны оның территориясынан жұлып алу, террордың тепе теңдігіне орын ауыстыруы үшін. Аманаттық бүгін барлық жерде біздің кәдімгі және үнсіз жағдайымыз, бірақ, одан да анық ол орбиталды кеңістікте нақтыланады, барлық жерде біздікінің үстінен төніп тұрған жұлдыздар кеңістігінде. Бұл енді әлем тәртібіне билік ететін "террордың ел жұртсыз жері", дәл осы орыннан, белгілі мағынада экстерриториалды, экстрапланетарлы әлем іс жүзінде аманаттыққа алынған. Міне, террордың тепе теңдігі дегеніміз осы: әлем онда билік ететін тәртіп үшін ұжымды түрде жауапты қылынған, егер бұл тәртіпке бір нәрсе қауіп төндірсе, онда әлем жойылуға тиіс. Және бұл ғаламнан тыс орбитадағы жолсеріктер және бомбаларға толы орындардан өзге қай орында оны осынша тиімді жасауға болады? Енді ешқашан территория болмайтын сол орыннан барлық территориялар идеалды түрде нейтралданып, аманаттыққа алынады. Біз өзіміздің жолсеріктеріміздің серігіне айналдық. Терроршыл кеңістігі бақылаудың орбиталды кеңістігінен өзгешеленбейді. Жолсеріктер және ғарышқа ұшу арқылы азаматтық, немесе әскери планетарлық кеңістік тұңғиыққа лақтырылған, аманат қалай өзінің ұсталған кеңістігінде қалдырылса, дәл солай белгісіз бұлтартпастыққа қалдырылған, тура мағынасында экстаздалған, кейін жойылу үшін .

Терроршылдықтың кеңістігі бар болғанындай, аманаттардың да айналымы бар. Әрбір аманатты алу, әрбір теракт өзгесіне жауап береді, сөйтіп, әлемдік деңгейде айналым, терроршыл транссаясаттың әрекеттерінің өзара байланысы туралы пікір туындайды. Оның ішінде планетаның бір нүктесінен өзгесіне аздап меланезия архипелагында кездесетін "кул"ға ұқсас құрбанды ақпараттың түрін жеткізетін орбиталды айналым да бар. Бұл адамзат ақылануының толық формасы ретіндегі аманаттар айналымына тек евромұнайдолларларына және өзге айналып жүрген ақшаның айналымы ғана ұқсас. Мұны айырбастың таза және беймүмкін формасы деп атауға болады. Өйткені, бұлар алтын мен ұлттық ақшаның аржағындағы, территориясы жоқ, тіпті, қиялда да айырбасқа жатпайтын тек трансценденция мен бақылаудың абстрактты магиясындай жердің жасанды жолсеріктері сияқты жаппай айырбастың магиясына айналып, орбиталды айналымдарды айнала береді. Және бұл да, орбиталды бомбалар да болмыстанған соғыстың таза және беймүмкін формасы.

Біз бәріміз де аманатпыз, бәріміз де терроршылмыз. Бұл айналым ие мен құлдардың, билеуші мен тапталушылардың айналымын ауыстырды. Құл мен пролетарийдің констелляциясының ақыры енді бұл аманат пен терроршылдың констелляциясы. Ол, біріншіден, нашар, бірақ, ең кемінде ол бізді либералдықты аңсаудан және тарихтың қулықтарынан босатады. Сөйтіп, транссаясаттың дәуірі басталады. Тек қана "саясат" аумағында емес, барлық жерде біз шантаж констелляциясына кірдік. Барлық жерде жауапкершіліктің бұл мағынасыз демультипликациясы үрейлендіру ретінде әрекет етеді. Бізді аманат қылған өзіміздің иденттілігімізге дейін: оны қабылдауға мәжбүр болып, (бұл қауіпсіздік деп аталады, кейде, тіпті, әлеуметтілік) өз-өзіміз болуға мәжбүрлеп, сөйлеуге, қуануға, жүзеге асуға бізді не мәжбүр қылған? Міне, арандату дегеніміз осы. Арандату заттарды құпия, жекпе-жек, екі ұштылық арқылы әйгіленетін құмарландыруға қарсы сізге жәй болуға мүмкіндік бермейді. Ол сізді қалай болсаңыз солай көрінуге мәжбүр қылады. Ол әрқашанда иденттіліктің бопсасы, және, демек, символикалық өлтіру, өйткені, сіз әрдайым ол емессіз, сіз ондай болуға мәжбүр кезіңізді есептемегенде. Манипуляцияның барлық аумағы сол тектес. Манипуляция — шантаж бен зорлаудың жұмсақ технологиясы. Және шантаж өзгенің бөлшегін аманатқа алумен жүзеге асады, оның құпиясын, құмарын, қалауын, ләззатын, оның азабын, оның өлімін — дәл осы нәрселермен біз манипуляция ойнаймыз (ол бүкіл психологиялық алаңды қамтиды, бұл бізге тиісу арқылы біздің мұқтажымызға тең мұқтаждықты тудыру тәсілі). Тұлға аралық мұқтажда (махаббат, құмар және құмарландыруға қарсы, біз әсірелеу шантажына түсеміз, біз өзгенің әсірелі аманатымыз "Егер сен маған мынаны бермесең, сен менің депрессияма жауапты боласың, егер сен мені сүймесең, менің өліміме жауапты боласың", және, әрине де, сен өзіңді сүюді қоймасаң, сен өзіңнің өліміңе жауапты боласың". Қысқасы, истерияның сырты — жауап беруге мәжбүр қылу және тарту). Өз-өзіңізді тұтқындамау үшін, аманатқа өзгені алыңыздар. Еш мүдіріссіз. Қалай болғанда да, бұл әмбебап ереже, басты шарт. Көпшілік жалғыз транссаясаттық шарт. Терроршылдық — жалғыз транссаясаттық әрекет. Ол біздің транссаясаттық кедейлігімізді ашады және одан шектен тыс нәтижелер шығарады. Және бүл осылай біздің сыни парасатымызға қанша қиянат жасаса да, біз қай жағынан қарасақ та, солай. Аманатқа алғанда мақсат жоқ. Онда мағына да, саясаттық пайда да жоқ. Бұл нәтижесіз оқиға (ол әрқашанда dead end боп аяқталады). Бірақ, саяси оқиғалардың өздері жалған жалғаса беруден өзге бірдеңе ұсына ма екен? Жалғаса берудің немен бітетіні әрқашанда қызық. Бір кезде ол революцияның бейнесі болатын, бүгін ол тек арнайы эффекттермен аяқталады. Және терроршылдықтың өзі алапат арнайы эффект.

Алайда бұл мағынаны қалаудың жоғы емес. Жаппай анықтыққа қарсы, терроршылдық осы ажалды һәм немқұрайлы үкімді жеделдете беріп, заттарды олардың мағынасын табуға мәжбүр қылғысы келеді.

Алайда, оның эффекті біздің айналамыздағы барлық экстенсивті формаларға қарама-қайшы катастрофикалық және транспарентті, криссталикалық және интенсивті форма ретінде қарсы қойылуы және ерекшеленуі үшін жеткілікті мөлшерде өзгеше болуға тиіс. Ол, сорымызға ішінде біз қамалған, мына бір дилемманы әйгілейді: көзге көрініп қуаттана беруден өзге террордың жасырын таралуына басқа балама жоқ.

Бүгін заттардағы жалғыз революция диалектикалық босануда емес (Aufhebung), керісінше, олардың мүмкінденуінде, олардың екі есе қуаттануында, мейлі, ол терроршылдық, ирония, немесе, симуляция қуаты болсын, өлшеусіз дәрежедегі қуатқа жетіп көтерілуінде. Бұл енді диалектика емес, экстаз. Сол сияқты, терроршылдық зорлықтың экстатикалық формасы, мемлекет қоғамның экстатикалық формасы, порно секстің экстатикалық формасы, абыройсыздық сахнаның экстатикалық формасы және т.т. Заттар өздерінің сыни жөне диалектикалық детерминациясын жоғалтып, тек өзінің ушыққан және транспарентті формасында екі еселенуге ғана қабілетті болғанға ұқсайды. Вирилионың таза соғысы осындай: кездейсоқ және барлық жерде бар ирреалды соғыстың экстазы. Бәрі де, осы әлемнің тұңғиығына құлдырау, тіпті, космосты зерттеудің өзі де. Барлық жерде мүмкіндендіру вирусы және тұңғиыққа құлдырау оны өзінің соңынан ілестіреді, бізді, өзге атауларымен қоса, немқұрайлық экстазы деуге болатын экстазға тартады.

Терроршылдық, аманатқа алу, саяси әрекет болар еді, егер ол тек қана сергелдеңге түскен жаншылған таптың әрекеті болса (кейбір жағдайларда ол әлі осындай). Бірақ, іс жүзінде ол барлық ұлттармен барлық топтарға бірдей ережелі тәртіпке айналды. Мысалы, КСРО Сахаровты жоймайды, Ауғанстанды жауламайды, ол Сахаровты аманатқа алады, ол Ауғанстанды аманатқа алады: "егер сіз күш тепе-теңдігін бұзсаңыз, онда мен салқын соғыста қатып қаламын". Олимпияда Ойындары КСРО-ға қарсы АҚШ аманаты: "егер сендер қоймасаңдар, онда Ойындар өледі". Мұнай Батысқа қарсы өндіруші елдердің аманаты. Адам хұқығы үшін, немесе өзге бірнәрсені көздеп бүл жағдайға өкіну пайдасыз. Біз көптен бері бұл жағдайдың аржағындамыз және аманат алатындар тек осы қорқыту жүйесінің ақиқатын ашық әйгілейді (міне, сондықтан оларға мораль жүйесін қарсы қояды). Жәй айтқанда, біз бәріміз де әлеуметтіліктің аманатымыз: "егер сіз қатыспасаңыз, егер сіз өзіңіздің ақша, денсаулық, қалау капиталдарыңызға билік етпесеңіз... Егер сіз әлеуметті болмасаңыз, сіз өзіңізді өлтіресіз..." Өзінің сұраныстарына қол жеткізу үшін аманатқа алу қызық идеясы онша ғажап та емес, "жындысүрейлер" осындай әрекетпен аяқтайды, олар өз-өзінде тұйықталып, өлгенше қарсылық көрсетеді.

Шантаж тыйымнан зор. Қорқыту санкциядан зор. Қорқытуда "сен мынаны істемейсің" деп айтылмайды, "мынаны істемесең" деп айтылады. Осымен ол доғарылады — қауіп төндірген мүмкіндік анықсыздыққа қалдырылған. Шантаж бен манипуляцияның барлық өнері осы кейін қалдыруда тұр, террор дегеніміз осы "кейін қалдыру". Мысалы, аманат алынғанда ол сотталған емес, кейін қалдырылған: оның билігі жетпейтін белгісіз мерзімге кейін қалдырылған. Біздің бәріміздің ұжымды түрде ядролық шантаж астында, тура қорқыту астында емес, ядролық шантаж астында тұрғанымызды айту мағынасыз. Ол жою емес, планетарлық манипуляция жүйесі. Бұл зорлық пен тыйымға негізделген өзге қатынастар мен биліктің нұсқасын орнатады. Себебі, соңғыда референт және нақты объект болған, демек, мұнда ереже бұзу мүмкін болған. Ал, шантаж болса ол аллюзивті, ол енді императив пен заң бабына негізделмейді, (заң бабына емес, еркін, құбылмалы реторсияға негізделген диссуазивті наклонениені табу керек еді), ол террордың жұмбақ формасымен әрекет етеді.

Террор абыройсыз, өйткені, ол, ең кемінде, бізге үйреншікті болған тыйым мен зорлық сахнасының ақырына әкеледі. Шантаж абыройсыз, себебі айырбас сахнасын жояды. Аманаттың өзі абыройсыз. Оның абыройсыз болатыны, ол енді ешнәрсеге өкілеттілік жасамайды, абыройсыздықтың анықтамасы дегеніміз осы. Ол таза және қарапайым көрсетудің ахуалында тұр. Бейнесі жоқ таза объект. Өлімнен бұрын жоқ болған. Жоқ болу ахуалында тоңазытылған. Өзінше криогенезделген. Қызыл бригадалардың Альдо Мороны ұстағандағы жеңісі осындай еді, оны алаңнан шығарып көрсету (одан құтылуға асыққан Д.С.ның қатысуымен), оның ешнәрсенің өкілі еместігін әйгілеу және одан мемлекеттің нөлдік нұсқасын жасау. Осылайша анонимдік сырт бейнеге теңестірілген Биліктің де, өлік сияқты, еш мәні жоқ, ол, бәрімізге де ұят түрде автомобильдің жүк салғышында бітіруі мүмкін. Міне, бұл жағынан ол тағы да абыройсыз, өйткені, енді мағынаға ие емес, (дәстүрлі саяси тәртіпте король мен принцты ешқашанда аманатқа алмаған: қажетті жағдайда оны өлтірген және, тіпті, соның өзінде оның өлігі билікті деп саналған). Аманаттың абыройсыздығы одан құтылудың мүмкін еместігімен дәлелденеді. Мысалы, Қызыл бригадаларда Альдо Моромен осындай тәжірибе болды. Бұл өліп үлгірген біреудің абыройсыздығы, міне, сондықтан ол саяси пайдасыз. Жоқ болу арқылы абыройсыз болу, ол биліктің көпе көрінеу абыройсыздығының айнасына айналады (бұл жағынан Қызыл бригадалар озды — оның өлімі, керісінше, қиындық туғызды, егер өлі пайдасыз, жоқ болуға қабілетті болған жөн деген дұрыс болса, онда өлтіру пайдасыз, жоқ болғызуға қабілетті болған жөн деген де дұрыс.

Енді автомобильде аузына орама шүберек тығылған күйінде табылған сот Д'Урсоны еске алайық, ол өлі емес сап-сау күйінде құлаққап арқылы симфониялық музыканы тыңдап жатыр: тарихтан да, шынайылықтан да тыс. Қызыл бригадалар коммунистік партияның аяқ астына тастай салған қасиетті нәжіс.

Бұл абыройсыздық, бұл террордың жалаңаштанудағы қайсарлығы дәстүрлі қоғамның құпиялылық тәртібіне қарсы, оның ақпараттың абыройсыз нұсқасы, медиамен туыстығын ұғындырады. Жайшылықта медиасыз террор болмас еді дейді. Және расында да террор шынайы саяси әрекет ретінде өз-өзіне сыймайды: ол медианың аманаты, ал ол мұның аманаты. Шантаждың бүл тізбегінің ақыры жоқ: барлық әлем өзге бір нәрсенің аманаты, бүл біздің әлеуметті деп аталатын қатынастарымыздың ақырының ақыры. Әйтсе де, мұның бәрі үшін өзге термин бар, ол айналымды шантаждың негізі іспетті, ол — көпшілік. Онсыз медиа да, террор да жүзеге аспас еді. Көпшілік аманаттылықтың, аманатқа алынған заттың толық прототипы, яғни, өзінің еркіндігі жойылған және субъект ретінде тірлік етпейтін, бірақ, назар аударыңыз, объект ретінде еш ауыстырылмайтын құбылыс. Аманат сияқты, онымен де, әрекетке бара алмайсыз және одан құтылу мүмкін емес. Міне, аманаттың ұмытылмас қайтарымы осындай, көпшіліктің ұмытылмас қайтарымы осындай. Міне, ешқашанда стратегия рөлін ойнай алмайтын манипуляцияның бұлтартпастығы осындай. Және біз іс жүзінде тек ностальгия есебінде белсенді манипулятор мен момын манипуляторды айырамыз: жұмсақ технологиялардың жаңа дәуіріндегі билік пен зорлықтың көне қатынастарының жаңғыруы ретінде. Мысал үшін манипуляцияның бір түрін алайық: сұхбаттағы "сауал-жауап", зондаж және бұйрықты мәжбүрлеудің өзге нұсқалары: жауап әрине сауал ішінде түр, бірақ, сауал қойған кісінің енді дербестік артықтығы жоқ: ол енді айналымды жауап бере алатын сұрақты ғана қояды, демек, ол да үзілді-кесілді түрде шешімі жоқ шеңберге тартылған. Онда өз стратегиясы болуы мүмкін емес, бұл екі жақтан да манипуляция деңгейінде қалады. Тең ойын, немесе, нөл мағынасындағы барға жақын. Моро оқиғасы осы нөл соммалы стратегияның тамаша үлгісі. Мұнда медиа қара жәшіктің ролін ойнаса, аузы аңқиған көпшілік күшейтуші ролін ойнайды. Айналымы бұлдыр жауапкершілікке толы төрт протагнисті бар алапат шеңбер. Транссаясаттың айналмалы сахнасы.

Мороның аса мөлдір тұлғасында жасырын және ұстатпайтын террористер аманатқа алған бос және жоқ мемлекет елестейді (бізден өтіп, бірақ, бізге жетпейтін, біз одан өтіп, бірақ тағы да оған жете алмайтын билік) — екеуі де ашынған түрде билікке де, кері билікке де ұқсауға тырысады. Келіссөздер мүмкін емес жағдайда Мороның өлімі іс жүзінде бір-бірінің аманатына айналған екі партнерға енді сөйлесетін нәрсе жоқ, шексіз жауапкершіліктің бүкіл жүйесіндегідей. (Дәстүрлі қоғам шектеулі жауапкершілігі бар қоғам, сондықтан ол қызмет ете алады, ал шексіз жауапкершіліктегі қоғамда олай емес, яғни, айырбас терминдері енді ешнәрсені ауыстыра алмайды, тек бір-бірімен ғана үзіліссіз айырбас жасайды, және сонда бүкіл ансамбль айналып, бас айналдырар және кез қарықтырар эффекттер жасайды. Тарихқа өзінің тамаша спектакльдерін, Ренессанс, Венеция, Шіркеу, иллюзион, операны берген Италия бүгін терроризм спектаклінде бүкіл итальян қоғамының глобалды катысуымен өте өнімді және қызық эпизодты әлде де сыйға тартады: terrorismo dell' arte!

Сот Д'Урсо ұрланғаннан кейін бәрі де орын ауыстырды. Бұл жасырын және еркін террористерге қарсы ресми мемлекеттен гөрі түрмедегі террористердің ақпарат құпиясына қарсылығына жақын (медиа оларды жаққа шығарғандай). Қарсы нүктелер ауысып кеткендей: белгілі түрде жасырындықтан босаған түрмедегі террористтер енді саяси емес "медиатикалық" классына келіссөз жүргізеді. Іс жүзінде мұнда келісу нысанасы жоқ. Қызыл бригадалар таратылуын талап еткен тексттер саяси тұрғыдан күлкілі және содан соң Полишинельдың құпиясы сияқты; мемлекет түрмедегі террористермен не істеуді білмейді. Олар биліктен жасырынғандардан, Қызыл бригадалар аманаттарынан да көп. Ендігі қалған нәрсе Қызыл бригадалар жасап үлгірген жаппай жауапкершіліктің эффекті және соған байланысты мемлекет те, саяси класс та және медианың өзі де Д' Урсоның кездейсоқ өліміне дәл террористердей жауапты боп шығады. Максималды жауапкершілікті босқа айналдырғызу жаппай жауапкершіліксіздікті туғызуға, демек, коғамдық келісімге қарсы шығумен тең. Саяси ойынның ережесі таза зорлықты жүзеге асырумен емес, әрекет пен кінәлаудың, салдар мен себептің, зорлық, жауапкершілік, әділет сынды мемлекет құндылықтарының жындысүрей айналымға түсуімен жойылған. Бұл қысым саяси сахна үшін күйретімді, ол шартты түрде мынандай ультиматум арқылы қосарланады: "Терроризмнен құтылу үшін қандай баға төлегілерің келеді?". Мұнда терроризмнің полицай мемлекеті оны тежеуге қабілетті онша зор емес қастандық екені меңзеледі. Және, әбден мүмкін біздің жасырын түрде бұл ғаламат ұсынысқа келісуіміз мүмкін, ол үшін саяси сананың қажеті жоқ, бұл біздің зорлықтың спазматикалық бұрқ етуі оны сапалы түрде мемлекет шеңберінде жүргізгеннен, немесе, жаппай бағдарланған шабуыл арқылы алдын алудан гөрі жақсы.

Қалай болғанда да, бір нәрсенің мемлекетті оның жойқындығында тепе теңдікте ұстайтын күш ретінде болғаны дұрыс. Егер осы салыстырмалы тепе тендікті ұстайтын медиациялар мен қатар саяси ойынның ережелері ғайып болса, егер қоғамдық келісім әркім үшін әлеуметтік жүзеге асу қабілетімен ғайып болса, яғни, ұжымдық береке үшін өз еркіндігінің бөлігін құрбандыққа қиятын болса, себебі, барлық нәрсе мемлекеттің виртуалды жауапкершілігіне алынған (мұнда айырбастың ақыры басталады: тұлға өз еркіндігінің бөлігін саудаға да сала алмайды, ал онсыз ол өзіне тірілей қамсыздандырылған аманат ретінде көрінеді, онда мемлекет осы саяси сахна жоғалған сайын бұлтартпас түрде бәстесудің табанды және фатоматикалық түрін тудырады: ол мемлекетпен бір ойын ойнайтын және мемлекет онымен қоғамдық келісімнің жаңа, азғын түрін жасаған терроризм фантомы.

Қалай болғанда да, бұл ультиматум мемлекетті жауапсыз қалдырады, себебі, ол оны террористтен бетер террорист болуға мәжбүр етеді. Және ол медианы шешілмейтін дилемманың алдына қояды: егер сіз терроризмді қаламасаңыз, онда сонымен бірге ақпараттан да бас тартуыңыз қажет.

Аманаттылық мәселесі өте қызық, өйткені, ол айырбасқа жатпайтын нәрсе туралы сауал қояды. Айырбас, ол — біздің заңымыз және айырбастың оз ережелері бар. Бірақ, біз айырбас енді мүмкін емес болуға айналған, заттардың тек барған сайын азайған мөлшері ғана іс жүзінде сатыла алатын коғамда өмір сүрудеміз, себебі, сауда ережелері жоғалған, немесе, айырбас барған сайын жалпылана бере, айырбасқа жатпайтын соңғы объектілерді пайда болуға мәжбүр қылды, міне, солар ойынның нағыз сомасына айналды.

Біз айырбастың ақырын бастан кешудеміз. Әйтсе де, тек айырбас қана бізді тағдырдан қорғайды. Айырбас мүмкін емес жерде біз фаталды жағдайда, жазмыш жағдайында қаламыз. Айырбасқа жатпайтын нәрсе ол — таза объект, оның билігі оны иеленуге де, айырбастауға да рұқсат бермейді. Одан қалай құтыларыңды білмейтін өте құнды нәрсе. Ол өртейді, ол сатылмайды. Ол өзін өлтіреді, бірақ, өзі үшін кек алады. Өмір әрқашанда осы рөлді ойнайды. Сұлулық сияқты. Немесе, фетиш. Оның құндылығы да жоқ және бағасы да жоқ. Ол қызықсыз объект және сонымен бірге мүлде жалқы, теңдесі жоқ, және, былайынша айтқанда, қасиетті.

Аманат өзінде осы екеуін де ұстайды: ол жоқ қылынған, жойылған, атауы жоқ объект және мүлде басқа, арнайы, тегеурінді, қауіпті, шарапатты объект (оның қауіптілігі террористтікімен бірдей: аманаттарды босатуға жауаптылардан сұраңыз олар өздерінің тек тірі болуымен ғана террорист сияқты террор тудырмай ма екен, әйтсе де, әділет үшін айтуға болады: аманаттарды жою объективті түрде террористерді жоюмен тең. Үкімет жағдайға байланысты, біресе бірін, біресе өзгесін таңдайды.

Осы себептердің бәріне байланысты аманат енді ішкі сыр ретінде айырбасқа жатпайды. Тіпті, өзі айырбасқа қанша көнбіс болса да. Бірде-бір жағдай бұл парадоксты мұндай деңгейде шешпейді: айырбас айналымынан жұлынып алынған аманат барлық нәрсеге айырбастала береді. Ұрлануы арқылы қажеттіге айналып, өзінің түскен аса сирек ахуалына байланысты, аманат барлық нәрсенің фантастикалық эквивалентіне айналады. Фетиш пен талисман жалқы әрекеттің орталығына айналу үшін ой жойқындылығының әрекетіне әлемдік контекстен үзіп алынған объект болса, аманат олардан алыс емес. Ойын, әсіресе, құмарлы ойын өзге ешнәрсе іздемейді: айналымнан алынған және ұтылысқа жаралған ақша жаппай айырбастың, ойша менталды көбейтудің мұратына айналады, ал бүл тек ақша таза, мүлде жасанды объекттің фактис, фетиш формасын тапқанда ғана болады. Бірақ, фетиштың да, ой жойқындылығына бағынбайтын кәдуілгі әлемге қайтарылмайтыны, ойын ақшасының да экономикалық айналымға қайтарылмайтыны белгілі, бүл өзге айналымның жасырын заңы. Дәл сол сияқты аманатты ақша, немесе, саяси құндылық ретінде саралағанда, үлкен қиындықтар пайда болады. Бұл террористің иллюзиясы, террористік иллюзияның тұтас түрі: айырбас ешқашан орын алған емес, айырбас мүмкін емес. Сол сияқты аманатты азаптауда да сондай: азаптанғанның азабын саяси пайдаға да, тіпті, азаптаушының рахатына да айналдыра алмайсың, және террорист аманатты бұрынғы өміріне қайтара алмайды, ол оны шынайылықтан тым пәрменді түрде жұлып алған.

Аманатқа алу бұл сонымен бірге күштер арақатынасын өршелендірудің жан ұшыра талпынысы жөне жоғары деңгейде айырбасты қайта жандандыру, объект, немесе, тұлғаға, оны ұрлап, жоқ қылдыру арқылы, (демек, толық раритеттілеу арқылы), шексіз құндылық статусын беру және осы талпыныстың парадоксалды түрде іске аспауы, өйткені, егер ұрлау субъектті жоюмен тең болса, онда бұл айырбас бағасы террористердің қолдарының өзінде ойран болады. Өзге жағынан бұл жағдайда жүйе осы тұлғасыз (мысалы, Моро) қызмет ете алатынын байқау үшін тез ыңғайланады және, жалпы айтқанда, оны қайтармаған жөн, өйткені, босанған аманат өлі аманаттан қауіпті: ол жұқпалы ауру, оның жалғыз күші оның осы кеселді жұқпалылығында (Қызыл бригадалардың жақсы стратегиясы осындай еді: Мороны саяси қызметкер ретінде жойғаннан соң, олар енді оны, бұл ұлы картаны, бүкіл саяси картаны шатастырған нәрсені тағы ойынға тірі өлік ретінде кіргізді. Өзге ұқсас жағдайда да осылай болды). Егер айырбас бағасы мүмкін болмаса, онда ақыр аяғында террорист тек өзінің өмірін ғана аманаттың өміріне ауыстырады. Және бүл олардың бірігуімен аяқталатын шытырман шатасуды түсіндіреді. Аманатты баға айналымынан зорлап шығарғанда, террорист өзін де келіссөз айналымынан шығарады. Енді олар екеуі де айналымнан тыс, өздерінің шектен тыс жағдайында серіктестер, және сол кезде бірі және екіншісінің арасында мүмкін емес айырбас бағасының аржағында жекпе-жек жағдаяты, немесе, құмарпаздау жағдаяты орнығады. Теңін тапқан өлімнің жалғыз қазіргі нұсқасы, және, сонымен қатар, ол немқұрайлы өлімнің шегіне жеткен нұсқасы, оның немқұрайлығы сонша, айырбасқа жатпайды. Немесе, мынаны түсіну керек: аманатқа алу ешқашанда мұраты жөнінде келіссөзді көздемейді: ол айырбасталмайтын нәрсені орнықтырады. "Одан қалай құтылу керек?" деген сауал жасанды сауал. Жағдайдың табиғилығы оның шешімсіздігінде. Терроризмді о бастан айырбас мүмкіндігін насихаттайтын утопиялық әрекет ретінде түсіну керек, ол сахнада айырбас беймүмкіндігі туралы тәжірибе қояды және сонысымен өте қарапайым жағдайды, айырбас сахнасы, айырбас ережесі, коғамдық келіссөз жоғалған біздің тарихи жағдайымызды көрсетеді. Өйткені, енді өзгені тауып көріңіз, еркіндік пен егемендіктен қалған нәрсе туралы кіммен келіссөз жүргізесіз, кіммен жұғысу және жаттану ойынын ойнайсыз, кіммен айнадағы өз бейнеңізбен бөлісесіз? Дәл осының бәрі жоқ болды, осы қатынастардың ескі және бауырмал өзгешелігі осы субъекттің бір уақытта пайда мен үміт орны болған келіссөз бен зердеуи айырбасқа ескі жөне бауырмал түрде үлес қосуы енді көзден бұлбұл ұшты.

Мұның бәрі енді не жекпе-жек, не арандатуға ұқсайтын шектен тыс жағдайға, мағынасыз саудаға орын қалдырады. Аманатқа алу осыған ұқсас жағдай — өткінші, мағынасыз, бірсәттілік. Сондықтан ол мәні бойынша саяси емес, ол о бастан фантастикалық келісім жөніндегі арман ретінде, беймүмкін айырбас ретінде, осы айырбастың мүмкін еместігін жоққа шығару ретінде орын табады.

АБЫРОЙСЫЗДЫҚ

Кекірелеген енжарлықтың, шектен тыс кекірелеудің, семізденудің, террордың нұсқалары ретінде көрінетін барлық әлгі нұсқалар, сонымен бірге, иллюзиядан, ойыннан, сахнадан айырылудың нұсқалары болмақ, демек, олар абыройсыздық нұсқалары.

Семізденгеннің дене сахнасынан айырылуы, аманаттылықтың айырбас сахнасынан айырылуы, абыройсыздықтың секс сахнасынан айырылуы және т.т. Бірақ, сонымен катар, әлеуметтілік, саясат, театр сахнасынан айырылу. Барлық жерде құпиядан, ара қашықтықтан, иллюзия билігінен айырылу.

Біз болмысы симулякр жасау ретіндегі егеменділіктің нұсқасын толық ұмыттық.

Сонымен, мәдениет дегеніміз әрқашанда тек симулякрларды ұжымдық түрде тарату кызметін ғана атқарған, енді оған біз үшін шынайылық пен мағынаны зорлап тарату қарсы тұрады. Жалғыз егеменділік шартты нәрселердің билігінде тұр, жалғыз татулық иллюзия мен құпияның ұжымдық таратылуында тұр. Қарапайым болжам мен шынайылықтың билігіне бойлау үшін осы сахна мен иллюзия билігін ұмытатын барлық нәрсе абыройсыздыққа құлдырайды. Иллюзияның көріну тәсілі — сахна, шынайылықтың көріну тәсілі — абыройсыздық.

Террор бар да, және де бір уақытта бір текті нәрседен біртекті нәрсенің мәңгі туылуының сиқыр сұлулығы бар. Бұл ұйысу, әрине, табиғи нәрсе және тек жасанды нәрсе ғана оның ақырына жетеді. Тек жасанды нәрсе ғана бұл енжарлықтың, біртектінің біртектімен некелесуінің алдын алады. Ақиқаттан бетер ақиқаттан нашар нәрсе жоқ. Клон, немесе, иллюзионшы хикаясындағы автомат осындай. Бұл соңғы жағдайда ең сұмдығы табиғидың жасандының мінсіздігінде жоғалуында емес, керісінше, жасандының табиғи нәрсенің мөлдірлігінде жоқ болуында. Бұл енжарлану бізді құбыжықтық табиғатына апарады. Иллюзионшының өз кезегінде автоматқа ұқсап кететіні осыдан. Ол осылайша ұқсастық террорына иллюзияның ойынын қарсы қояды.

Иллюзия тудырмайтын нәрсенің бәрі өлі жөне үрей тудырады. Мүрде және клон осындай, ал одан жалпы мағынада барлық осылайша өзімен қосылатын және ендігәрі өзінің көрінуімен ойнай алмайтын нәрселер осындай.

Иллюзиядан айырылудың осы бір шегі өлімнің шегімен тең.

Ұқсастық деп аталатын ақиқаттың ақиқатына, ақиқаттан бетер ақиқатқа (бірден порнографияға айналатын), көпе көрінеу нәрсенің абыройсыздығына, осы жиіркенішті өз-өзімен шексіз сексуалды қатынасқа қарсы иллюзияны қайта жандандыру керек. Иллюзия дегеніміз ол құдірет, бір уақытта арсыз және қауіпті. Міне, осы құдіреттің көмегімен азғыру деп аталатын нәрседен сол бір нәрсесін жұлып алу керек. Азғыру террорға қарсы — міне, мақсат және өзгесі жоқ.

Барлық сахнаны, иллюзияның барлық құдіретін және церемониал мен ойын ережесін сақтайтын барлық дистанцияны өшіру — бұл проимскуитеттің барлық саладағы жеңімпаздығы. Жынысты ойынға айналдыру (эротизация), жыныстану (сексуализация) — осы шатасудың, осы барлық рөлдердің бытысып кетуінің әйгіленуі. Психология әрқашанда екі ойлы және бақытсыз, әсіресе, сахналық арақашықтығы бар кеңістіктерді және ойынның барлық ережелерін жоғалтуына байланысты. "Өзге сахна", санадан тыстың және фантазмның сахнасы иллюзия сынды негізқалаушы сахнаны жоғалтуымызда жұбата алмайды.

Иллюзия жалған емес, өйткені, ол жалған белгілерді пайдаланбайды, ол мағынасыз белгілерді пайдаланады. Сондықтан ол біздің мағына талап еткен ниетімізді ақтамайды, бірақ тартымды түрде.

Мысалы, шынайылықтан өткір бейне осындай, себебі, оның тек екі өлшемі бар және бұл оның азғыру күшін арттырады. Әлқисса, ол бар күшін сайтаннан алған болу керек. Алдау құралы да (обманка) осындай, суретке шынайылық иллюзиясын қосып ол белгілі мағынада алдаудан да жалған алдауға айналады, ол екінші дәрежедегі симулякр.

Азғыру да алдаудан да жалған алдау, өйткені, ол ұқсастыққа енді айналған белгілерді пайдаланады, оларды мағынадан айыру үшін, сөйтіп, ол белгілерді де, адамдарды да алдайды. Сөзінде, немесе, көзінде ешқашан мағынаны жоғалтпаған адам мұндай жоғалтуда не жасырынып жатқанын білмейді, яғни, ол белгілердің жаппай алдампаздығына берілу, шартты нәрселердің өткіншілігіне берілу, немесе, жалғандықтың ар жағына, жасандылықтың толық тұңғиығына аяқ басу.

Жалғандық тек біздегі ақиқат сезімін оятады, жалғандықтан бетер жалған нәрсе өзге бір жаққа тартып, үнсіз түрде бізді баурап алады. Шынайы әлемде ақиқат пен жалғандық бірі бірін теңестіреді және бірі жеңіп алған нәрсе өзгесі үшін жоғалады. Азғырудың қимылында (оған өнер туындыларын да қосу керек) жалған нәрсе ақиқаттың бар құдіретімен жарқырағандай. Біз оған нені қарсы қоя аламыз? Енді шынайылық та, мағынаға не таңбалау жүйесі де жоқ. Белгілі бір нұсқа кері қуатымен жарқырағанда, жалғандықтың қуаты ақиқаттың құдіретімен жарқырағанда, немесе, Жақсылық Қастандықтың қуатымен жарқырағанда, оларды бір-біріне қарсы қоюдың орнына бір заттың өзгеде көрінуіне анаморфоза (кірігу) сияқты бірдеңе билік етеді. Ал бір қуаттың кері нәрседе көрінуіне осы жалқы қозғалысқа қарсы нәрсе (билік етеді).

Осы шектен шығуға көтерілуде кері эффектердің біруақыттылық логикасы билік етеді. Бәлкім, абыройсыздық пен азғыру эффектерін табанды түрде қарсы қою керек шығар, және, мүмкін, оларды біріктіріп, олардың шатасқан анаморфозында ұстап алу керек шығар? Мысалы, ақша ойынында көпекөрінеу түрде жаппай абыройсыздық пен бағаның құпия иллюзиясы шешім табады.

Бұл үлкен ойын, өйткені, ол бір уақытта бағаның еліруі мен жоқ болу орны. Бұл Батайдың тағы бір утопиясы және саяси экономияның соңғы арманы ойынның потлач пен шығынға трансгрессиясы емес. Жоқ, ойында ақша өндірілмейді де, жоғалмайды да, олар баға ретінде жоқ болып, шарттылық ретінде тағы пайда болады, ұту мен ұтылудың көпекөрнеулігінде олар өздерінің таза шарттылығына берілген.

Ойынның абыройсыздығы жаппай сипатында, өйткені, онда енді ешбір тереңдік пен баға күтілмейді: мұндағы ақша жалаңаш, таза айналымға, немесе, таза тартымдылыққа, шартты құмарлыққа, мөлдір, суық және үстірт ләззатқа айналған.

Нәпсісі жоқ нәпсіқұмарлық, бағаның елірмелі түрі.

Бірақ, ойынның құпиясы да жаппайланған: ақша жоқ нәрсе. Биліктің құпиясы да сондай, ол жоқ нәрсе, немесе, құмарланудың құпиясы: құмарлық жоқ нәрсе. Ақша мән ретінде де, субстанция ретінде де, баға ретінде де жоқ нәрсе. Және бұларды жоқ болуға мәжбүр ететін нәрсе — ойын.

Бағаның кез келген символикалық әрекетінде ақшаның маңызы зор саяси экономия мен айырбаста бәрі керісінше. Ал, мұнда ақшаның тек ойынның кездейсоқ ережелеріне сай айналымға түсу үшін барлық абыройсыздықпен жеңілдетілген таза симулякр ретіндегі таралымы жүзеге асқан. Ойынның құпиясы ақшаның мағынасыздығында. Ақша тек шарттылық ретінде тірлік етеді. Және шарттылықтар ойынының барысында, ережелердің кездейсоқтығының процессінде оларда баға субстанциясы ұшып кеткен.

Егер олар санның ойша көбейтілгеніндей әрекет арқылы жындысүрей тәсілмен өзінен өзі туылатын болса, мұның мүмкін болатындығы олардың жоқ нәрсе болатындығынан. Бұл атауларды есте сақтау жөніндегі ойындағыдай: біз сөздердің мағынасын ұмытқанша шексіз алға жылжи береміз.

Потлач — жаппай айырбас рәсімі.

Әңгіме тұтыну мен шығындануда емес: себебі ақшаны тұтыну үшін, оларға және олардың құндылығына қатты сену керек, сол сияқты заңнан аттау үшін де оған құмарлана сену керек. Бұл ыстық құмарлықтар. Ал, мұнда ешнәрсеге сенбей, тек бір құпияға ие болу керек, ақшаның жоқ нәрсе екенінің құпиясына, немесе, оны шарттылық пен метаморфозаның, әлде, өзгеше айтқанда, ойын симуляциясының толық құдіреті екеніне сену қажет. Бұл салқынқанды құмарлық, қан-сөлсіз елірудің түрі. Есеп, шарттылықтың тағы рәсіміне қатысты барлық нәрсе сияқты осының бөлігі. Есеп мұнда маска ретінде және маска керек уақытынша ғана қызмет етеді. Шарттылықтардың аржағында ол әрекетшіл құдайлардың ойынына әрекет етеді: жеке тұлғалық шарттылықтардың аржағындағы сиқырлы объективность.

Бірақ, егер өтірік нәрсе ақиқаттың барлық құдіретімен сәулелене алса, ал алдампаздық пен құмарланудың асқақ түрі осындай, онда ақиқат та өтіріктің барлық құдіретімен сәулелене алады.

Абыройсыздық осындай, ол ақиқаттан бетер ақиқат, бұл жыныстанудың молшылығы, жыныстанудың еліруі, таза және босанған түр, расында да жыныстанудың қайталана беретін түрі (тек қайталану ғана мінсіз ақиқатты). Ол бірнәрсенің сол нәрсемен жыныстық қатынасқа түсуі. Бұл өзінің жалаңаштығында алған жыныстану, өзінің табиғи, елірген үйінділігінде қатып қалған, кекірелеген денелер, рак метастазасындағы клеткалар сондай. Жыныстанудың күлкіге айналған және қарабайыр түрі емес, жыныстану қызметінің зердеуи өршеленуі, жыныстану құдіретінің асқақтығына көтерілген жыныстанудан бетер жыныстану — бұл абыройсыз денелердің жыныстық қатынасы емес, бұл жыныстанудың рухани молшылығы, порнографияның бас айналдырар салқындығына апаратын ақиқаттың өршеленуі.

Осылайша, ол құмарланудың сиқырлы бас айналдыруына апаратын процесс. Тек бос орын тана сәулеленетін толықтық (порнографиялық ғаламның жетіспеушілігі, көзге ұрар құмарлық пен ләззаттың жоқ болуы), міне, абыройсыздық дегеніміз осы. Мағынаның діңкелеуі, ләззаттың шектен шығуы сәулеленетін белгінің буға айналуы, міне, құмарлану дегеніміз осы. Бірақ екі жағдайда да, сапа ретіндегі өзінен өзінің бос қалыбына, өзінің елірген жарқылына аттау.

Және ол осылайша еліре алатын жәй сапа ғана емес, сапаның жоқ болуы да осыған қабілетті, бұл нейтралды нәрсенің елірмелі жарқылы, нейтралды нәрсенің өзі мүмкінділене алады. Осының бәрі абыройсыздыққа апаратын құбыжық нәрсе тудырады. Порнография дегеніміз осы нейтралдыны кормеге қою өнері, нейтралдының зорлықпен келген жарқылы.

Жыныстану мәнінің абыройсыздығы құдайға сенгіш және екі жүзді (етегіне намаз оқитын), өйткені ол абыройсыздықтың жалпы түрін ұғынудан біздің назарымызды бөледі. Ал, соңғысы өзінің көзге көрінер түрінде қатып қалған кез келген қалыпты сипаттайды, ол, тіпті, өршелене көзге көрінген қалыпта таусылу үшін жоқ болудың екіұштылығын жоғалтады.

Көпекөрінуден гөрі көпекөріну — міне, абыройсыздық.

Көзге көрінгісізден гөрі көзге көрінгісіз — міне, құпия.

Сахна көзге көрінетіннің тәртібіне жатады. Бірақ енді абыройсыздықтың сахнасы жоқ, барлық заттардың көріну мүмкіндігінің еліру деңгейіне дейін кеңеюі бар. Абыройсыздық ол кез келген сахнаның ақыры. Одан зоры ол катерлі белгі, оған оның есімі куә. Өйткені, заттардың бұл аса көзге ұруы олардың ақырының белгісі, ақырзаманның белгісі. Барлық белгілер осыған сілтейді жөне тек инфрасенсуалды мен жыныстанудың денесіз белгілері емес. Құпияның ақырымен ол біздің бұлтартпас шартымызға айналады. Егер барлық жұмбақтар шешілсе, онда жұлдыздар сөнеді. Егер кез келген құпия көзге көрінер қалыпқа жеткізілсе және тек оған емес, абыройсыз көпекөрінеулікке, егер әрбір алдампаздық мөлдірлілікке жеткізілсе, онда аспан жерге немқұрайлы боп қалады. Біздің мәдениетімізде жоқ болудың алдында бәрі де жыныстанады. Бұл енді қасиетті бұт сату емес, пұтқұдайларға, таңбаларға, түрлі орындарға, әңгімелерге билік ететін нәпсі тамашалаудың бір түрі, барлық әңгімеге билік ететін аллюзия, абыройсыз ауытқу, ол олардың жоқ болуының сенімді белгісі ретінде қарастырылуға тиіс.

Жыныстану жыныс ішінде болса, әлеуметтілік әлеуметтілік заңына бағынған әлеуметтілік ішінде болса абыройсыздық жоқ. Бірақ ол бүгін жыныстану ретінде барлық жерде шектен шығуда әлеуметтік қатынастар жөнінде жыныстық қатынастар сияқты айтады. Бұл енді ертек пен аңыздағы армани әлеуметтілік емес, бұл жақындасудың, қауышудың (әйнектер қамсыздандыратын), протездің алқынған әлеуметтілігі. Бұл тараудың әлеуметтілігі, өзінің қажетті орнын жоғалтқан топтың үзіліссіз елесі. Тұлға жыныстанудан қалай қаша алмаса, топ та әлеуметтіліктен еш қаша алмайды, олардың екеуі де өзінің жоқ болуынан жыныстану түрінде қашады.

Біз бүгін бөріміз де әлеуметтіліктің жұмыскеріміз. Жұмыстан өзге әлеуметтілік бар ма? Ол енді өзінің нақты және заңды бар екеніне сенбейді, ол енді тек өзінің қозғалыс төңірегінде зорлап қайта өндірілуіне сенеді, ал онда ол өзін раритет, өндіріс және айырбас заңына тәуелді тауар ретінде ғана көреді. Әсіресе бұл оның жарнамадағы болмысына қатысты, өйткені барлық ақпарат жүйесінде, идеологияда және әңгімелерде тек әлеуметтілік қана өз-өзіне жарнама жасайды.

Көпшілік сахнасының қуаты, миф және иллюзия ретіндегі әлеуметтіліктің қуаты тез арада жоқ болу қаупінде тұрған әлемде, әлеуметтілік құбыжық және кекірелегенге айналады, бір кезде өзінің қаһармандары бар, ал қазір тек өзі арқылы өзінің емдеу матронажының алапат өндірісінде әлеуметтіліктен тыс боп қалған мүгедектеріне, мешелдеріне, азғындарына сілтейтін тамыр мен сіңір арқылы құбырланған денеге дейін кеңейген.

Әлеуметтілік тек белгілі шекарада ғана тірлік етеді. Ал, соның төңірегінде ол өзіне мағына, миф, мен тіпті тағдыр, жекпе-жек дер едім, қызметін жүктейді, бірақ ешқашан шынайылықтың емес, бұл жағдайда ол ұсыныс пен сұраныстың ойынында жоқ, өзін өзі жояды. Жыныстанудың ұсынысы мен сұранысының ойынында денеде өз-өзін жояды, ол да одан құмарлану объектісін жасаған өзінің мифтік күшін жоғалтады...

Әлеуметтілік туралы бүгін оның абыройсыздығы толық жүзеге асқан деп айтуға болады, ол мүрденің абыройсыздығы, одан жұрт қалай құтыларын білмейді, дәлірек айтқанда ол шіріп бітудің жиіркенішті кезеңіне түседі. Дәл сол кезде, өзінің құрғақ қалпына қайта кіріп, ажалдың сұлулығына ие болуының алдында, дене шынымен абыройсыз кезеңнен өтеді және одан албасты жындар міндетті түрде қуылуға тиіс, өйткені ол енді ештеңені де әйгілемейді, енді оның есімі де жоқ жөне оның атаусыз заразасы өзімен бүкіл дүниені толтырғандай.

Барлық өзінің объективті, яғни жиренішті бар болуы арқылы өзін ұсынатын нәрселер, барлық енді иә құпиясы, иә жоқ болу жеңілдігі жоқ нәрселер, барлық іріп-шіріген мүрде сияқты өзін тек өзінің іріп-шіруінің жалғыз материалды әрекетіне тастағандар, барлық ешбір қиялсыз өзін шынайылықтың жалғыз әрекетіне тастағандар, барлық маскасыз, гримсыз және бетсіз жыныстану мен өлімнің таза әрекетіне қиылған нәрселер — осының бәрі абыройсыз және порнографиялы деп аталуға тиіс.

Көп заттардың абыройсыз болатыны, олар тым коп мағынаға ие және тым көп орын алады. Осылайша олар ақиқаттың мөлшерден тыс әйгіленуіне, яғни симулякрдың апогейіне жетеді.

Бәрі де саяси нәрсеге айналғанда, онда ол тағдыр ретіндегі саясаттың ақыры, ол мәдениет ретіндегі саясаттың басы және осы саяси мәдениеттің сол заматта тақыр кедейленуі.

Бәрі де мәдени нәрсеге айналғанда, онда ол тағдыр ретіндегі мәдениеттің ақыры, ол саясат ретіндегі мәдениеттің басы және осы саяси мәдениеттің сол заматта тақыр кедейленуі.

Әлеуметтіліктің де, тарихтың да, экономияның да, сексуалдылықтың да жағдайы дәл осындай.

Осы бір кезде өте анық және ерекше ұғымдардың мейлінше кеңею нүктесі олардың қарабайырлану нүктесін көрсетеді және бұл әлгі ұғымдардың жоқ болу аймағының, транссаясат аймағының басы. Бұлтартпас стратегиялардың ақыры — қарабайыр стратегиялардың басы.

Біз дене, спорт, моданы саяси нәрселер деп атағанда қопарушы жаңалық ашқандай болып едік. Бірақ, бұл барлық аурулар психосоматикалық дегенге ұқсас, бұлай деу арқылы біз әлгілердің аналитикалық және идеологиялық тұманда немқұрайлы қалқуын ғана жеделдеттік. Біз өте әсем жаңалық аштық, бірақ, ол ешнәрсеге апармайды: бұлай деп атау оларды ең төмен дәрежелі анықтаманың ұғымына құлдырату. Осы түзілімнің, барлық жерде қабылданатын саяси, мәдени, әлеуметтік, сексуалдық, психологиялық көпекөрнеулігі оны (осы анықтаманы) өлім жазасына кескендей. Барлық нұсқадағы көптүзілімділік оның ауру сипаты: әрбір түзілім өзгесінің азған ұғымына мойын ұсынады. Немесе, нәсілдердің сіңісуі мен промискуитеті секілді шатасқан ұғымдар мен категориялар арасында трансфигурацияның қызғылықты нәтижелері туралы ойлану керек. Мысалы, Құрама Штаттарда ол немқұрайлық зорлығына, қарсы қою зорлығына, промискуитет зорлығына апарып, абыройсыздықтың жаңа сахнасына шығарады.

Абыройсыздық қазіргіліктің барлық түрінде көрінуде. Біз оны ең алдымен жыныстық қатынаста көруді үйренгенбіз, бірақ, ол барлық көзге көрінер нәрседе таралады: ол көзге көрінердің өз тірлік етуіне айналған. Садисттік зорлықтар фильм түсіру барысында жасалып жататын Күнгей Америкадағы гипершынайы бейнедегі қауіпті проституция. Бұл не — қауіпті аберрация ма? Мұны бұлай деуге болыңқырамайды, себебі, мұның бәрі шынайылықты тұтас тірілту, порномен қатар өткен шақ рухындағы ретроға да тән детальдарды тірілту фантазымына байланысты еді.

Порноның мақсаты — сексті тірілту, ретроның мақсаты оқиғаны, мәдени құбылысты, тарихи тұлғаны тірілту. Және ол үшін сағыныш емес, тек өте дәл таңбалар ғана керек еді.

Бүл, әрине, тонау: заттарды шынайылыққа қуып, зорлап таңбалайды. Бірақ, мүмкін, заттар тек осылайша ғана "ақиқатты" болатын шығар: оларға жөнділікке тым айқын сілтейтін көз қарықтырар жарық керек.

Бүгінде дәл осылайша шынайылық порноның гипершынайылығына, барлық осы шақ ретроға, барлық баяу музыка бізді әлдилейтін дыбыс белгілерінің стереофониясына кеткен.

Бұл үздіксіз пленкаға түсірілетін және әлеуметтілік, ахлақ, ақпарат жон сілтеуі арқылы електенетін, зерделенетін және түзетілетін барлық нәрселердің абыройсыздығы. Енді адамдар өмірді теледидар жәшігінен шығарады, бұл бүкіл провинциалды Франция, енді одан сырын ашу мен күнәсін мойындау талап етіледі, тіпті, жануарлардың өзі білім беру шантажына тәуелді: бұрын босанған жирафты тек оз көзімізбен көретін болсақ, енді теледидар арқылы оны мектепте көрсетеді, біз жануарларды баланың қабылдауында көреміз. Кез келген фильм мағынасыз және дәлдүріш пікірталас ретінде жоспарланады: мәдениеттің жұмсақ технологиясы, аса молайған әлеуметтіліктің, үздіксіз әлеуметтілік түсініктеме берудің жер бауырлаған абыройсыздығы.

Өтініш, сенсибилизация, тарамдану, мақсат түту, қауышу, байланыс — бұл терминологияның бәрі бейкүнә абыройсыздықтың, үздіксіз іш босатудың, жиіркеніштің терминологиясы. Бұл өзгерудің абыройсыздығы, әрекетшілдіктегі таңбалар, құндылықтар ашқарақсыздануының жаппай қауышудың абыройсыздығы...

Зондаждар мен статистикалардың бейкүнә және түр-түссіз абыройсыздығы көпшілік өз құпиясын ашуға қабілеті, тіпті өзі құпиясыз болса да. Бәрі өз құпиясын ашып, үнсіздік табалдырығынан аттап, тіпті көз тігудің ең шағын арақашықтығы өшірілетін қауышудың кең кеңістігіне кіруге тиіс. Кім не айтса да, көз тігу ешқашанда абыройсыз болмайды. Керісінше, көз тігуге, немесе азғыруға болмайтын нәрсе абыройсыз. Құпиясыз, жалаңаш қалған ол заматта жұтылынады.

Абыройсыздық — көрініп тұрған заттың шексіз жақындығы, көру экранында көз тігудің жоғалуы — үлкен пландағы гипер көру, арақашықтықсыз өлшем, көз тігудің көріп тұрған нәрсесіне жаппай берілуі. Проституция.

Біз, ең биік дәрежедегі батыс адамдары беттерді олардың психологиялық жалаңаштығында, олардың ақиқат пен құмарлық арасындағы көлгірсуінде сексше асаймыз. Маскасыз, таңбасыз, рәсімсіз олар шынында да өз өтініштерінің абыройсыздығымен жарқырайды. Содан біз осы табылмайтын ақиқаттың өтінішіне жығыламыз, біз өзіміздің барлық қуатымызды осы сыры жоқ жұмбақты шешуге жұмсаймыз. Тек шарттылықтар ғана, яғни, мағынаны електеуге мүмкіндік бермейтін таңбалар бізді осы иррадиациядан, ақиқаттың бос кеңістігіндегі осы негіз жоғалтудан қорғайды.

Өзінің шарттылықтарынан айырылған дидар ол тек секс қана, өзінің шарттылықтарынан айырылған дене жалаңаштанған және абыройсыз (әйтсе де, кейде жалаңаштық денені киіндіріп, оны абыройсыздықтан қорғайды).

Әрине, дене, немесе, дидарды оларды көз тігудің таза құмарлығына беру үшін шарттылықтарынан толық айыру, немесе, құмардың таза азғындығына беру үшін өз тартымдылығынан айыру, немесе, сырын ұғу үшін өз құпиясынан айыру беймүмкін. Алайда, абыройсыздық күшін бағаламау әбестік болар еді, оның кез келген екіұштылықты жоюшы күшін. Сол арқылы ол бізді дидары жоқ дененің, көзі жоқ дидардың және көз тігуі жоқ көздің белгілі тартымдылығына апарады. Бірақ, бәлкім, бізді алдын ала тартатын осы нәрсе шығар: өз өздерін ақиқаттың ядросындай жаратын, бір-бірінен сәулеленіп тұратын таза объекттердің мүлде елірмелі және абыройсыз әлемі.

Бұл абыройсыздық өзімен бірге тереңдік қиялынан қалған нәрсені сүйрейді және сиқырынан айырылған әлемге соңғы сұрақ қоюға болады. Тағы бір жасырын мағына бар ма? Бәрі де аса белгіленіп біткенде мағынаның өзі ұстатпай кетеді. Барлық құндылықтар енжарлы еліру нұсқасында көрмеге көрсетіліп қойғанда (оған қазіргі Француз социалшылдығындағы әлеуметтілікті қосыңыз), онда бұл құндылыққа сенім жоғалады.

Мысалы, бұл дәстүрлі порнография жағынан белгілі бір қулық боп шығуы мүмкін.

Порноның әңгімесі былай: мен оның күлкілі бейнесі болғандықтан бір жерде жақсы сексуалды қатынас болуға тиіс. Мен оның артық мөлшері болғандықтан бір жерде өлшем болуға тиіс. Сондықтан бар мәселе жақсы жыныстанудың, дененің идеалды құндылығы ретіндегі сексуалдылықтың, босатылуға тиіс құмарлық ретіндегі жыныстық ләззаттың бар, немесе, жоқ екендігінде. Заттардың виртуалды ахуалы, жынысты толық түсіндіру бойынша, жоқ. Жыныстың ләззаты құмарсыз да, ләззатсыз да мінсіз бола алады, ол қалай болғанда да қызмет ете береді.

Бұл саяси экономияға қойылған сауалмен бірдей: капитализмнің абстракция мен адамгершілікке жат екенін белгілейтін айырбас бағасының аржағында босатылуға мүмкін және тиіс бағаның жақсы субстанциясы, тауардың идеалды сұраныс бағасы бар ма? Оның да жоқ екені жақсы белгілі, сұраныс бағасы айырбас бағасының көкжиегінде буға айналған, сондықтан ол саяси экономияның парадоксқа толы арманы ғана.

Бұл әлеуметтілікке де қойылатын сауал: терроршыл және гипершынай әлеуметтіліктің барлық жерде кездесетін қауышу шантажының аржағы, немесе, бергі жағында босатылуы мүмкін және тиіс әлеуметтіліктің жақсы субстанциясы, әлеуметтілік қатынастың идеалы бар ма? Әрине біз тағы да "жоқ" деуге мәжбүрміз: белгілі қоғамдық келісімнің тепе теңдігі мен үйлесімділігі тарихтың көкжиегінде жоғалған және өзгерістің бұл мөлдір абыройсыздығына біз мәжбүрленгенбіз. Және біз нашар утопияға ұрынамыз деп пайымдамауымыз керек, біз жәй ғана утопияның жүзеге асуын бастан кешудеміз, яғни, оның шынайылыққа құлдырауын.

Театр және сахналық иллюзиямен де осындай. Барокко театры әлі де экстравагантты әйгіленуге ұқсайды. Мейрамдардан, фонтандардан, фейерверктерден, жасанды механизмдерден (махинациялардан) бөлінуі мүмкін емес сахналық иллюзия онда толық билік құрған. Шынайылықтан гөрі шынайы көз бүркеудің қазіргі симулякрындағыдай, бірақ, оған қосылуға еш құштар емес, керісінше, машиналар, артефакттар, техникалар мен жасанды нәрселер арқылы шынайылық өзінің өз ережелері арқылы жекпе-жекке шақырылған. Бұл 1617 ж. сурет өнері және сәулет өнерінің болашағына да катысты: онда иллюзия мен әрекетшілдікке жиі жүгінеді. Ол сахнаға қойылған шарттылықтар ой жобасы, бірақ, шынайылық боп қала береді. Иллюзия өзінің құпиясын ашпай, өзінің бүкіл күшін сақтап қалады (жоқ құпиясын қайдан ашсын).

Алайда, оны ашылуға мәжбүр қылады. Театрды әйгілену орнына апарып тығады. XVIII ғасырдан бастап ол шынайылыққа тола бастайды, сахна машиналық симуляциядан және иллюзия метафизикасынан алыстайды, оны табиғи нұсқалар жаулап алады. Сахна метаморфозалардың абыройлылығын трансценденттіліктің кішіпейіл тартымдылығына ауыстырады. Бұл театрдың сыни дәуірі, ол қазіргі әлеуметтік кереғарлыққа замандас болғасын, психологиялық арпалыстардан тұтас шынайылықтың сыни дәуірінен басталады.

Алайда, әйгіленудің бұл деңгейінде белгілі мағына әлі қалады. Театр енді өзгеру қуатынан және иллюзияның қасиетті эффекттерінен ада болса да, әлі сыни қуатынан және қасиетсіз сиқырдың белгілі бір түрінен айырылған емес еді, оған сыни нұсқаны, трансценденция мен ой кеңістігін сақтайтын сахна мен залдың арақашықтығын қосыңыз.

Арто, талассыз, театр құтқарушыларының соңғысы. Ол оны шынайылықтың іріп-шіріген сценарийінен жұлып алып, әйгілену ақырының алдын алып, және қайтадан оған ізгі қатыгездік арқылы, тіпті, иллюзия мен симулякрдан бұрынғы нәрселер енгізіп: шынайылықтың үстіндегі белгі сияқты, немесе, осы екеуінің арақашықтығын толық өшіргендей жабайы тәсілдер арқылы. Ондай тәсілдер Пекин операсы, Бали аралының бишілеріне, немесе ажал иллюзияның сахнасы ретіндегі кәдімгі тағы халықтардың құрбандық жасау рәсіміне тән болған. Бұған бұл сыни қуат, тіпті, енді иллюзия қуаты туралы айтпағанда, біздің көз алдымызда жойылады. Театрдың барлық қуаты сахналық иллюзияны жоққа шығаруға және барлық нұсқадағы антитеатрға ауысуда. Егер белгілі бір кезең бойы театр түрі және шынайылық түрі диалектикалық нұсқада бір-бірімен ойнаса, онда бүгін театрдың таза және бос түрі шынайылықтың таза және бос түрімен ойнайды. Иллюзияға рұқсат жоқ, сахна мен залдың арақашықтығы жойылған, театр көшеге шығып, күнбе-күнгі тірлікпен араласады, ол бүкіл шынайылықты толтырып, онда өзі жоғалып және сол уақытта оны өзгерткісі келеді. Ең биік дәрежедегі парадокс. Міне, содан анимация, жарату және әсірелеу, хэппенинг және әрекетшілдіктің барлық түрлері гүлденеді, театр емдік психодраманың әмбебап нұсқасына ауысады. Бұл енді Аристотель айтқан әйгілі құмарлық катарсисі емес, бұл удан босатумен өлімнен құтқарудың дәрісі. Мұнда енді иллюзияға орын жоқ: бұл өзінің еркін әйгіленуінде жарылатын ақиқат.

Біз бәріміз де актерміз, бәріміз де көрерменбіз, енді сахна жоқ, барлық жер — сахна, енді ереже жоқ, әркім өз драмасын ойнайды. Өзінің елестерінен импровизация жасайды.

Барлық жерде болу — антитеатрдың абыройсыз нұсқасы. Бірақ, оған білім мен жындану психодрамалық қауышуында жоғалатын антипедагогика мен антипсихиатрияны қосыңыз, зерделеуші мен зерделенуші ролдерін ауыстырып жіберген кері психоанализды қосыңыз: барлық жерде ғайып болған сахнаны, инерцияға ұрынған кереғарлықтарды көресіз.

Немесе, абыройсыздық нұсқасының бірі болатын жасанды қайта тірілтуді алыңыз. Бұл бір ғаламат маңызды оқиға: жоқ болу шекарасында тұрған еңбек сахнасын көру: мысалы, Германияда жұмыссыздар үшін жұмыс процессін бейнелейтін зауыт-симулятор салынған. Мұнда жұмыссыздарға олар өндірім процессін ақысыз, бірақ мүлде пайдасыз аймақта қайталағаны үшін ақы төлейді. Бұл — сөздің өз мағынасындағы еңбектің еліруі, олар еңбектің елірмелі нұсқасын бастан кешуде. Осы еңбекке пародиядан артық абыройсыз және бір уақытта қайғылы ештеңе жоқ. Мұнда пролетариат "целлофандағы шлюхаға" айналады.

Бұл бейкүнә абыройсыздық, мөлдірліктің осынша жеделдетілуі саяси сахнаның құлдырауында өзінің шегіне жетеді.

XVIII ғасырдан бастап соңғысы ахлақтанып, байсалды бола бастайды. Ол халық, халықтың еркі, әлеуметтік кереғарлық сияқты негіз қалаушы нәрсенің орнына айналды. Ол жақсы әйгіленудің белгілі бір идеалына жауап беруге тиіс. Егер одан бұрынғы саяси өмір ойын мен махинацияның негізінде театр ережелерімен ойналатын болса, онда қазір көпшілік кеңістігі және әйгілену жүйесі қалыптасады (сахна мен залдың ара жігімен мұндай үзіліс бір уақытта театрда да орнатылады). Бұл эстетиканың ақыры және саясат этикасының басы енді сахналық иллюзияға емес, тарихи объектілікке арналған.

Бұл саяси сахнаның ахлақтық шоғырлануы (крисстализация) ығыстырудың ұзақ процесін тудырады (сол сияқты тіл білімінің құрылымдануы таңбаны ығыстыруға әкеледі). Абыройсыздық сонда, сахнадан тыс жерде туылады, әйгілену жүйесінің күңгірттену кезеңінде. Демек, о баста ол қараңғы: санадан тыс нәрсемен ығыстырудың сана мөлдірлігіне кедергі жасағанындай, сахнаның мөлдірлігіне абыройсыздық кедергі жасайды. Ол иә көзге көрінбейді, иә әйгіленбейді, сондықтан, үзілу, трансгрессия, жасырын зорлық қуатына ие. Әйгіленуден де, ойша елестетілуден де тыс дәстүрлі абыройсыздық, сексуалды, немесе, әлеуметтік ығыстырудың абыройсыздығы, міне, осындай.

Біз үшін қазір бәрі өзгеше, біздің қазіргі абыройсыздығымыз, керісінше, аса әйгіленудің абыройсыздығы. Біздің табанды абыройсыздығымыз енді жасырынған және ығыстырылған нәрсенің абыройсыздығы емес, ол әлеуметтің өз мөлдірлігінің абыройсыздығы, мағына ретіндегі, референция ретіндегі, көпекөрнеушілік ретіндегі сәулеленген әлеуметтілік пен сексуалдылықтың абыройсыздығы. Бұл — жаппай төңкеріс.

Және егер бұрын абыройсыздық ығыстырудың қосалқы сипаты ғана болса, бұл әйгіленудің жаһаннамы болды, ол Ұлттық Кітапхананың жаһаннамы сияқты, тыйымның, өзінің елестерінің және өзінің азғындығының тартымдылығын өзі үшін сақтаған еді, ал бүгін ол негізгі сипат ретінде нәтиже береді, ол көрінулі нәрсенің сахнасын әйгілену еліруінің белгілі нұсқасында жарып жіберуге мәжбүр.

Басында құпия болатын, және бұл құбылыс ойындарының ережесі болатын. Содан оның орнына ығыстыру келді, және бұл тереңдік ойынының ережесі болды. Ақыры, оның орнына абыройсыздық келді және құбылысы жоқ және тереңдігі жоқ (мөлдір) ғалам ойынының ережесі болды. Мөлдір абыройсыздық.

Мұнда бәрі де үстірт, бірақ мұнда осы үстірт заттардың құпиясы жоқ. Барлық құпияны сақтаған немесе тірлікте болмаған нәрсе шынайылыққа күштеп қуылды, барлық қажеттіліктен және барлық шынайылықтан тыс әйгіленді. Әйгіленудің зорлығы. Порноға қараңыз: үлкейтілген түрде көрсетілген оргазм қажет те емес, шынайы да емес — ол бар болғаны бұлтарусыз ақиқатты, тіпті, бұл ақиқат мүлде ештеңе болса да. Ол бар болғаны жиіркенішті көрініс, бұл тіпті мүлде ештеңенің әйгіленуі болса да.

Зат мағынаға ие болу үшін сахна қажет, ал сахна болу үшін иллюзия, иллюзияның, қиялдағы қимылдың, шынайылықпен салғыласудың кемшін мөлшері қажет, ол бізді жаулап алып, қызықтырып, жынымызды келтіреді. Осы тура эстетикалық, мифтік, өзгермелі өлшемсіз белгілі оқиға тудыратын сахна болмайды. Біз үшін осы кемшін иллюзия да ғайып болды: біз үшін Биафра, Чили, Польша, терроршылдық, немесе, инфляция, немесе ядролық соғыс оқиғаларында еш қажеттілік те, шынайылық та жоқ. Бізде осының бәрі туралы ақпарат құралдары арқылы әсіреленген ұғым бар, бірақ ол туралы оз ой суретіміз жоқ. Мұның бәрі біз үшін бар болғаны абыройсыздық, өйткені медианың арқасында олар көрінетін бірақ қабылданатын емес нәрсе ретінде қалыптасты, шегіне жеткен галлюцинация, жыныстық қатынасты сырттан көруші кісінің әсеріндей. Біз көрермен де, актер де емеспіз, біз иллюзиясы жоқ жыныстық қатынасты сырттан көруші бишаралармыз.

Егер біз анестезияланған болсақ, онда (қатаң мағынадағы) эстетика жоқ, саяси сахна жоқ, мағына жоқ, ойын ережесі жоқ. Өйткені ақпарат пен медиа бірнәрсе ойналатын сахна, немесе ішкі алаңы бар кеңістік емес, ол хабар мен сигналдардың лентасымен бұдырланған тереңдігі жоқ экран. Ал, ол хабарлар мен сигналдарды дәл солай бұдырланған қабылдағыш аппарат қана оқиды.

Осы барлық сахна мен барлық иллюзиядан айырылуды ешнәрсе толтыра алмайды, мейлі, ол әлеуметтіліктің еріксіз симуляциясы болсын, мейлі ол саясаттың еріксіз симуляциясы болсын. Әсіресе, саясаткерлердің дискурсы жоғалған бәрі де асқақ жасанды қимылдар жасауға мәжбүр — немқұрайлықтың порнографтары, олардың ресми абыройсыздығы иллюзиясыз ғаламның абыройсыздығын екі еселеп, астынан сызып қойғандай. Бірақ, бұл бәріне де бәрібір. Біз саясат пен тарихтың еліруінде тұрмыз — толығынан ақпараттанған және қауқарсыз, толығынан ынтымақтанған және мешел, әлемдік стереофонияда толығынан тоңазытылған, — тірідей транссаясаттанған.

Бүгін енді трансценденция жоқ, тек әрекеттер таратылатын имманентті үстірттілік бар, қауышудың әрекетшіл үстірттілігі. Өндірістің фаусттық, прометейлік кезеңі протейлік алқалар дәуіріне, тарамдану, қауышу, сипаласу, кері байланысқа түсу, әмбебап интерфейстену нарцисстік және Протейге ұқсас дәуіріне орнын береді. Бүкіл ғалам теледидарланған күйінше айналуда, және біздің өзіміздің денеміз өзінен бақылау экранын жасаған.

Объекттер мен қазіргі айнала ортаның шешуші мутациялары бөлшек пен кызметтерін шартты, әрекетшіл түрлендіру талпынысынан туындаған, олардың жалқы виртуалды процесстегі біртектілігінен, қимыл, дене, күштердің электр күшіне, электронды билікке, уақыт пен кеңістегі процесстердің шағындануынан туындаған, олардың нағыз сахнасы — бірақ бұл енді сахна емес — шексіз кемшін ес пен микропроцесстің сахнасы.

Көбейтіле алатын уақыттар уақыттың, дененің, ләззаттардың шағындануынан туындаған. Енді адамзат өлшем сатысында бұл заттардың идеалды принципі жоқ. Тек ядролық деңгейдегі эффекттер қалған. Бұл адамзат өлшем сатысының ядролық өлшем сатысына айналуы барлық нәрседен сезіледі: біздің денеміз, мына денеміз езінің кеңістігінде, өз мүшелерінің, ет бөлшектерінің әртүрлілігі мен күрделілігінде, өз қызметтерінде артық, пайдасыз боп қалғандай, себебі бүгін бәрі де миға және генетикалық кілтке шүйілген, болмыстың (өмірдің, тірі жанның) әрекетшіл анықтамасы енді осыған тіреледі. Ауылдық мекен, алапат географиялық ауылды мекен енді қаңыраған дене сияқты, тіпті, оның кеңістігінің өзі мағынасыз (тек, әйтеуір, арасында одан мелшиіп өтуге тура келеді. Енді барлық оқиғалар қалаларда шоғырланған, олар ең жоғары деңгейдегі шағындандыру орталығы. Және уақыт: бізге қалған бұл қаңыраған бос алқаптай, алапат тегін уақыт туралы не айтуға болады, енді ол өзінің тарамдануындағы пайдасыз өлшем, өйткені қауышудың қасқағымдылығы біздің айырбасымызды сәттер тізбегіне шағындандырды.

Біз енді жаттану драмасында тұрған жоқпыз, біз қауышу еліруінде тұрмыз.

Жаттандырушы — жеке ғалам, талассыз, осындай болған, өйткені ол сізді өзгелерден бөлді, бірақ осы жаттанудың символикалық пайдасы болатын: оны жақсылыққа да, жамандыққа да ойнатуға болатын еді. Мысалы, тұтынушылар қоғамы жаттану дәуірінде театралды қоғам ретінде өмір сүрді, бірақ спектакль өзін әрқашанда көрмеге қояды, ол ешқашанда абыройсыз болмайды, абыройсыздық сахна жоқ болғанда, бәрі бірбеткей түрде мөлдір болғанда басталады.

Маркс тауардың еркін айналымы жиіркенішті қағидасына байланысты, оның абыройсыздығын жоққа шығарған. Тауардың абыройсыздығы оның объекттің ауырлығы мен бір тұтастығына қарсы зердеуилігінен, шарттылығынан және жеңілдігінен туындайды. Тауар ұғынықты, ал объект ешқашанда бірден құпиясын ашпайды. Тауар болса әрқашанда өзінің көпекөрінеу мәнін әйгілейді, ол — баға. Ол бүкіл мүмкін объекттердің шартты белгіленуінің шартты орны болады: ол арқылы бөрі байланысады — ол қазіргі әлемнің алғашқы ұлы дәнекершісі. Бірақ, ол жіберетін хабар тым қарабайыр және тек бір нұсқада ғана: ол айырбас бағасы. Қорытып айтқанда, хабар ғайып болған, айналымның таза процессінде дәнекерші өзін ұсынады.

Қауышу әлемінің құпиясын ашу үшін осы Маркс жасаған абыройсыздық зерделемесін жалғастыру керек. Порнографияда тек жыныстану ғана абыройсыз болмайды, бүгін ақпарат пен қауышудың, электр айналымы мен тораптанудың порнографиясы, қызмет пен объекттердің олардың мөлдірлігіндегі, олардың өткіншілігіндегі, олардың пайдалану мүмкіндігіндегі, олардың регуляциясындағы, олардың әр түрлілігіндегі, олардың зорлап белгіленуіндегі, олардың ерікті әйгіленуіндегі порнография орын алған... Бұл қауышуда жоқ боп кететін барлық нәрсенің абыройсыздығы.

Қара абыройсыздық соңынан ақ абыройсыздық жүреді — ыстық абыройсыздық соңынан суық абыройсыздық жүреді. Екеуі де өте жақын нұсқада: бірі денедегі ішек-қарынның, жеке ғаламдағы үйілген объекттердің, үнсіз құжынаған барлық нәрсенің жақындығы — табиғи, висцералды, тәндік жақындық, өзгесі — шала-шарпы тойынудың, үздіксіз ынтықтықтың, дене аралық кеңістіктерді жоюдың жақындығы.

Мен трубканы көтерсем болды маргиналды торап маған шабуыл жасайды, қауышуға құмар барлық нәрсенің балаң көңіл іңкәрлігімен тыныштық бермейді. Ерікті радио: олар сөйлейді, әндетеді, өз-өзін әйгілейді, тамаша, мазмұнның қиялы. Дәнекерші атауындағы нәтиже мынадай: кеңістік, мысалы, FM толқындары, кернеп кетеді, станциалардың бір-біріне мініп, сыбасып кететіні сонша, тіпті, қауышудан қалады. Бұрын ерікті болған белгілі бір нәрсе енді олай емес, кеңістіктің кернегені сонша, естілуге құмар нәрсенің қысымы сонша, мен өзім білуге талпынған нәрсемнен айырылып қалам.

Мен радионың жағымсыз еліруіне бойлаймын. Әрине, осы қауышу маниясына байланысты тартымдылықтың нағыз ахуалы және, демек, айырықша ләззаты бар. Егер Кайуаның айтуы бойынша ойындарды: әйгілену ойындары, жарысу ойындары, кездейсоқтық ойындары, бас айналдыратын ойындар деген топтарға бөлінетін болса, онда біздің қазіргі мәдениетіміздің басты тенденциясы бізді әйгілену және жарысу нұсқаларынан кездейсоқтық пен бас айналдырар нұсқалардың пайдасына жетелейді. Енді олар сахна, айна, жекпе-жекке шақыру, қос тұлға ойындары емес, олар елірмелі, жалқы жөне нарцисстік ойындарға жақын. Олардың ләззаты сахналық және эстетикалық емес, немесе, мағынаның экзотерикалық ләззаты емес, таза тартымдылықтың кездейсоқ, психотроптық ләззаты. Және бұл жағымсыз нәрсе емес. Қазір қабылдау мен ләззаттың қызықты мутациясы орын алған. Біз оның нәтижелерін әлі нашар елестетеміз. Біз өзіміздің бұрынғы өлшемдерімізді және құмарлық дағдыларын пайдалана отырып, қандай нәрсе осы жаңа құмарлық аймағының оқиғасы бола алатынын ұғынбаймыз.

Бір-ақ нәрсе талассыз: сахна бізді құмарлыққа толтырады, абыройсыздық арбайды. Арбалу мен еліру арқылы құмарлық жоқ болады. Үлес қосу, іңкәрлік, құмарлану, немесе, Кайуа бойынша, әйгілену мен жарыс, ол — ыстық ғалам. Еліру, абыройсыздық, арбау, қауышу, немесе, Кайуа бойынша, кездейсоқтық және бас айналдырар нәрсе: ол — cool, суық ғалам (бас айналу ахуалы суық, тіпті, есірткінің бас айналдыруы болса да).

Қалай болғанда да, осы барлық ішек-қарынның экстравесиясынан және іс жүзінде қауышудың бұлтарусыз императивты белгілейтін осы барлық сыртқы нәрсенің басып-жаншып кіруінен біз азаптануға мәжбүрміз. Бәлкім, мұндай жағдайда паталогиялық метафораларды қолдану керек шығар? Егер истерия субъект мизансценасының ашынған паталогиясы, дене әйгіленуінің театралды және әрекетшіл конверсиясы болса, егер паранойя әлемнің ригидты және қызғанышты ұйымдасуының және құрылымының паталогиясы болса, онда қауышудың, ақпараттың басып кіруінен, өзара жақын барлық тораптардың үзіліссіз тарамдануынан және басып кіруінен бастап біз шизофренияның жаңа нұсқасына жақынбыз. Истерияның молшылығы асқына беруші паранойяға әкеледі, бірақ дәл осы ахуал шизофренияның террорына ұрындырады: барлық нәрсенің асқынған жақындығы, заттардың жиіркенішті шоғырлануы, олармен ара қатынасқа түсіп, оларды қаумалап, ешбір қарсылықсыз оларды тесіп өтіп, ешбір сақтану ореолын қалдырмайды: тіпті, оз денесі де оны сақтандыра алмайды. Шизо барлық сахнадан айырылған, әмбебап араласудың барысында ол өз-өзіне кереғар болса да, бәріне ашық. Ол өзі абыройсыз, абыройсыз әлемнің абыройсыз олжасы. Оны шынайылықтан миллиондаған жылдарғы алшақтығы емес, керісінше, мейлінше жақындығы, заттардың әмбебап қасқағымдылығы, қорғансыз, шегінуге мүмкіндіксіз, ішкі дүние мен ішкі сырдың ақыры, әлем алдындағы аса әйгілену және мөлдірлік сипаттайды. Олар оны тесіп өтіп, қарсыласуға еш мүмкіндік қалдырмайды. Демек, ол енді өз болмысының шекарасын қайта тұрғыза алмайды және ол өз-өзіне қарана алмайды, ол енді тек жиюшы экран, барлық ықпал ететін тораптардың айналмалы және сезімсіз пластинкасы.

Мүмкіндік ретінде біздің барлығымыз да осындаймыз.

Егер бұл дұрыс болса, егер бұл мүмкін болса, онда барлық қызметтердің бұл абыройсыз және әмбебап еліруі ол қалаулы мөлдірліктің, субъект пен әлемнің бітісуінің көрінісі болар еді және біз үшін ол Ақырзаман (Ахирет күні) болар еді, болып болған ақырзаман.

Бәлкім, әлде де тең екі мүмкіндік бар: әлі ешнәрсе болған жоқ, біздің бақытсыздығымыз әлі ешнәрсе (еркіндік, революция, прогресс...) болмағандығынан, немесе, финалисттік утопия. Өзге мүмкіндікке көшсек, онда бәрі болып біткен. Біз ақырдың аржағында тұрмыз. Барлық метафора атанған нәрсе нақтыланып, шынайылыққа құлдырайды. Біздің тағдырымыз осындай: бұл ақырдың ақыры. Біз бітіп болған (трансфинитті) ғаламда тірлік етеміз.

ИРОНИКАЛЫҚ СТРАТЕГИЯЛАР

Біз бәрінен астық, сахна шегінен де, ақиқат шегінен де. Біз іс жүзінде арғы жақтамыз. Қиял билік етеді, білім, ақыл билік етеді. Біз енді ішінде бәрі бар әлеуметтіліктің мінсіздігімен өмір сүреміз. Аспан жерге түсті, утопияның аспаны, және де шартты көкжиек ретінде шұбатылған дүние енді баяу катастрофа ретінде тірлік етеді. Біз материалды жұмақтың фаталды дәмін сезінгендейміз, және мөлдірлік жаттану дәуірінде идеалды түзілімнің сөзі болса, бүгін біртекті және террориста кеңістік түрінде жүзеге асты — ақпарат, гипершарттылық кеңістігі. Енді болдырмаудың, жаттанудың, трансгрессияның жауыз сиқыры жоқ, елірудің, сиқырланудың және мөлдірліктің шапағатты сиқыры бар. Бұл заң патетикасының ақыры. Енді ақырзаман болмайды. Біз арғы жаққа өтіп кеттік және оны байқамадық та.

Бұл сорлағанымыз. Енді біз жұмақтамыз. Иллюзия енді беймүмкін. Әрқашанда шынайылықты тежейтін ол кері шегінді және біз шынайылықтың иллюзиясыз әлемге құлдырауына сеп жасаймыз. Тіпті, шынайылық пен зерденің шексіз нүктесінде кездесу үмітін қолдаған тарихи иллюзияның өзі тарап кетті. Шынайылық зерделіге айналды, бұл кірігіп гипершынайылық белгісінде, шынайылықтың елірме формасында жүзеге асты. Барлық метафизикалық күш-қуат патафизикалық қоршаған ортаға, яғни, ақиқат процесстерінің қайталанған және гротескілік мінсіздігіне орын қалдырып, тарап кетті. Ubu: соқыр шек және бос нәрсенің жарқылы. Ubu: гротескілік имманенттіліктің толған және кекірелеген формасы, бәрін жұтқан, бәрінен асқан және бос кеңістікте қиялдағы шешім ретінде жарқыраған нәрсенің данышпан, келелі нұсқасы.

Немесе, Құдай адамды ақырзаман атауымен оның идеалды ақырына жақындататын өз бейнесімен бітістіруге дейін төмендеген бе? Бақытымызға орай, олай емес, Құдай адамды өзінің бейнесіне қас белгісіздік ахуалында ұстайды. Қастандықтағы белгісіздікті принциптің құдіретіне көтеріп және оны оның ақырынан бас тартқызатын құмарланудың кез келген түріне сезімтал қылып. Шынайылық қағидасы да, ләззат та жоқ. Тек бітісудің ақырлық қағидасы және қастандықпен құмарландырудың шексіз қағидасы бар.

Әлеуметтілік экстазының, секс, дене, ақпарат экстазының аржағында қастандық қағидасы, әлеуметтіліктің қаскөй данышпаны, объекттің қаскөй данышпаны, құмарлықтың ирониясы ояу тұр. Субъекттің ақырлы қағидасының аржағында объекттің фаталды қайтарымдылығы, таза объект, таза оқиға (фаталдық), тобыр-объект (үнсіздік), таңбалы объект, әйелденген объект (азғыру) көк тіреп тұр. Триумфалды субъекттіліктің ғасырлары біткен соң барлық жерде бізді күтіп тұрған объекттің ирониясы патшалық етеді. Ақпарат пен ғылымның қақ жүрегінде, жүйе және оның заңдарының қақ жүрегінде, қалаудың және барлық психологияның жүрегінде анық көрінетін объективті ирония.

Әлеуметтіліктің қаскөй данышпаны

Қоғамның дамуына ахлақтық пен құндылықтың жөнді жүйесі емес, ахлақсыздық пен жүгенсіздік эсер етеді. Қоғамның өзгеруіне, немесе өміршеңдігіне Ізгілік те, Жақсылық та билік етпейді, ол Платонның идеалды ахлақ ізгілігі болсын, немесе, ғылым мен техниканың пайдакүнем және объективті ізгілігі болсын — қозғау импульсы өршеленуден туындайды, ол бейнелер, ойлар, немесе белгілер өршеленуі болсын.

Ахлақ, құндылық, ғылым, зерденің зердеуи жүйелері, қоғамдардың тек бір бағытты эволюциясына, көзге көрінетін тарихына билік етеді. Бірақ, мұның бәріне дүмпу беретін тереңдегі энергия өзге нәрседен шығады. Ол — сиқырлы тартымдылық, жекпе-жекке шақыру сияқты барлық азғырымды және қаскөй импульстар, оның ішінде сиуцидқа талпыну құмарлығы да бар, олардың қоғамдық ахлаққа, немесе тарих пен прогресс ахлағына еш қатысы жоқ. Бәйгеқұмарлық ахлақтан құдіретті және бәйгеқұмарлық ахлаққа жоқ. Мода кез келген эстетикадан құдыретті және мода ахлаққа жоқ. Атақ-даңқ, біздің бабаларымыздың айтуынша, еңбек сіңіруден құдыретті және ахлаққа жоқ. Барлық саладағы белгілердің өршеленуі ол да шынайылықтан құдыретті, және белгілердің өршеленуі ахлаққа жоқ. Ережесі есте жоқ заманға баратын ойын еңбектен құдыретті, және ойын ахлаққа жоқ. Барлық нұсқадағы азғыру махаббат пен мүддеден құдыретті, және азғыру ахлаққа жоқ. Мандевильдікіндей бұл киникалық философиялық көзқарас емес, бұл барлық қоғамдардың және, бәлкім, барлық жүйелердің объективті көзқарасы. Ой қуатының өзі де арсыз және ахлаққа жоқ, тек өз ойларының логикасына бағынған бірде бір ойшыл өз мұрнының ұшынан артық аспаған. Өлім жазасына кесілгендей арсыз болу керек және бұл бұлай айту мүмкін болса ахлақсыздық емес, бұл заттардың жасырын түзілімінің арсыздығы. Тұлғалар, немесе топтар белгілі бір жасырын инстинктке бағынбайды, бірақ осы бағынбаушылықты, осы өршеленуді, осы қаскөй данышпанды жоюға талпынған күштер, адам жандарындағы "иррационалды" мотивацияларға дейін жойып, әрқашанда оларды баяу өлімге кескендей болады. Азғындық қуаты еселенбейді, өйткені ол жарылу мен үзудің қуаты, ал оны аңқаулық танытып, өндірістің механикалық қуатымен ауыстырамыз деген еді. Біздің зердеуи және бағдарлы саналатын қоғамдарымыз қалай кызмет етеді? Тұрғын халықты не қозғайды, жүгіруге не мәжбүр етеді? Ғылымның дамуы, "мүддесіз" ақпарат, ұжымдық берекенің өсуі, істер мен себептердің зерделілігі, жазықтыға әділ жаза, немесе өмірдің сапасы ма? Тіпті, олай емес: олай деп тек анкетаға жауап беруге болады. Барлықты сиқырлайтын таңбалардың өршеленуі: шынайылықты әрқашан және барлық жерде таңбалармен азғыру үшін. Бұл қызық ойын — және дәл осы нәрсе медиада, модада, жарнамада, ал одан әрі түйіндегенде саяси технологиялық, ғылыми көріністерде, кез келген көріністерде орын табуда, өйткені шынайылықты азғыру, дәйек пен көзқарастарды қызғылықты түрде бұрыстау, симуляцияның жеңімпаздығы катастрофа сияқты сиқырлайды, және бұл мағынаның барлық эффекттерін бас айналдырар дәрежеде бұрыстау іс жүзінде өтіп жатыр. Осы симуляция немесе азғыру эффектісі үшін біз, қаласаңыз, кез келген баға төлеуге дайынбыз және ол біздің өміріміздің шынайы сапасынан коп есе мол болады. Міне, ахлақ қуатын жоятын және ахлақсыздықты босататын олардың ақиқатына қарсы заттардың қарапайым белгісіне оңай тоятын жарнама, мода, ойын, барлық азғын жүйелердің құпиясы осындай, сол арқылы олар шынайы әлемнің құдіретіне қарсы шыққан ой жойқындығына бағынбаушылық білдірген магикалық және архаикалық қуаттарды біріктіреді — мағынаны жоятын, дәйектерді, көзқарастарды, үйреншікті құндылықтарды тесіп өтетін және өздерінің платоншыл бейнесінде қымтанған қоғамдарға қуат беретін, міне, ары жоқ қуат дегеніміз осындай.

Осы өзгерудің сайтандық құдіретінің, құндылық жүйелерінің барлығына қатысты және қарсы өзгешеленуінің ары жоқ қуаттың мысалын сұрасаңыз, ол — Құрама Штаттар. өзінің арына, өзінің пуритандығына, өзінің ізгілікке сүйіспеншілігіне, өзінің пайдакүнемдік идеализміне қарамай, бұл арада бәрі де тынымсыз өзгерісте және оны іске қосып отырған бір бағытты прогресстің сұранысы емес, жоқ, оның нағыз моторы болып еркін айналымның жөнсіздігі табылады. Ол бүгіннің өзінде әлеуметтілігі жоқ және жабайы коғамның кез келгеніне бағынбайтын: бұнда бәрі де тексеріледі, бәрінің де бағасы бар, бәрі де осында тұңғиықтанады. Батыстың музыка стильдері, ем түрлері, сексуалдық жөнсіздіктер, шығыс машығындағы ғимараттар, көсемдер, гаджеттер, көркемдік қозғалыстар — бәрі де мұнда дефиле жасайды және бірінен бірі өтеді. Және біздің мәдениет пен мағынадан нәр алған мәдени санасыздығымыз бұл құбылыстың алдында ұлып жіберуі мүмкін, қалай болғанда да дәл осы арада барлық формалардың, барлық нәсілдердің арсыз жақындығында өзгерістің жындысүрей спектаклінде қоғам табыстылығының және оның өміршеңдігінің сыры жатыр. Жарнама, евродоллардың бет-бедерсіз жиіркенішті айналымы, биржалық бағалар, мода айналымдарының арсыздығы, пайдасыз және сүйкімді технологиялар, сайлаулар сән-салтанаты, қарулану жарысы, мұның бәрі капитал артықшылығының жәй тарихи белгісі емес, бұл капиталдың өзінен маңызды дәйектің шешуші уәжі — өзінің атына сай бірде бір әлеуметтік жобаның ешқашан болмағандығының, ешбір топтың іс жүзінде өзін әлеуметтік ретінде сезінбегендігінің, яғни, өзінің өзіндік құндылықтарымен бірлікте және өз ұжымдық жобасымен байланыста болмағанын, қысқасы, жауапкершілігі мол ұжымдық субъекттің көлеңкесінің де, тұқымының да, тіпті, мұндай түрдегі мәселе мүмкіндігінің де болмағанының уәжі.

Қоғамдық ар, ұжымдық жауапкершілік, прогресс, әлеуметтілік қатынастарды зерделендіру — мұның бәрі бос нәрсе. Қай топ қай кезде бұл туралы ойлады. Ойласа, социологтар мен идеологтар ойлаған шығар және саясат сезімін жоғалтқан саясаткерлер. Олар саясаттың Макиавелли айтқан мағынадағы бопсалау екенін түсінген жоқ. Ал, Мандевильдің айтуынша, әлеуметтілік тұңғиығы өзінің шынайы кызметіндегі барлық қоғамның макиавеллизмі. Өзінің тура мағынасындағы әлеуметтілік қуаты, қоғамдық келісімнің және оның социализмде идеализацияға түсуі, ол мардымсыз қуат. Бұл — ақылшыл, баяу және жасанды қуат. Халықтар оны тек өзінің тарихы санап, оған бағынбайды, осы саналы қуаттың шырқау нүктесі болатын. Революцияның өзі тарихтың соңғы сөзі емес. Ривароль айтқандай, "Іс жүзінде халық революцияны қаламайды, ол оны тек тамашалайды". Осыдан қуақы нәрсе бар ма? Немесе, бұдан да батырып айтсақ, халық тәртіпті қалағанның өзінде, тағы да тек тамашаны қалайды.

Егер біз өзіміздің азғындығымыздың арқасында ешқашанда шынайы оқиғаны емес, тек оның тамашасын ғана, ешқашанда заттарды емес, тек олардың белгісін ғана және олардың белгісінің жасырын кекесінін ғана қаласақ, онда біз заттардың тек жәй ғана өзгеруін емес, осы өзгерістің бізді азғырғанын қалаймыз және ол оны тек белгілер арқылы ғана жасайды — ол нашар сайлаудағы ең нашар саясаткердің жағдайында тұр. Бірақ, азғыру үшін ең биік бағаны төлеуге болады, өйткені революция тарихи анықтала алатын болғасын, оның тек тамашасы ғана асқақ. Сөйтіп, біз нені қалаймыз? Неге өзінің революциясы үшін биік бағаны төлеген халықтар кейін өз қорғаушыларының сорына бұл "оқиғаны" сәтсіз санап, революция тамашасына өз өмірлерін құрбан етіп, тым жиі немкұрайлылыққа құлдырайды? Тек осы кекесінді импульс бізді сұмдықтан құтқарады.

Ахлақсыздықтың және тереңдеген ахлақсыздықтың тірі қоғамының өзге мысалы Италия: Неге Италия (тіпті, социалистік Францияға кереғар) түнеріңкі емес? Себебі, оның ұжымды түрде симуляцияның виртуалды сызығынан аттаған жалғыз халық екені талассыз. Бір уақытта симуляцияның мардымсыз және асқақ түзілімінде өмір сүру — ұжымдық шеберлік. Ол жан ұшыра қозғалмайды, бұл арадағы өмірдің ақыр аяғында бақытты болатыны содан, өзге халықтардың бақытсыздығын және олардың түнерімдігін құрайтын осы негізді, құндылықты және мағынаны жоғалтуынан. Өзгелер бұзылған симуляцияның ахуалында өмір сүреді, ал Италия барлық пропорциаларды сақтап, қуанышты симуляция ахуалында өмір сүреді. Барлық заң осында, бұларда ол мүмкін, орнын ойынға және ойын ережесіне берген шығар. Барлық итальяндықтар, Қызыл Бригадалардан қауіпсіздік қызметіне шейін белгілі мағынада сыбайластар болады, сөйтіп бұдан былай театрландырылуға, билік, заң, тәртіп, немесе тірі тәртіпсіздік ситуациясына ироникалық ынтымақтастық білдіреді — олар осының бәріне билік ететін шарттылық стратегиясы туралы құпия келісімге қол қойғандай. Бір сәтте ойналатын және жоқ болатын саясат жөне әлеуметтілік шынайылығының иллюзия эффектісіне және осы эффекттердің қуанышына қатысқандай (Ренессанстың нұсқасы бұдан онша алыс емес). Нағыз актуалды қоғамдық жіктелу, ол — азғырудың қоғамдық жіктелуі. Шарттылықтардың ироникалық стратегиясынан өзге, ұжымды болсын, жекеше болсын, өкілеттілігі бар әлемдердің быт-шыт болуының аржағында не табуға болады? Және бізді о дүниелік француз социализмі әшкерелей алмайды, өйткені ол да командор Митеранның о дүниелік мүсінінде және кіші командорлардың ахлақты бюрократиясында бейнесін тапқан әлеуметтіліктің сәтсіз шарттылықтарымен ғана ойнайды. Бәлкім, өзі тағайындаған заңдарына топтың осы жасырын бағынбауы, осы ардан безуі және осы тереңдеген екіұштылық әмбебап тәртіпті әйгілейтін шығар? Жақсылық қағидасына қарсы Қастандық артықшылығын емес, тұрақты екіұштылықты орнату үшін манихеизмде және барлық ұлы мифологияларда тірі болған Қастандық қағидасын кайта тудыру қажет. Сол кезде тәртіп, ол қандай болмасын, тек бұзылу, шабуылға түсу, аттап өтілу, қиратылу үшін ғана тірлік етеді.

Жабайылар оны дәл осылай түсінеді, олардың өздерінің құдайларын бізден мүлде өзгеше көретіні белгілі: олар тәңірлерін тек өлім жазасына кесу үшін ойлап шығарған және өзінің қуатын осы бір ылғи да құрбандық бере беруден алған. Ацтектердің құдайлары күнді, айды, адамдарды тудыру үшін өз-өздерін бірінен соң бірін құрбандыққа шалған. Белгілі бірнәрсе өмір сүру үшін оны белгілейтін құдай өлуге тиіс.

Негізгі ереже солай: топтың, немесе тұлғаның өмір сүруі үшін оның оз игілігін, өз мүддесін, 03 идеалын ешқашан мұрат тұтпау керек. Әрқашанда жапондық соғыс өнеріндегі жауынгердей тура емес, сәл жанама өзге орынды көздеу керек. Екі қағиданы бітістіру ниеті ештеңе әкелмейді. Екіұштылық — басты бағдар, ол тағдырмен бірдей.

Батай шығын және "қарғыс атқан тағдыр" концепциясында дәл осыны көрді. Молшылық, артық нәрсе маңызды. Оған барлық мағына құйылады, содан ғана қоғам қуаты нәр алады. Және сонда әлеуметтілік топ мүддесіне билік ететін келісімді ұйым емес (іс жүзінде ол жоқшылыққа билік етуші ғана және оған әлеуметтіліктің өз жоқшылығын кіргізсеңіз, үнемдеу қағидасы бұл арада бәріне ешнәрсе жетпейді тұжырымынан шығады, Батайдың қағидасы бұл арада бәрі де барлығы үшін артылып жетеді тұжырымынан шығады, және, оның айтуынша, асып төгілген молшылық — біздің тағдырымыз), авантюралық, кейде мағынасыз ұйым, жойқын қуаттың жобасы, антиэкономия, сиқырлы, үнемшіл табиғатқа қарсылық. Әлеуметтілік дегеніміз байлық салтанаты. Біздің әлеуметтілігіміз тек біздің қоғамдарымыздың тақыр кедейлігін сипаттайды.

Өзге үміттендіретін белгі: қызғылықты ұжымдық сиқыр, халықты, сәті түскенде құрбандыққа шалуға, немесе оны құрбандыққа шалғанын қызықтауға құмарлығы. Халықтың осы адамдарды, немесе белгілі топты билікке әкеліп, кейін үнемі олардың өлімін күтіп, немесе солармен бірге өлімге асығу құмарын кем бағалауға болмайды. Бұл — тек қайтарымдық заңының саяси нұсқасы, және өздері кейін кінәлау үшін қазір мақтайтын билік ұсыну формасынан асып түспесе, ең кемінде, тең түсетін саяси келісімнің формасы. Әрине, халықтар көсемдерін сайлайды және оларға бағынады, әрине, олар өздерінің өкілдеріне билік береді және мойындайды. Бірақ, сол үшін кек алу талабының жоқ екенін кім айтты? Билік, ол қандай болмасын және қайдан шықпасын, символикалық өлтіру және ол тек символикалық өлтіру арқылы кек қайтарады. Дәл оны билікке көтеру сәтінен кез келген қоғам мұны біледі және ол өзі де, егер ақылды болса, мұны өте анық біледі. Мұны топ, немесе индивид өз-өзін сақтауға ешқашанда талпынбауға тиіс деген ойын ережесі толтырады. Билік те, егер ол шынымен тірлік еткісі келсе, өз билігінің ұзақтығына ешқашан талпынбауға тиіс: ол бір қызық тәсіл тауып, өзінің өліміне талпынуға тиіс. Өзге жағдайда ол билік иллюзиясына, мәңгі туылудың күлкілілігіне, биліктің мәңгі концессиясына құлдырайды. Егер ол мұны түсінбесе, ол жойылуға тиіс. Егер оны топ түсінбесе, ол өзі қаза табады. Билікті орнату биліктен бас тарту тең қажеттілігінде көрініс табады. Тіпті, қазіргі көсемдердің өздері, өздерінің өзгерместігіне қаншама құмар және құрбандыққа шалыну рәсіміне селқостау болса да, осы ережені сезінеді және түрлі дәрежеде дайындалған өз өміріне қауіп тудыру арқылы еш ойланбастан-ақ өзінің өлімге дайындық барысын көрсетеді. Алайда, олардың кейбіреулері өлімнен қаша алмай қалады. Бірақ, маңыздысы бұл емес, өйткені бұл жағдайда да өлудің еш мәні жоқ, ғайып болу қабілеттілігі керек. Және біздің қазіргі бюрократиялық, немесе әкімшілік жүйелерінің ерекшелігі: олар өлуге қабілетті емес, тек бір-бірін ауыстыруға ғана қабілетті. Қазіргі билеушілер өзінің арлы екеніне сенеді. Билікте олар тек қарадүрсін стратегияны ғана біледі. Бірақ, өзге саясаткерлер бұл келте шешіммен шектелмей, билік өз-өзінің ғайып болуын асқақ және екіұшты түрде жүзеге асыру екенін білген. Олар биліктің ақиқат сияқты ешқашан иеленуге қажет емес, керісінше, өзгелердің соған құлдырауына жағдай жасау қажет мағынасыз орын екенін білген. Осы орынды басқан билік, билікті бейнелейтін билік арсыз және жиіркенішті, және ерте ме, кеш пе, ол қанға батады, немесе күлкіге айналады.

Әйтсе де, ақылды жоққа шығарудың барлық стратегиясы осында, билікті тура көздеп, оған тура қарсы тұруда емес, ақиқаттың, немесе толық сенімділіктің абыройсыз орнын басуға мәжбүр қылу. Өйткені, дәл сол жерде ол өзін шынайылыққа балап иллюзияға түседі, енді ол онда өз құпиясын бұзу үшін тірлік етпейді.

Алпыс сегізінші жылғы мамырдың алдын ала ойланбаған тактикасы осындай болды: билікті өзінің симулятивті емес жүзеге асуымен сәйкестендіруге мәжбүр қылу, дәлірек айтқанда, түрлі азғырулар арқылы билікті репрессивті ретінде көрінуге мәжбүр ету. Көрер көзге аңғал пейіл және пайдасыз мақсат. Өзіңді көрсету үшін өзіңді неге құрбандыққа шалу керек? Міне, тұзаққа түсу дегеніміз осы: оны өзінің болмысынан бетер репрессивті қылу, манифестанттар осылайша іс жүзінде симуляция билігін жүзеге асырды, олар билікті репрессияға репрессияның абыройсыздығын қосуға мәжбүр қылды. Және бұл өлтіреді: симуляция әрқашанда ең эффективті қару болған. Оны оның инерциясының бүкіл күшін өзіне қарсы жұмсауға мәжбүр қылу үшін devant qui vous nіе күйінде жоқ болу жеткілікті. Мысалы, алпыс сегізінші жылғы мамыр агрессивті акция емес (билік алдын ала жеңіліп үлгірген еді), қорғану симуляциясы болды. Оның мақсаты биліктен оның құпиясын ұрлау еді (дәлірек айтқанда, биліктің жоқ екені жөніндегі құпиясын), және сөйтіп, оны өзінің алыптығының алдында қорғансыз қалдыру. Биліктің тасалы зәулімділіктің айналасында айналатынын, біреуді билікке көтерудің оны әрқашанда күлкілі болу шекарасында, ауыстыруға беймүмкін жалған дегдарлық жағдайында қалдырып, қиын сынға түсіру екенін есте сақтау керек. Ол одан тек екіұштылық және екіжүзділік көмегімен шығады. Егер сіз оның билігінің жүзеге асуының белгісіздікке бейім барлық нышанын алсаңыз, онда сіз оған үкім шығарасыз. Қастандықтың сол қағидасы объективті иронияда және одан туындайтын стратегияларда тұр.

Барлық дәуірлер, барлық философиялар, барлық метафизикалар (манихейлік, күпірлік бағытындағы, катарлық, сиқырлы, бірақ, сонымен қатар, Нерваль, Жарр, Лотреамон көзқарастары) күлкіге айналдыру, әлемнің түпкі шынайы еместігінің, яғни онда қастандық қағидасы иелік құрайтынын ұсынған және бұл үшін олар әрқашанда сотқа тартылып, өртеуге кесілген, бұл толық мағынасындағы күнә (қоғам тарапынан). Әлемнің шынайы еместігі және оның нәтижелері ойдың жаппай жойқындығы қатаң түрде тек шынайылығы жоқ қоғамда ғана ойлау нысанасына айналады. Барлық мифологиялар, барлық жаңа шыққан діндер, шынайылықты қаһарлы түрде жоққа шығаруды, тірлікті қаһарлы түрде жекпе-жекке шақыруды басынан өткізген. Және барлық шынайылықты жоққа шығаратын және жекпе-жекке шақыратын нәрселер ойдың көмегімен әлемге жақынырақ.

Ирониядан біртүрлі бір мефистофельдік форма жасаған, бірақ ол тек барлық заттарды електен өткізетін және өзге нәрсеге сіңіп кетуден сақтайтын құбылыс. Ол сөздерді, зерделерді және денелерді електен өткізеді, ол ұғымдар мен ләззаттарды електен өткізеді және жақындасу мен махаббат коагуляциясынан сақтайды. Ол түрлі формамен анаморфозада ойнайды, ол түрлі түрлермен метаморфозада ойнайды, мысалы, грек мифологиясында құдайлар мен адамдар копуляциясы кекесінді.

Құдайлардың адамдардан, адамдардың жануарлардан айырмашылығы азғыру елегінде. Ұқсас нәрсе ұқсас нәрсемен жыныстық қатынасқа түскенде абыройсыздық шығады. Иронияның қажеттілігі, ләззаттың қажеттілігі сияқты қастандық қажеттілігінің бөлігін құрайды.

Объекттің қаскөй данышпаны

XX ғасыр басынан ғылым кез келген зерттеу құралының микроскопиялық деңгейде объектте оны танып-білуді қауіпті қылатын өзгеріс тудыратынын мойындады. Осының өзі революция, өйткені ол шынайылық пен объективті ғылымның конвенционалды гипотезасын жоққа шығарады, бірақ, тәжірибе жасаудың өз қағидасы сол күйінде қалады. Жәнеде картаға анықтық (шынайылық) тігіледі, ал оның орнына жаңа конвенция анықсыздық (бұлдырлық) конвенциясы қойылады. Нәтижелер салыстырмалы, дәнекер ретіндегі ғылымның өз қызметінен тәуелді болады, бірақ, бұл салыстырмалылық белгілі мағынада аса асқақтықтың нышаны. "Менің шынайылығым менің құралдарымның оқу қабілетіне негізделеді", — деген екен бір микрофизик. Немесе "Жарықтың бір бөлігі тұрған пластинка іс жүзінде оның себебі емес пе екен?" Фотон туралы ол экранға, немесе фотографиялық пластинкаға түскенге дейін, яки, одан кейін сөйлеуге бола ма? Мұндай нәрселер гуманитарлық ғылымдарда алдын ала сезілген, бірақ ең соңғы нәтижелеріне дейін ешқашан пайымдалмаған, кез келген мүмкін жауапты сауалдың өзінен шығаратын болжам мен шешім бар, және, демек, анализ бен интерпретация жоққа шығарылады (бірақ, ол барлық нәрсе үшін жоғалған жоқ). Алайда, бұл өзгертілген объекттің болжамынан өзге болжам көтерілмегесін, шектеулі революция.

Бәлкім, бақылау арқылы жаттануға көңілі болмаған объект бізді адастырып отыр? Бәлкім, ол біз сұраған нәрселермен шектелмей, соны жауаптар тапқан шығар? Бәлкім, ол тіпті де пайымдаулы және бақылаулы болғысы келмейтін шығар және оны намысқа тию деп қабылдап (ал, онысы өте дұрыс), енді өзі біздің намысымызды қытықтауда шығар? Пайымдаулы объекттің бұл жеңімпаз қулығы гуманитарлы деп аталатын ғылымдарда жақсы сезінілген (егер мұны ұмытуға тырыспайтын болсақ). Аналитикалық субъекттің кез келген көзқарасы салыстырмалылық және анықсыздықпен тек бұзыла қоймай, оның артықшылығы мүлде төңкерілген кайтуға беймүмкін нүктені назарға алуға болады: пайымдаулы объект бүгін барлық жерде жеңуде, объект атты өз потенциясымен ол анализ субъектінен биік. Ол барлық жерде одан ғайып болады, ол оны табуға беймүмкін субъект позициясына сілтейді. Ол өзінің күрделілігімен одан тек қана асып түспейді, сонымен катар, ол оған өзге қоятын сауалды жоқ қылады. Өз-өзіне бұрылғанда тіпті материалдық процесстерде әрбір іңкәрлікті бұзады (қайтарымдылық детерминацияға қарсы үздік қару, бірақ, ол индетерминацияны да аямайды, өйткені қайтарымдылық кездейсоқтық түзілімінен емес, ол дәл қайтарымды және бір сәттілік детерминация түріне ұқсас, азғындаған контрдетерминация). Өз қамалдарында анализбен іңкәрландырылған олар өзіне бұрылады, сол сияқты шарттылықтарда өз қамалдарында мағынамен іңкәрланып, өз-өзін өзгертеді. Анализдің субъекті барлық жерде нәзік нәрсеге айналады, және объекттің бұл реваншы енді басталуда. Оның өзі жаппай қайтарымдылықтың бөлігі ғана. Одан сорақысы: мүмкін субъект ғажапты бір күні өзін өз объектісімен азғырылған күйде көрер (және бұл өте орынды) және ол тағы да шарттылықтардың олжасына айналады. Бұл оның және ғылымның жақсы болашағы болар еді. Қайтарымдылықтың осы формасын, білімнің субъект және объекттің жұмбақ жекпе-жегіне бұрылуын, осы уақытқа шейін тек тіл аймағында ажыратылған бұл форманы физиктер материяның дәл ғылым шекарасында сезінген.

Бөлшекті өлшеу сол жағдайда өзге бөлшекпен не болатынын айтуға мүмкіндік бермейді. Бір бөлшекті, мысалы, протонды өлшеу эксперименталды құралды толық бұзатыны сондай, біріншіден, біздің өлшемімізде жарық жылдарына тең шексіз арақашықтыққа бөлінген өзге бөлшекте бір сәтте осы өлшемнің жаңғырығы туады. "Өлшеу жарық жылдамдығынан асқан арақашықтық эффекттер туғызады... Фотондар өз-өздерінің алдын алады, ақпаратты жарық жылдамдығына дейін жеткізеді, бақылау құралдарының пертурбацияларынан қашу үшін, қулыққа барады. Фотондардың қатынасқа түсуі фантастикалық нәрсе. Және бұған жету үшін олар жарық жылдамдығын шектемей, алшақтағы бір сәттілік контакттарды пайдаланады. Болашақтан келген қуаттан жүйенің қазіргі ахуалын түрлендіруге болар еді..."

Өздерінің аналитикалық құралдардан сытылып кететін жылдамдатылған құпия қызметтері бар осы фотондардың жарықтан жылдам ирониясына қалай қарсы тұруға болады? Қалай болғанда да тегеурінді, асқақ жауаптың, материяның инерциялық емес екенінің, қалай да болмасын субъект өзінің есептеуіне және манипуляциясына басындыруға тырысқан объект арасындағы өшпейтін кереғарлық және ақыр аяғында ажалды жекпе-жекке жетелейтін осы болжам өте тартымды. Оған ойланып көрсеңіз ол фантастикалық түрде айқын. Әлемнің өлі объективтілігі туралы гипотеза беймүмкін. Егер біз материалист болғымыз келсе, материядан бұл инерция мен мешеулікті емес, оны бағындырудың барлық талпынысынан қулығын асыруға қабілетті данышпанды, қаскөй данышпанды елестетуге тиіспіз.

Расында да, осы уақытқа шейін қайтарымдылық метафизикалық түзілімде қалған еді ("Егер әлемнің себептік арқылы түсіндірілуі мүмкін болса, тек себеп пен салдардың тең және бір-бірін ауыстыратын терминдер ретінде қарастырылуы мүмкін еместігінен. Су мен сияның қоспасы екі бөлек ылғалға бөліне алмайтыны сияқты... кез келген физикалық құбылыс себеп пен салдар айналымының кері бұрылмастығына бағынышты күйінде қала береді...), бірақ, оның қас қағым арасында физикалық тәртіпті бұзып, бар негізді теңселтуі мүмкін.

Онымен бірге салдарға өз себебіне кері қайтуға болмайды дейтін зерделі қағида жоқ болады. Кері қайту жұмыртқада себептіліктің детерменисттік, немесе индетерменисттік қағидасын өлтіреді. Және мен "жұмыртқада" деп айтқанымда, менің ойымда сонымен бірге жұмыртқа мен тауық тұр — бұл себептілік байланысының әйгілі апориясы: белгілі мағынада кері кеткен түзілімнің реваншы болатын пародиялық айналымнан тіпті себептіліктің өзі де қаша алмайды. Кері айналу хикаялары әрқашанда өте қызғылықты, мысалы, көртышқан мен психолог туралы хикая: тышқан ол оның клеткасының есігін ашқан сайын бір үзім нан беріп психологты қалай толық шарттандырғаны туралы айтады. Осы хикая нұсқасымен барлық тәжірибелердің жасанды жасалынғанын ғылыми бақылау деңгейінде елестетуге болады, және бақылаушының еріксіз өзгертуі арқылы емес, келемеждеу, немесе кек алу мақсатымен объекттің жасанды жасауы арқылы (мысалы, бөлшектердің бұлдыр траекториясы), немесе одан да мықтысы: объект физика заңдарына жорта бағынады, тек бақылаушыға осы ләззатты сыйлау үшін. Кез келген физиканы оның абыройсыз шекарасында күтетін патафизика (қиялдағы шешімдер ғылымы) осындай болар еді. Өзгенің қалауының аржағына аяқ басу, оның талабын айна сынды қайтару, ал дәлірек айтқанда алдын алу осы бір сәттілік құмарлануда опынудың, жұтынудың, алданудың, азғынданудың ақыр аяғында лепірмелі реванштың қандай қуаты жасырынғанын елестету қиын. Зондаждар, немесе қарапайым бөлшектердің фотоэкрандары сынды симулятивты қабылдағыш құралдардың көкжиегінде шынайылық ретінде жоқ болған материя сияқты көпшіліктің осылай жасайды. Немесе медиамен телевидениенің сыртында жасырынған оқиғалар да осылай тірлік етеді. Өйткені элементарлы бөлшектер сияқты оқиғалар да тек өзгеру экранында ғана айна сияқты бейнелеу емес мүмкіниятты түрде тірлік етеді.

Айна субъекттің қиялдағы өндіріс орны болды, экран (мен бүл атауға тораптардың, айналардың, перфоленталардың, магниттік ленталардың, симуляция нұсқаларының, тіркеуші және бақылаушы құралдардың, жазатын жазықтардың бәрін қосамын), ашып айтқанда, оның жоқ болу орны. Теледидардың жарығы эндогенды сипатта, ол іштен келеді және ешнәрсені дидарламайды — бәрі де экранның өзі ондағы шыққан құбылыстардың басты себебі мен орны сияқты "объективті" қабылдаушы құралдар фальсификациясының нәтижелері сондай, олар өздерінің процесстерінің объективтілігін жойған. Өзге объект ғылым көкжиегінде жоқ болды. Оқиға, мағына медиа көкжиегінде жоқ болды.

Бірақ жоқ болудың өзінің стратегия болуы мүмкін екенін есте сақтау керек — ол үшін бақылаушы экран белгілі мағынада жоқ болу экраны. Тіркеудің бұл катодикалық тысқарылығына тұлға, немесе көпшілік жоқ болудың пародиялық тәртібімен жауап береді. Сонда олар не, осы экранның сыртында не істейді? Олар өздері жоқ болу тәсілі болатын көзге көрінбейтін және оқылмайтын жазықтық жасайды. Олар жасырынады және бірте-бірте экран жазықтығында жоқ болады, сол арқылы олардың шынайылығын, материяның элементарлы бөлшектерінің шынайылығындай табанды түрде күмәнді деуге болады, бірақ, бұл олардың тәртібінің мүмкіният анализінде ешнәрсе өзгертпейді. "Шынайылықты" оларды ұстауға талпынған және зерттеушілер, аналитиктер, ғалымдар, бақылаушылардың орасан тобы қыбырлаған (оған медиа өкілдері мен саясаткерлерді қосыңыз) тораптар мен нұсқалардың осы "объективті" салтанатының сыртында объекттің өзінің жоқ болу тәсілінің пародиялық жүзеге асуы болған кекесіннің, кері айналымның және пародияның тұтас толқыны өтуде!

Медиа оқиғаны, объектті, референтті жоқ болуға мәжбүр етеді. Бірақ, бәлкім ол объекттің өз стратегиясы болған жоқ болу стратегиясына көмектесетін шығар? Көпшілік тұлғаны жоқ болуға, жасырынуға мәжбүр етеді. Бірақ, бұл тұлға үшін жоқ болудың қалаулы сәті шығар?

Медиа жауап бермейді. Бірақ мұның сыртында көпшілік үнсіздік пайдасын көріп жатқан шығар?

Бәлкім, әңгіме тағы да азғыру туралы шығар, бірақ, бұл жолы кері мағынадағы, медианың көмегімен көпшілікті азғындату туралы емес, олардың медиа көкжиегінде жоғалуы нәтижесінде көпшіліктің медианы азғыруы туралы.

Нақты жағдайда элементарлы бөлшекті бақылау өзге бөлшектің тәртібі туралы шешім қабылдауға мүмкіндік бермейтініндей тұлғалар мен көпшілік те анализ бен зондаж нұсқаларына тек оларды шешімсіз қылу үшін бағынатындай. Зондаждар шешімсіз болғандықтан бұл, шартты айтқанда, олардың тартымдылығын құрайды және олардың мұндай болатыны экрандар сондай, олардың сыртында объекттің жоқ болғаны сондай, енді ешкім оның себепті тірлігін және модельдің сәтті нәтижесін анықтай алмайды. Осыдан зондаждардың құндылығына қатысты сенімсіздік және орынды менсінбеушілік, "симуляция үкімінің" спонтанды түрі шығады. Бұл шүбалану, сенбеу үкімі бүгін медиа мен ақпарат каналдарын, тіпті, ғылым арналарын қамтиды. Біз бәрін тіркейміз, бірақ, біз бұған сенбейміз, өйткені біз өзіміз экранға айналдық, ал экран тіркейтін нәрсеге сенуге кім талап ете алады? Симуляцияға біз симуляциямен жауап береміз, біз өзіміз симулятивті құралға айналдық. Бүгін космостық челноктарға сенбейтін адамдар бар (бұл туралы опростар айтады). Енді әңгіме мәндер мен құбылыстарға қатысты философиялық шүбәлану туралы емес, әңгіме барлық иллюзиядан айырылу қорқынышынан туындаған шынайылық қағидасына деген терең немқұрайлылық туралы танымның барлық көне құралдары, ұғым, сахна, айна иллюзияны тудыруға тырысады, сол арқылы олар әлемнің шыншыл жобасына баса назар аударады. Электрондық жазықтықтар иллюзиядан айырылған, олар шешімсіз нәрсені ұсынады. Мұның бәрі ескі нұсқадағы мейірімге толы сыни және ироникалық тұжырымды беймүмкін қылады. Риториканы әшкерелеу үшін: "Мұның бәрі қызыл сөз!" деп айтуға болатын еді. Жасандылықты әшкерелеу үшін: "Мұның бәрі театр!" деп айтуға бола¬тын еді. Бірақ кез келген нәрсені әшкерелеу үшін: "Мұның бәрі телевидение!" деп айтуға болмайды. Өйткені, енді өкілеттілігі бар әлем жоқ. Себебі, иллюзия өлі, немесе бәріне бірдей. "Мұның бәрі телевидение! Мұның бәрі ақпарат!" деп біз айта алатын күні бәрі өзгереді.

Бәлкім, "Козерог- 1"-ге ұқсас эксперименттер көбейер? Онда Құрама Штаттары үшін өте маңызды

Марсқа экспедиция ең соңғы сәтте сәтсіздікке ұшырап, шөл далаға ұқсатылған телестудияда өтеді және жер шарындағы барлық экрандарға таратылады. Неге олай болмасқа? Симуляция қылмыс емес. Сенім дегеніміз тек қана айрықша әсерлену, және тіпті кеңістіктің, космос кеңістігінің өзі біз үшін тек тереңдігі жоқ симулятивті экран ғана. Кеңістік әсері әлгі айрықша әсерленумен бірдей.

Экран, телевизиялық, немесе анкеталық болсын, ешнәрсе әңгімелемейді. Анықтамалар сөз — затты әйгілейтіндей, бейне — шынайылықты, немесе адамның жүзі — жан-дүниесінің толқуын кез келген нәрсені әйгілей алады деу, қате. Сайлау жүйесі өкілеттілікке әлі таласа алады, өйткені ол сахнаға өкілдер мен өкілденгендердің релятивті диалектикасын шығарады. Ал, мұнда бәрі олай емес. Нұсқа ұғымға кереғар әйгілеу түзіліміне емес, симуляция түзіліміне қатынасады және оған әйгілену жүйесінің логикасын қолдану мағынасыз. Осыдан барлық түсінбеушіліктер олардың құндылықтары және "дұрыс пайдалануы" шексіз және пайдасыз пікірталастар (Сегуэлла/Миттеран, бұлардың қайсысы нағыз социалист деген жарнамадағыдай) туындайды. Мағынасыз және шешімсіз нәрсе: дәйектері бірінен өзгесіне жазылуға беймүмкін екі түрлі жүйелердің кірігуі өтуде. Әрекетшіл, статистикалық, ақпараттық, симуляциялық жүйені дәстүрлі құндылықтардың жүйесіне, репрезентация, ерік және пікір жүйесіне логикаға қарсы түрде көшіру. Ақпараттың барлық моралды философиясын айқындау үшін осы кемшін түсінудің өзі жеткілікті болды. Зондаждарды қанша жетілдіргенмен, олар ешқашанда ештемені әңгімелемейді, өйткені олардың ойын ережелері репрезентация ережелеріне сәйкес емес. Олардың логикасы объективтілік логикасына сәйкес келеді, бірақ, бүл процесстің атауларында енді объект жоқ: демек бүл таза ахуалдылықтың объективтілігі. Ғажап кекесін! Бұл барлық медиа үшін маңызды: ақиқат та, жалғандық та жоқ симуляцияға түскенде, барлық деонтология — екіжүзділік. Біз зондаждар (немесе, медианың) деонтологиясы туралы сөйлегенде, осындай шындыққа томпақ келу орын алады. Моданың деонтологиясы да сондай: моданың қозғаушы күші сұлулық пен ұсқынсыздық оппозициясының ойыны емес; олардың ажыраусыздығы және екеуінің де азғырудың жалпылама объектісінде ажыратусыз айналуы.

Әйтсе де, егер біз зондаждарды оның толық деңгейіне жеткізілуге және ақпаратқа ақиқаттың болмашы түрін енгізуге болады десек, драма сол кезде басталар еді. Өйткені біз әлеуметтіліктен жеңіп алған оның идеалды клишесі біздің оның драматикалық мүмкіндіктерін мойындаумен бірдей болар еді. Бұл ақиқат әлеуметтіліктің әлеуметтілік техникасынан жеңілгенінің куәсі болар еді. Міне, барлық симуляцияның сайтандық мақсаты осы. Жойып жіберудің жұмсақ технологиясы осылай басталады. Міне, сондықтан нағыз проблема жақсы қызметшілдік гипотезасынан басталады. Өйткені, ақиқаттың машина ішінде бұзылуы маңызды емес, осы машинаның объективті қызметшілдігі арқасында бүкіл шынайылықтың бұрмалануы ойландырады.

Ақиқаттың уақытында ақпарат қандай тамаша еді! Шынайылықтың уақытында ғылым қандай тамаша еді! Субъекттің уақытында жаттану қандай тамаша еді! Және т.т.

Медианың ізгілікке пайдалануын мақтайтындарға, манипуляция туралы айқай шығарушыларға да мен зондаждар ой қалыптасатын ерік пен әйгіленудің кеңістік-уақытында тірлік етпегесін ешкімнің де ерігі мен пікірін жат қыла алмайды. Дәл сол себептен олар ешкімнің ерігі мен пікірін анықтай алмайды, өйткені олар бір уақытта театралды және репрезентативты, саясат сахнасының өзін негіздейтін мына пікір сахнасында өгейлер. Сөйтіп, саябырланайық: олар оны күйрете алмайды. Бірақ, иллюзияларға да негіз жоқ: олар оны, сонымен бірге, үйрете де алмайды. Дәл осы екі жүйе арасындағы жарықша бізді бүгін ұжымды түрде біздің өзіміздің таңдау, пікір, ойлау еркімізге қатысты ақымақтану және анықсыздық ахуалына түсіреді. Іс жүзінде жарнама мен зондаж адамдар еркіне эсер етті ме, оны ешкім біле алмайды, бірақ, жарнама мен зондаждар болмағанда не болар еді, оны да ешкім біле алмайды. Біздің айналамызда медиа тоқитын экран — ол жаппай анықсыздықтың экраны. Және бұл мүлде жаңа анықсыздық, өйткені ол ақпарат жеткіліксіздігінен туындайтын анықсыздық емес, ол ақпараттың өзінен және ақпараттың асып-төгілуінен туындайды. Шешімі табылуы мүмкін дәстүрлі анықсыздыққа кереғар бұл анықсыздық түзетілмейді және ешқашан тарқамайды.

Зондажға, ақпаратқа, статистикаға түскен біздің тағдырымыз осындай: осы әрдайымды рефракцияда жұтылған біздің тәртібіміздің мүмкін верификациясына қарсы қойылғасын, біз ешқашанда өз еркімізбен кездеспейміз және өзгенің еркімен де. Бізді, тіпті, жаттанған деп те айтуға болмайды, өйткені өзге енді жоқ, өзгенің сахнасы, әлеуметтілік және саясаттың сахнасындай, жоқ болды. Әрбір тұлға статистикалық дәйектердің үзіліссіз байланысына тіркелген. Кері қайтпайтын экстраверсия және анықсыздық.

Зондаждарға тән абыройсыздық, олардың біреудің пікірінің құпиясын, біреудің еркінің жеке ахуалын ашқанында емес, немесе олардың жеке өмірге деген хұқықты бұзғанында емес (егер құпия іс жүзінде бар болса, онда ешкім де, тіпті, оның иесінің өзі де оны ашуға қабілетті емес), статистикалық эксгибиционизмнан, топтың өз-өзіне деген тұрақты вуайеризмінен туындайды: оған әрбір сәтте өзінің не қалайтынын білу керек, не ойлайтынын білу керек, өзін цифрлардан жасаған видеэкранда көруі керек, ипохондриялық жындысүрейлікке түскендей өзінің температуралық сызықтарын расшифровка жасауы керек — әлеуметтілік өзімен азғырылған, ол өзінің өзіндік азғындығына айналған. Аса ақпараттанғасын ол өзінен кекірелегенге айналған.

Көпшілік те оларды жария етуге талпынған осы пайдасыз сверхақпараттан құралған, ал іс жүзінде ол кеңістікте шоғырланып, кейін үнсіз тепе тендікте жойылады. Бұл көпшілік пен ақпараттың айналымына ешкім қарсы тұра алмайды. Екі құбылыс бір біріне парапар: көпшілікте пікір жоқ, ақпаратта ақпарат жоқ: осы екеуі бір біріне үнемі және алапат түрде нәр беруде — ақпараттың айналымының жеделдігі көпшіліктің көбеюін көбейтеді, бірақ олардың санасын емес. Мұның бәрі қатерлі болар еді, егер сұраныстардың объективті ақиқаты болса, қоғамдық пікірдің объективті ақиқаты болса. Жарнаманың, зондаждардың, медиа, ақпараттың (демократия поллюциясы, саналылық поллюциясы) — осылардың бәрінің ықпалы қатерлі болар еді, егер біз іс жүзінде олардың өз құндылықтарымен, өз еркімен адам табиғатының, әлеуметтілік мәнінің бар екеніне сенімді болсақ. Өйткені мұның бәрі жаттану мәңгі проблемасын қояр еді, бірақ, одан да әрі барып, ақпарат теориясына байланысты барлық утопияларды қайта қарау керек. Ғасырдың басынан бастап бәрі жеделдеу жүрді. Бүгін ақпараттың өзі осы оқиғаның азған формасы ғана. Оқиға қуатының одан төмен формасы. Сол сияқты қоғамдық пікірді білу де тек осы пікірдің азған формасы ғана. Білім, өзінің нұсқаларының көмегімен оқиғаның алдын алғанда, өзге сөзбен айтқанда, оқиға (немесе, пікір) өзінің азған формасымен (немесе, симуляция формасымен) озып үлгіргенде, онда оның барлық қуаты босқа кетеді.

Ғылым көксеген әлемнің болжануға жаппай бейімділігі бұл мағынада әлемнің аса азған формасын негіздейді. Ғылым мен ақпараттың контрфиналдылығы санадан тыс болса да, жүйелі түрде азу арқылы әлемнің ақырының алдын алу мақсатында болып және кері утопияға, ақпарат арқылы әлемді құтқару утопиясына ықыласпен түсуі мүмкін бе (бірақ, осы арада жәбірленген ұяттың қытығы оянбас па екен?). Әлем туралы мейлінше толық ақпаратты жинау әлемнің ақырына әкелуі мүмкін. Бұл құдайдың тоғыз миллиард аты туралы аңыздағыдай: есептеу машинасы арқылы олардың бәрін атауға мүмкін болса, ғаламның ақыры басталады, жұлдыздар өшеді. Сөйтіп, ақпарат онсыз ешқашан түгесілмейтін ғаламның ақырына жетудің жалғыз құралы болмақ.

Бірақ, мүмкін заттарды көрудің және ақыр аяғында мәңгілік сыни теорияны ироникалық теорияға ауыстыратын бұдан қуаныштылау өзге тәсілі бар шығар?

Расында да, егер зондаждардың шешімсіздігін, олардың эффекттерінің метеорологиялық бал ашуға ұқсас анықсыздығын назарға алсақ, егер де олардың не болса соны айтатынын, онсыз да белгілі нәрсені әйгілейтінін, оларға ешкімнің сенбейтінін және олардың пайдасыздығын (бірақ әрқашанда қалаулы екенін) еске алсақ, онда олардың бір уақытта кереғар дәйектер мен тенденцияларды куәландыра алатын қабілеті, немесе нәтижелер қолайсыз болғанда, құрметтеген түрде олардың объективтілігін жоққа шығаруы және әсіресе олардың өтіріктерінің үнемі ашылып қалатындығы, тіпті, әсіресе біздің жүріс-тұрысымызды "айғақтағанда" — онда ешкім "айғақталынған, немесе өз мүмкіндіктерімен тең түскен болғысы келмейді, ешкім алдын ала жасалған бейнеде де, өз статистикалық ақиқаттың шығыңқы айнасында да өмір сүргісі келмейді. (Осы статистикалық кездейсоқтықты оны қолданусыз нақ орталығында ерегісті түрде жоққа шығарудың езу тартқызар мысалы: "Егер бұл сізге медет бере алса, онда RATP есебі бойынша, 60 жыл бойы метроны екі рет пайдаланатын 50 адамның тек біреуі ғана зорлықтың құрбандығы болуының қаупі бар. Сөйтіп, сізді бұл адамдардың қатарында болады деуге негіз жоқ). Ойыншының кездейсоқтыққа емес мүмкіндікке (үлкен әріппен жазсақ, мүмкіндікке емес, Шапағатқа) сенетіні секілді ешкім тағдырдан бас тартпайды, міне, сондықтан ешкім статистикаға сенбейді.

Қалай болғанда да статистиканың ұлылығы оның объективтілігінде емес, керісінше, оның еріксіз юморында.

Сондықтан заттарды дәл осылай қабылдау керек, юмор сипатында. Зондаждардың әлеуметтілік және оның құбылыстарымен айналысқандағы еркіндігіне, ол, оларды оқып, пайдаланғанда, ең кемінде, тең еркіндікпен жауап береді. Ал, олардың әлеуметтілікпен айналысқандағы салмақты болу талпынысына олардың өз ойран болуының және барлық бұл кездейсоқ бұрмаланулардың ащы ирониясы жауап береді. Осы тым тамаша машинаны бұзатын юмористикалық тағдыр бар және ол оның өзін объективтілік айнасында орға түсуге мәжбүр етеді. Әлеуметтіліктің тереңінен әмбебап қарудың белгілі түрі шығады, зондаждар және статистикалар түріндегі жауаптың симуляциясына жауап ретіндегі радикалды диссимуляциясының қаруы. Оны әрқашанда әлеуметтіліктің ақиқатына және оның анализіне ойрандау дайындайтын объекттіліктің қаскөй данышпаны, көпшіліктің қаскөй данышпаны, әлеуметтіліктің қаскөй данышпаны деуге болады.

Демек, объект ешқашанда қауқарсыз болған емес, ол тірлік етеді және кекшіл. Ақиқат жарығы сәулесінің әлеуметтіліктің материясына қисық түсуі кездейсоқтық, немесе құралдың мінсіз еместігінен емес, ол объектілік данышпандығынан, әлеуметтіліктің оны зерттеуге тегеурінді қарсылығынан шығады және ол зондаж жасаушы зерттеушілермен зондажданушы объект, көпшілік пен саяси топ арасындағы құпия жекпе-жек формасын қабылдайды. Осы жекпе-жекке барлық ашық ауыздық манипуляторлар жағында болады, олар объект өз мүддесі үшін өзінің ақиқатын мәжбүр болуы талассыз деп санайды. Егер ол сауалды түсінбесе, егер ол жауап бермесе, егер ол тым жақсы жауап берсе, егер ол өзі сауал қойса, ол тек аналитикалық құралға сәйкес болмағаны ғана деп саналады. Ғылым өзінің фантастикалық абберациясында өз объектісімен келісімде болғанына үнемі сенімді болған. Ол оның міндерін, кекесінін, еркіндігін, өтірік бірге еңбектенгенін, процесстерді иронияға айналдыратын барлық нәрсені, түптің түбінде субъект стратегиясына кереғар объекттің жеңімпаз стратегиясын нәрлендіретін барлық нәрсені кем бағалайды.

Егер зондаждарды осы мағынада алсақ, олардың өздерінің претенциозды мақсатына қарсы қызмет ететіні айқын болады. Олар ақпарат спектаклі ретінде қызмет етеді (ақпарат Революция сияқты: халық одан тек тамашаны күтеді), демек, ақпаратқа кекесін ретінде, бірақ, әсіресе, олар саясатқа және саяси топқа кекесін ретінде қызмет етеді.

Зондаждардың өзінен өзі туындайтын юморы (және біз осы абыройсыз фантасмагориядан алатын ләззат) олардың кез келген саяси сенімді жоятынынан шығады. Тестілер стратегиялық түрде кімнің орнын басатынын шешу үшін зондаждарға мұқтажды бұл қай адамдар? Олар барлық белсенділіктен айырылған және бұл олар оған өзінің билігін сеніп тапсырған дәнекер тұзағының арқасында. Барлық медиа осы ғажап тұзақты жасырады: олар қоғамның саяси қызметін жояды және сол арқылы топтардың санадан тыс ироникалық нәрсесін қанағаттандырады, ал олардың ең терең импульсы болып саяси топтың символикалық өлтірілуі қалады.

Әрқашанда өкілеттік жүйесіне алиби болған халық, саяси сахнаның тамашасына батып, компенсация алатын. Бүгін ол оның жоқ болу тамашасына батып, кек алуда. Ол зондаждануға қабілетті боп саналады, бұл оның зондаж туралы лекцияларды үй киносы арқылы күнбе күн өзінің өзіндік пікірінің діріл қағуын тамашалағаны. Тек осы мөлшерде ғана біз осыған сенеді деп саналамыз. Ақырзаман болжамдарының ойынына, жасыл сукнодағы көбеюіне барлық тенденциялардың, ақиқат нәтижелерінің, сауалдар мен жауаптардың кері айналымдығына сенгендей.

Мүмкін біз одан өзінің ең биік қауышқандығында енді өз негіздерін қазбаламайтын және тек өзінің жоқ болуын ғана тамашалайтын ироникалық тірліктің ұжымдық формасын ашармыз? Ең көрнекті мысал, ол — көпшілік. Ол тіпті де зорлау мен манипуляцияның объектісі емес. Көпшілік бостандық әперу объектісі емес және оны жасай алмайды. Олардың барлық құдіреті (транссаясаттық) мұнда таза объект ретінде болу, яғни кез келген оларды сөйлеуге мәжбүр қылу саяси талпынысына өзінің үнсіздігін, өзінің еш қалауы жоқ екенін қарсы қою. Бәрі де оларды азғыруға, иеленуге, марапаттауға талпынады. Енжар, түр-түссіз, түпсіз, олар пассивты, жарық кірмейтін суверенитетін сақтайды, олар ешнәрсе айтпайды, бірақ, өте нәзік, мүмкін, жануарлық немқұрайлығындағы жандардай, олар кез келген сахна мен саяси дискурсты нейтрализацияға түсіреді (көпшілік гормоналдықтан гөрі эндокриндық мәнге жақын, олар — антиденелер. Егер олар бүгін сонша қуыс көрінсе, егер енді жасанды драматизацияға және биліктің пайдасыз эффекттеріне қалдырылған саяси сахнаны ешбір мақсат, ешбір жоба толғандыра алмаса, онда осының бәрі осы орасан үнсіз антиденелердің алапат абыройсыздығына тәуелді, мұның бөрі осы сорып алудың, жұтып жіберудің мағынасыз құдіретіне ие, өзінің инерциясын шынында да жүйелер жеделдетуінің осы инерцияның және осы жоқ болудың сиқырын ашу үшін бөлетін барлық қуатымен ақиқаттың мириадаларымен нәрлендіретін осы "атаусыз" заттардың ретрактивтілігіне тәуелді. Амал жоқ: көпшілік ол таза объект, яғни субъект көкжиегінен жоқ болған нәрсе, тарих көкжиегінен жоқ болған нәрсе, сол сияқты үнсіздік те әңгіме көкжиегінен жоқ болушы таза объект, сол сияқты құпия да үнемі мағына көкжиегінен жоқ болушы таза объект.

Көпшілік-объекттің құдыреті қайран қалдырады. Көпшілік саясаттың таза объектісін бейнелейді, яғни, жойқын биліктің идеалын, әлеуметтік денесіндегі өлім билігінің, ол биліктің жан түршіктірер арманының бейнесі, және сонымен бірге ол таза объект, нөл дәрежесіндегі материализация, кез келген саяси субъектілікке ұстатпайтын, демек, мүлде пайдасыз және қауіпті радикалды антидене. Саясаттың сценарий төңкерілді: енді көпшілікті билік өз кильватеріне тартпайды, керісінше, көпшілік билікті оның құлдырауына тартады. Көпшілікті азғыруға ниет еткен саясаткерлер өздерін осылай сұрауға мәжбүр еткен: мүмкін ең дұрысы, біздің адам жегіштей көпшілікке желінуіміз және біздің билік симулякіріне жетудің ақысы жыныстық қатынастан кейінгі еркектің ұрғашыға желінуіндей бір нәрсе болар.

Бір тамаша күні субъект объектке негіздеген нәрсенің бәрі ол үшін өлімнің виртуалды қаупі сияқты. Құл қалай өзінің құлдығын қабылдаса, объект зорлықпен ұсынылған өзінің объективтілігін қабылдамайды. Және мұның барысында субъекттің билігі тек қиялдағы билік болуы мүмкін. Қалай болғанда да ол өткінші, бірақ, ол объекттің көтерілісінен қаша алмайды, бұл енді революцияның жалғыз түрі, үнсіз революция.

Сөйтіп, ол символикалық, атышулы және субъективті болмайды, ол түнеріңкі және ироникалық болады. Ол диалекгикалық болмайды, фаталды болады. Өз мағынасынан айырылған кез келген объектті азғыруға қарсы, кез келген объекттің азғыру және қорқыныш объектісі болу мүмкіндігіне қарсы барлық стратегиялар жараса береді. Барлық ақпарат, медианың тынымсыз белсенділігі, мыңдаған жолдаулар тек осы ажалды контаминацияны мұрат тұтады. Бүгін жұмсалып отырған ақпараттың медиалық, коммуникациялық қуаты осы суық және немқұрайлы антиденелерден, тарту күші өсіп бара жатқан үнсіз көпшіліктен мағына жарқыншағын, өмірдің жарқыншағын тартып алуға жұмсалған. Инерцияның осы күшінен құтылу үшін барлық орталықтан қашқан күштерді біріктіру керек. Негізі, енді ақпараттың мұнан өзге мағынасы жоқ. Медиа мен ақпарат аумағын субъект философиясы дәстүрлі ұғымдары көмегімен, мысалы, ерік, әйгілеу, таңдау, еркіндік, білім және қалау ұғымдары арқылы зерттеуде көптеген қиындықтар бар және бола бермек. Өйткені олардың оған мүлде кереғар екені анық, оларда субъект өзінің суверендігінде мүлде жаттанған. Осы аумақ, ақпарат аумағы және бізге билік ететін һәм бізге: сенің еркің және сенің қалауың қандай екенін білесің дейтін ахлақты заң арасында принципиалды бұрмалау бар. Бұл мағынада мұнда бірақ техника мен ғылым емес, бізді ешнәрсеге үйретпейді, одан гөрі олар ерік пен әйгілеудің шекарасын кеңейтті, олар карталарды араластыруда, субъектті өз денесімен, өз қалауымен, өз таңдауымен және өз еркіндігімен билік ету мүмкіндігінен айырды.

Бірақ, бұл жаттану идеясы болжамды көпшіліктің қызметіндегі философтың идеалды перспективасы ғана болды. Ол әрқашанда философтың езінің жаттануын әйгіледі, яғни, әзін өзге деп ойлайтын тұлғаның. Бұл мағынада Гегельдің қателік патшалығынан бас тартатын және жиіркенетін ағартушы, Ағарту заманының философы туралы ойларын түсінуге болады. Демек, барлық медиа әлемінің, тіпті, мүмкін, барлық техника әлемінің осы өтірік жаттанған көпшіліктің жасырын стратегиясын, еріктен бас тартудың жасырын формасынан, субъекттен философия және ахлақ талап еткен барлық нәрсеге еріксіз қарсылықтан, яғни, ерік, білім және еркіндіктің барлық практикасынан шығатынын бағалау үшін медиа арқылы өгейсіген(жатырқаған) көпшілік идеясын аудара салса жеткілікті. Белгілі мағынада әңгіме революция емес, деволюция туралы, көпше түрде билік пен жауапкершілікті не саяси және интеллектуалды, не техникалық және әрекетшіл механизмдерге беру туралы болды. Жаппай деволюция, жаппай еріктен бас тарту.

Ерікті сату, немесе құлдыққа көну арқылы емес (оның құпиясы Боэцийден кейін субъекттің өзінің өзіндік құлдығына келісім беру, субъекттің өз болмысынан бас тарту мағынасында қойылған проблема кезінен бері әлі ашылмаған), құлдықтың өзге, антиметафизикалық нұсқасындағы егеменді философиясы арқылы. Оның құпиясы мынада: көпшілік, немесе адам олардың өзі, немесе әлем туралы сөйлеуге, ерікті болуға, білуге, қалауға тиісті емес екенін біледі. Оның ең терең қалауы өзгеге сенім арту, өз жүгін өзгеге жүктей салу. Өзінің өзіндік қалауынан, өзінің өзіндік ерігінен құтылу стратегиясы, ироникалық сыбаға беру стратегиясы, философиялық, ахлақтық және саяси өкімді өзгелерге аудару стратегиясы. Клерктер осындай, олар ұғым мен қалаудың ұсташулары мен өкілдері. Барлық жарнама, барлық ақпарат, барлық саяси таптар осындай, олар бізге қалауымызды айтуы үшін, көпшілікке олардың қалауын айту үшін тірлік етеді, және біз бұл көпше түрдегі жауапкершілік аударуды қуана қабылдаймыз. Өйткені білу, ерікті қолдану, қабілетті болу, қалаудың, ашып айтқанда, не үшін екені түсініксіз және ешкімді қызықтырмайды. Егер философтар болмаса, мұны бізге кім жүктеді?

Таңдау — жиіркенішті өкім. Адамды оның еркінің ирактикасына бағындыратын кез келген философия, оны тек опынуға ғана түсіреді. Өйткені егер сана үшін өзінің не қалайтынын білуден артық ештеңе болмаса, онда, керісінше, өзге сана (санадан тыс нәрсе ме!) үшін бақытты еріктің опынуынан тәуелді қылатын қараңғы және өміршең сана үшін өзінің не қалайтынын білмеуден, таңдаудан босатылудан және өзінің өзіндік объективті еріктілігінен бас тартудан артық азғырымды нәрсе жоқ. Өзіңнің өзіндік еркіңнен, немесе таңдау қажеттілігінен белгісіздікте болудан гөрі белгілі бір маңызсыз сезімге берілген дұрыс. Бруммель осы үшін малай ұстаған. Көлдерден құралған ғажап пейзаждың алдында тұрып, ол өзінің малайына бұрылып қарайды екен: "Which lake do I prefer?"

Адамдар өздерінің не қалайтынын оларға айту түгіл, тіпті, оны білуге ықыласы жоқ және белгісіз ерік жұмсауға олардың қалауы бар ма екен? Осы табанды талаптың алдында олардың қаскөй данышпаны жарнама, немесе ақпарат аппаратына оларды "сендіру" қамқорлығын, немесе саяси тапқа, заттарды ағарту қамқорлығын аудару керек, олар үшін таңдауды жасау керек деп сыбырлайды. Дәл өз малайымен сөйлескен Бруммельдей.

Бұл тұзақ кім үшін құрылған?

Көпшілік ешнәрсе білмейтінін біледі және ол білуді қаламайды. Көпшілік ешнәрсе жасай алмайтынын біледі және ол жасауды қаламайды. Зорлық қылғандай, оған ақымақтық және жалқаулық сипаттары тән дейді. Бірақ, тіпті де олай емес: көпшілік өте асқақ, ол Бруммельше жасап, өз еркімен таңдау мүмкіндігін өзге біреуге өкілеттейді, белгілі бір жауапкершіліктен бас тарту, ироникалық қарсылық, ерікті еріксіздік, жасырын қулық ойыны арқылы. Барлық дәнекерлер (саяси, зердеуи, көпшілікті сынаудағы Ағарту философиясының мұрагерлері) тек бір-ақ нәрсеге қызмет етеді: өкілеттілік арқылы, сенім хат арқылы билік ету, билік пен еріктің іш пыстырар ісіне кірісу, көпшілікті одан гөрі жағымды ләззат үшін трансцендеттіліктен босату және, сонымен бірге, оларға тамаша ұсыну. Викарий: Вебленнің ұғымын пайдалансақ, олардың хабарынан тыс олар менсінбейтін көпшіліктің жасырын мақсаттарына бұрылған ақсүйек таптардың статусы осындай болады. Іштей біз бұған парадоксалды түрде толқимыз, өйткені, бізде көпшілік оны әшкерелейтін және менсінбейтін интеллигентті және адуын жанмен бірге тірлік етеді. Санаға не қарсы тұратынын ешкім білмейді. Мүмкін, бұл бізге психоанализ ұсына салған ығыстырудың санадан тыс көрінісі шығар. Бірақ, біздің нағыз санадан тыс нәрсеміз, бас тартудың осы ироникалық құдіретінде, қаламаушылықтың, білмеудің, үнсіздіктің, барлық қуатты жұтудың, барлық қуаттарды, барлық еріктерді, барлық мағыналардың тереңдігін болмашы жарықтың ореолымен ғана қоршалған инстанцияларға қуудың осы ироникалық құдіретінде. Біздің санадан тыс нәрсеміз ығыстырудың қайғылы тағдырына үкімденген өз импульстарын тудырмас еді, ол мүлде ығыстырмас еді, ол болмыс пен еріктің ебедейсіз супер-құрылымдарының осы қуанышты қуылуын туғызар еді. Бізде, әрқашанда (өгейсінген) көпшіліктің қайғылы түсінігі, (ығыстырылған) санадан тыс нәрсенің қайғылы түсінігі болды. Бұл қайғылы корреляция біздің бүкіл философиямызды басқан. Тек оны өзгерту үшін ақыры ироникалық, қуанышты және азғырулы санадан тыс нәрсеге сай деллюзивті, иллюзивті, аллюзивті стратегия ретіндегі көпшілікті, объект - көпшілікті ұғыну қызық.

Құштарлықтың қаскөй данышпаны

Махаббат туралы бәрін айтуға болады,— не айтарыңды білмейсің. Махаббат, әйтеуір, бар нәрсе. Өзінің анасын, Құдайды, табиғатты, әйелді, құрттай құстарды, гүлдерді сүйеді: бұл сөз біздің іс жүзінде сентименталды мәдениетіміздің басты әуеніне айналған. Ол біздің тіліміздегі ең асқақ сөз, бірақ, сонымен қатар, ең тұманды, ең күңгірт, ең түсініксіз. Оны айналдырудың криссталды илеуімен салыстыратын болсақ, Махаббат сұйық илеу, тіпті, әуе нұсқасындағы илеу. Махаббатта бәрі шешіледі, Махаббатпен бәрі иленіп кетеді. Құштарлы Махаббатта, немесе үйлену либидосында барлық заттардың иленіп кетуі — Махаббат — әмбебап жауаптың нұсқасы, идеалды дәмдестіктің үміті, тоғысқан қатынастар әлемінің виртуалдылығы. Қастандық бөледі, Махаббат қосады. Эрос — байланыстыратын, қосарлап қосатын, үйірлендіретін, одақтарды, жобаларды, қасиеттерді асқындыратын нәрсе. "Бір-біріңді сүйіңдер". "Бір-біріңді айналдырыңдар" — деп қай заманда болсын біреу айтты ма екен?

Мен жұмбақ жекпе-жектің, талаптың, немесе, зорлап жақындасудың болжамын қолдайтын, әрқашанда жауаптың емес, түрткінің жасырын арақашықтықтың және белгілі ереженің ойынына рұқсат беретін мәңгі антагонизмның нұсқасы болатын айналдыру нұсқасын қалаймын — маған осы нұсқамен оның арақашықтыққа құштарлығы Махаббат арақашықтығынан және оның құштарлы жақындасуынан жақын. Маған айналдырудың жекпе-жекті нұсқасы Махаббаттың әмбебапшылдығынан жақын. (Гераклит: тек бөлшектердің, тірі жандардың, тәңірлердің антагонизмы даму ойынын жандандырады, бірақ әмбебап өткіншілік емес, Махаббат негізіндегі қосылу емес, тәңірлер кездеседі және бір-бірін айналдырады, Махаббат жарату қағидасы ретінде христиан дініне енгенде, осы ұлы ойынның ақырына жетеді).

Міне, сондықтан құштарлық туралы әңгіме әбден орынды, өйткені, ол бәсекелі және түсінікті нұсқа, ал махаббат болса — әмбебап және түсініксіз нұсқа. Бәлкім, тіпті, тек құштарлықты ғана нақты нұсқа деуге болады, ал махаббат болса тірі жандардың тұлғалануға құлдырауының сұйық метафорасы ғана шығар және тірі жандарды бір-біріне ынтық қылатын әмбебап күштің орынбасары — болмаса қандай тағдырлы құдіреттің күшімен, қандай еріктің ғаламатымен адамдар бірін бірі сүю үшін жаратылады, "Мен Сізді сүйемін" дегенді қандай жындысүрей қиялда елестетуге болады. Бұл жақындасу мен тепе-теңдіктің әмбебап қағидасының жындысүрей жобалануы және бұл тұрғыда ол таза фантасмагория. Субъективті фантасмагория, көбінесе қазіргі кезеңнің құштарлығы.

Енді ойын мен ереже жоқ жерде заң мен құштарлықты ойлап табу керек: ақ көңілділіктің әмбебап тәсілін, тән мен жанның ара жігінен асқан, қастандыққа, жаратылысқа, дискриминацияға, тағдырға ақыр болатын құтқарылу нұсқасын.

Бұл махаббатты құдайлық хұқық астамшылығына дейін әмбебап жүзеге асудың ұятты нұсқасына дейін көтеру (сонымен бірге, махаббат ахлақтық ақтауы ретінде қызмет етеді) құштарлықты бейжарқын ахлақсыз, махаббаттан гөрі ойын қымбат бейжарқын азғын аймаққа итеріп тастады. Махаббат жалғыз байсалды және асқақ ақырғылық боп, мүмкіншіліксіз әлемнің жалғыз мүмкін ақтауы боп қала береді. Құштарлыққа өзге асыл атау табудың кез келген талпынысы сублимация мен идеализация механизмдеріне, яғни, махаббат механизміне тіреледі.

Құштарлық аффекттерге емес, шарттылықтардың нәзіктігіне байланысты, ол нұсқа емес және құтқарылудың ешбір нұсқасын іздемейді, демек, ол ахлақтан тыс, ол келісімге, түрткіге және одақтасуға тәуелді. Ал, олар әмбебап және табиғи нұсқалар емес, жасанды және сыни нұсқалар. Демек, ол ашық түрдегі жөнсіздік.

Нысана тағы сөздер ойынына байланысты күрделенеді. Құштарлық пен махаббат дәлме-дәл ұғымдар болмағасын, (олар ұлы концептуалды жүйелерде де, психоанализде де орынға ие емес) оңай орын ауыстырады, немесе араласады. Мысалы, егер құштарлықты бопса, ойыны еш қана ойналмайтын ойын, үздіксіз рәсімдік айырбас, шексіз күшену, құпия достасу және т.т. деп қабылдасақ, онда әрқашан "Егер құштарлықты осылай анықтайтын болсақ, онда оның махаббаттан айырмашылығы қайсы?" деп сауал қоюға болады.

Сонымен бірге, қатынастарды айналдырып, махаббаттан құштарлықтан гөрі өткір және бопсалы нәрсе жасауға болады. Махаббатты нарцисстік жобада түсінгенде ғана оның табиғаты ашылады: мен өзгені сүйемін, өйткені ол маған ұқсайды, демек, мен қосарланып кетемін — мен өзгені сүйемін, өйткені ол маған кереғар, демек, мен өзімді толтырамын. Бірақ махаббатты мүддесіздік ретінде де түсінуге болады, мысалы, жауап күтпейтін өзгеге талпыныс ретінде, өзгені мені мен оны сүйгеннен бетер сүюге мәжбүр қылатын бәс ретінде, демек, шектен тыс салмақ. Ондай құштарлықты да ақырғылық ойыны, өзгелерді өз мақсаты үшін айналдыратын тактика ретінде қабылдауға болады.

Атаулардың мұндай "тонын айналдыруына" қарсы уәж жоқ. Құштарлық пен махаббат өздерінің ең асқақ және ең анайы мағыналарын ауыстыра алады, сондықтан бұл туралы, тіпті, сөйлеу де мүмкін емес. Біз бүгін махаббат дискурсының revivalra, аффекттің іш пысу мен тойынғандыққа айналған кезеңде өмір сүрудеміз. Махаббат симуляциясының нәтижесі. Жындысүрей махаббат, құштарлық-махаббат өздерінің жан пида және асқақ қозғалысында өлі. Бүгін оған зәрулігі зор кезеңде махаббат, аффект, құштарлықты талап ету орын алған. Бүтін буын қалау мен ләззатты босату кезеңінен өтті. Бүтін буын махаббатты аффектілі және құштарлы қосымша ретінде қайтадан ойлап табуда. Романтикалық, немесе постромантикалық өзге буындар оны құмарлық ретінде, тағдыр ретінде басынан өткізген. Біздікі — тек неоромантикалық қана.

Осынша сексуалды пафостан кейін міне, махаббат қатынастарының неопатетикасы. Либидо және импульсы бар нәрселерден кейін міне құштарлықтың неоромантизм!. Бірақ енді әңгіме не үшін жаратылғанын, немесе тағдырға мойынсұну туралы емес, әңгіме өзгелер арасындағы бір мүмкіндікті босату және Маркузе айтқандай, осынша ұзақ "репрессивті десублимациядан" кейін прогрессивті ресублимацияға жол салу туралы.

Секс, өзге жағдайдағы өндірістік қатынастар сияқты тым қарабайыр болды. Фрейд пен Маркстың аржағына шығып кету ешқашанда кеш емес.

Сонымен, секс мәдениетінің тек көбігі ғана болатын махаббат тәсілі бар және айналадағы бүл жаңа механизм туралы бәлендей иллюзия болмау керек. Симуляция нұсқалары өзін оларға ешкім қарсы тұрмайтындығынан таниды — секс, махаббат, құштарлық, азғындық, порно — бәрі де ешбір шеттетусіз, психоанализдың батасымен стереолентадағыдай бір либидо лентасында бірге тірлік ете алады. Стереофониялық концерт: секске психология мен монтаж тәсілдерін қосқандай махаббат, құмарлық, құштарлықты қоса береді.

Бұл жағдай секстың барлық абыройсыз құрылымының ентігу сиптомы ретінде қызық. Және оның абыройсыз болатыны секс арқылы емес, айтылған және ашылған ақиқаттың абыройсыздығы арқылы. Бұл секстың дидары мен тартымдылығы секстың гегемониялық перспективасымен күңгірттенген нұсқаларға қайта оралуды мүмкін қылады.

Барлық осы құштарлықтың, махаббаттың, құмарлықтың, қалаудың, секс нұсқаларының тағы да бір айырмашылық түрін, иерархиясын табу — бұл, әрине, мағынасыз пәс тігу, бірақ бізге жалғыз қалған үлесіміз.

Біздің мәдениетімізде құштарлықтың Ренессанстан он сегізінші ғасырға дейін созылған алтын ғасыры болған: онда ол политес, немесе сарай дағдысы сияқты шарттылыққа толы дегдар нұсқа болған. Оны махаббатқа аса қатысы жоқ стратегиялық ойын деуге де болады. Оның біз үшін түрлі кейінгі романтикалық және романтикалық бояулары бар: бұл енді ойын, немесе рәсім емес, ол құмарлық, ол дискурс. Құмарлық күші сізді тартады, өлім сізді шақырады. Құштарлықпен ешбір ұқсастығы жоқ. Әрине, махаббат та куртуазды форманы білген — XIII ғ. Жерорта теңізі мәдениетінде. Бірақ біз үшін оған енген мағына құштарлықтың үстірт ойынына кереғар басты нәрсе ретінде XVIII және XIX ғғ. шекарасында қалыптасқан. Қопарылыс бәсекелі ойын, стратегиялық иллюзия және құмарлықтың жүзеге асуының жаңа жеке ақырғылығы арасында болды — құмарлық құрылымының ұлы шабуылы, ол тұлғаның сексуалды және психикалық құмары, немесе көпшіліктің саяси құмары болсын. Бұл құмарлық және оның босатылуы қандай болмасын ол бәс пен құштарлықтың дегдар ойынына еш ұқсамайды.

Тағы бір нәрсе: құштарлық құдайды білмейді, махаббат өз нұсқасы бойынша христиандық. Дәл Христос сүюді қалай бастайды және өзін сүюге мәжбүр қылады. Дін құмарлыққа, азапқа және махаббатқа айналады. Бұл туралы архаикалық және антикалық мәдениеттер мен мифологиялар мүлде ойламаған. Олар үшін әлемнің егеменділігі белгі мен шарттылықтардың, рәсімдер мен метаморфозалардың тәртіптелген ойынында орныққан, демек, көбінесе құштарлық актыларында. Және махаббат туралы миф гүлденетін мұның бәрінде ешбір аффект, ешбір махаббат, ешбір тәңірлік немесе табиғи ағын және психологияның ешбір қажеттілігі болмаған.

Тек рәсім ғана бар және рәсім құштарлықтың тәртібі. Махаббат рәсімдік нұсқалардың жойылуынан, олардың босатылуынан туындайды. Оның қуаты осы нұсқалардың оларға әлем құштарлануының магикалық рәсімдерін қосқандағы іріп-шіруінің қуаты. Ол рәсімдер өзінің жалғасын христиан дінінің бұзақы азғындарында, шынайы әлемнің жоққа шығарудың манихейлік немесе максималистік нұсқаларында тапты. Ол таза шарттылықтардың билеушісі болған, психологиясы, аффектісі, махаббаты жоқ әлемнің шынайылығына қарсы қойылған белгінің таза кызметіндегі қатыгез, ригористтік нұсқалар. Бұл мәдениеттер жедел түрде дамыған. Олардан махаббат және барлық оның құтқарылу метафизикасы бұдан бұрын жасырын, сындарлы, өз-өзін сыйлайтын, интенсивті нұсқалардың іріп-шіруінен, ағымынан туындаған. Махаббат — ыстық, нұрлы, экстенсивті, экзотерикалық қуат, ал рәсім болса, эзотерикалық. Махаббат ол экспрессия, құмарлық, сыр шерту, қауышу, демек, мүмкіндік ахуалындағы қуаттан босатылған, сәуле шашқан, жылылыққа толы ахуалға көшу және сонымен қатар эндемикалық және азғын ахуалға. Сондықтан ол ережеге бағынатын иерархиялық және дегдар түзілімдерге қарсы халықтық, демократиялық діндердің ферменті болады.

Махаббат — ереженің ақыры және заңның басы.Бұл тәртіпсіздіктің басы, енді заттар аффектке байланысты тәртіптелінеді, аффекттік үлес қосу, яғни мағынаға толы ауыр субстанция, одан гөрі жеңіл, одан гөрі икемді, одан гөрі үстірт субстанция белгілер ойынына сәйкес емес. Құдай өзі бұрын ешқашан жасамаған нәрсе — жақын-жуығын сүюге келеді, соның нәтижесінде әлем ойын болудан қалады. Біздің бар мұралағанымыз осы және махаббат осы тоғысу арқылы босаған ережелер мен қуаттардың ыдырауының салдары ғана. Сөйтіп махаббатқа қарсы нұсқа ретінде жарғы қалады: ереже мен ойын қайта ойлап табылған барлық жерде махаббат жоқ болады. Ойын мен рәсімнің тәртіптелген және ашық конвеционалды жеделдігіне қатысты махаббат ерікті айналымның қуат беретін механизмі. Сондықтан оған азат етілудің және ерікті айналымның барлық идеологиясы жүктелген — ол модернның пафосы.

Махаббат сияқты әмбебап құмарлықтың қасиеті — оның жеке тұлғалығында, онда әркім өзін жалқы ретінде табады. Азғыру екіұшты: мен өзім азғырылған болмасам, ешкімді азғыра алмаймын, мені де ешкім азғыра алмайды, егер өзі азғырылған болмаса. Ешкім өзгесіз ойнай алмайды, бұл негіз қалаушы ереже. Ал, мен болсам қосағымсыз да сүйе аламын. Егер мен өзімді сүймейтінді сүйсем, ол менің бас ауруым. Егер мен сені сүймесем, ол сенің бас ауруың. Егер маған біреу ұнаса, онда ол оның бас ауруы. Міне, сондықтан қызғаныш махаббаттың табиғи өлшемі, бірақ, азғыруға ол жат — аффективті байланыс орнықты болмайды, ал белгілермен келісім екіұшты емес және шағынуға жатпайды. Сонан соң, біреуді азғыру оны қамалға алып, қаңтарып қою, немесе психологиялық түрде жұтып қою емес, азғыру махаббаттың бұл территориалдық қызғанышын білмейді.

Мен махаббатты тек қызғаныш деп айтпаймын, бірақ, оған белгілі бір қанағатты қызғаныш, белгілі бір шамадан тыс нәрсе, жеке тұлғалық иемдену кіреді. Ол, мүмкін, тіпті, махаббаттың алдын алады: грек құдайларінікіндей ежелгі құмарлану. Мысалы, олар махаббатты да, сезімге берілуді де білмейді, бірақ, бір-бірін сұмдық қызғанады.

Біреуді сүю дегеніміз — оны әлемнен бөлектеу, оның ізін өшіру, оны өзінің көлеңкесінен айыру, оны ажалды болашаққа жетелеу. Бұл оның үстінен өлі жұлдызды жағып, оны қара жарыққа түсіргендей. Бәрі де тірі жаннан, ол өзі қалай болмасын, шамадан тыс артықшылықты талап ету ниетінен туындайды. Құмарлықтың мәні, әрине, дәл осында: оның объекті идеалды ақыр ретінде пайымдалған, ал біз өлімнен өзге идеалды объект жоқ екенін білеміз.

Сонымен, азғыруға қатысты махаббат одан енжарлау нұсқа, одан сұйықтау илеу болады, тіпті, оны азу жолы деп те атауға болады. Бірақ, ол, ең кемінде, өзінің аса дамыған нұсқаларында, мысалы, роман тудырған нәрселерде, ол патетикалық азу. Бұл патетикалық рельеф соңғы оқиғаларда жоқ болады — дәлірек айтқанда, сексуалдылық жағдайларында. Ол тек жыныс айырмашылығының объективтілігіне айтылған хабар беру тәсілі. Азғыру әлі рәсімді, махаббат әлі құмарлы, сексуалдылық тек хабардар ғана қылады. Бір нұсқадан екіншісіне қарай белгі табиғи, қуатты және экономикалық кызметтің пайдасына кеми береді, ол қызмет ең мардымсыз айырмашылық — жыныс айырмашылығына негізделген. Сексуалды айырмашылықты одан бәрі шығатын, немесе барлық өзге айырмашылықтың бәрі оның тек метафорасы тана бола алатын табанды, негіз қалаушы айырмашылық деп атау ол тек саналы түрде адастыру ғана (мистификация). Онда біз барлық замандарда адамдардың тән мен биологиядан гөрі жасанды механизмдер негізінде маңыздылау болған айырмашылық шоғырлар жасағанын көзге ілмеуіміз керек. Ең кемінде, олар табиғи айырмашылықты тек жасанды айырмашылықтың ерекше түрі деп санаған. Таза сексуалды айырмашылық тіпті де қызық емес (Инь менен Ян ол басқа: бұл арасында әлемді құрылымдыратын қуаттар ойнайтын екі метафизикалық шеткі шептер). Белгілі мәдениеттерде батыр\батыр емес, брахман\брахман емес айырмашылықтары сексуалды айырмашылықтан шексіз мағыналы: олардың айырмашылығының қуаты көбірек, олар заттарды көп еселі қатаңдықпен һәм күрделілікпен тәртіптейді. Біздікінен өзге барлық мәдениеттерде өлі мен тірінің, текті мен тексіздің, сыннан өткен мен өтпегеннің айырмашылығы жыныс айырмашылығынан әлдеқайда күшті. Сексуалдылық, оның биологиялық және претенциозды көпекөрнеулігінде іс жүзінде әлсіз және ең кедей айырмашылықты белгілейді, бұл айырмашылықтан өзгенің бәрі жоғалады.

Айырмашылықтың кез келген натуралистік қағидасы бұлтарыссыз түрде кедейлену боп шығады, ол белгілердің құдыретті өнері ретіндегі байсалды тәртіп әлемінің рәсімін жасау мүмкіндігінен алыс.

♦ Азғыру жыныс айырмашылығының эстетикалық және рәсімді дәуірі

♦ Махаббат (құмарлық) жыныс айырмашылығының ахлақты және патетикалық дәуірі

♦ Сексуалдылық жыныс айырмашылығының психологиялық, биологиялық және саяси дәуірі.

Міне, сондықтан азғыру махаббаттан гөрі түсінікті, себебі, ол одан гөрі биік нұсқамен, бәсекелі нұсқамен, мінез айыру нұсқасымен ойнайды. Барлық айырмашылық нұсқалары ішінде секс — айыруға жатпайтын нәрсеге ең жақыны. Махаббатқа келсек, ол осы фигуралар спектрында әрқашанда дәнекерші орнын басады, азғыру шекарасынан секс шекарасына дейін ол айырмашылықтың таза нұсқасынан айыра алмаушылықтың таза нұсқасына жылжыған әлемді суреттейді — бірақ, онда өзіндік нұсқа жоқ және өзі ретінде ол суреттеуге жатпайды. Ол құпия болатын азғырудың бәсекелі фигурасы емес, одан гөрі ол өз қалауымен тұтқындалған, немесе өзінің өзіндік бейнесіне іздеу салған субъекттің жеке дара фигурасы.

Тағдыр өзін талассыз көпекөрнеулікпен мойындатқызады — тек тағдыр еместі ғана әлде де түсіндіру керек. Әйтсе де, ол үшін бір себептер табу қажет. Өйткені, түптің түбінде кәдуілгілігіндей, ол туралы айтар ештеңе жоқ.

Азғыру құпиялы емес, ол жұмбақты. Жұмбақ құпия сияқты түсініксіз емес. Ол, керісінше, толық түсінікті, бірақ, ол айтылуға да, ашылуға да тиісті емес. Азғыру осындай, түсініп болуға болмайтын көпекөрнеулік. Ойын осындай: әрбір ойынның өзегінде негіз қалаушы және жасырын ереже бар: ол — жұмбақ, әйтсе де, барлық процесс құпиялы емес, ойынның тарамдалуымен түсінікті ешнәрсе жоқ.

Махаббат әлемнің барлық құпиясына толы, бірақ, ол жұмбақты емес. Ол керісінше, мағынаға толы, сондықтан жұмбақ емес, шешім түзіліміне жатады. "Махаббат — жұмбақтың кілті", немесе одан да анайылау: "Мұның бәрінің ақиқаты — секс". (XX ғасырда ғажайып түрде ашылған ақиқат, бірақ не үшін? Бұған сенбеңіз: жұмбақ толық сақталған және азғырудың барлық өзіндік күшін сақтаған).

Бір фигурадан өзгесіне, азғырудан махаббатқа, сосын құмарлық пен сексуалдылыққа, ақыры, таза және қарабайыр порноға, қаншама әрі жылжыса, соншама құпияның келуіне қарай жүреді, ашылу, әйгілену, құпияны ашу, тояттану — ең ақырында ақиқатқа қарай жүреді. Ал, тез арада біздің мәдениетіміздің абыройсыздығының арқасында зорлар әйгіленуіне, зорлар ашудың, зорлап құпия ашудың көрінісіне айналады... бірақ, ол не, ненің ашылуы? Ештеңенің де, енді әшкерелейтін ешнәрсе қалған жоқ. Биліктің құпияны ашу, жалаңаш мәнді көрмеге қою, табанды абыройсыздықпен қатынасу жындысүрей идеясы қайдан туындай алады? Міне, бұл утопияның дәл өзі — шынайылық жоқ, шынайылық ешқашанда болмаған, мұны азғыру білген және құпия да ұстаған. Барлық өзге нұсқалар, және, әсіресе, махаббат өте өсекшіл және сөзуар. Олар тым көп сөйлейді, олар тым сөзге құмар. Ол өз-өзін жариялайды және сол жариялауда ол көбінесе өзінің шегіне жетіп, бітеді. Сөйлеу әрекетінің екіұштылығы ең жоғары деңгейде абыройсыздыққа жақын, мұндай нәрселер айтылмайды, қалай біреуге "Мен сізді сүйемін" деп айтуға болады, сөзге орнығу үшін олар тым нәзік — егер олар өз сөзімен қоректенетін болмаса, онда олардың түк құпиясы жоқ. Бұл нәрселер тек өзінің үнсіздігімен қоректенеді, немесе "Мен сізді сүймеймін", әлде, "Мен сізбен сөйлеспеймін" деген антифразамен, бұл сөйлемдер әлі талапқа және азғырудың анықсыздығына толы, махаббаттың дәлізі, бірақ, ол ашылудан тартыну арқылы, жоққа шығару арқасында әлі ойын қасиетін, өтіріктің жеңілтектігін сақтаған.

Дегенмен "Мен сізді сүйемін" өзі айтып тұрған нәрсені айта алмайды, сондықтан оны өзгеше түсіну керек. Азғыру бағдарында (барлық глаголдардың жасырын бағдары бар: изъявительный, повелительныйдан кейін азғыру нұсқасы). Азғыру кез келген дискурстың, оның ішінде өзінің сөзімен ойнайтын және өзгеге өз сөзінің астарында тиіп кететін махаббат дискурсының да (ең кемінде, мұны күту керек) түрленуі. Мысалы, "Мен сізді сүйемін" сізді сүю үшін емес, азғыру үшін айтылады. Бұл екі бағдар арасында дүдәмал болған сөйлем және сол арқылы шарттылықтың мағынасы жоқ нәрсенің түсіндіруге болмайтын тартымдылығын сақтайды және, демек, оған белгілі бір сенім түрін енгізу еш қажетсіз және қауіпті болар еді. "Мен сізді сүйемінге сену бәрінің тіпті махаббаттың да ақырына жетеді, өйткені, бұл мағынасы жоқ нәрсеге мағына берумен парапар. Бұл екіұштылық әлде де дискурсқа билік ететін жақсы жағдайда. Сексуалды өтініштің дискурсында екіұштылықтың ізі де жоқ. Онда бәрі белгіленген, бәрі айтылған, өтініштің құпиясы жоқ, бәрі де өз әйгіленуінде тұр. Егер ол құмарлықтың өтініші болса, онда өтініш сөзін табу жеткілікті, шарттылықтың ойыны мұнда пайдасыз. Және баяғы "Мен сізді сүйемін" енді өзге мәнге ие болады: ол енді азғырымды емес, ол жан ұшырған құмарлық септігіне ұқсас: "Мен сенен сүюді өтінемін",

"Мен сенен мені сүйгеніңді өтінемін".

Лаканмен келісуге болады: сексуалды қатынастар жоқ, секстің ақиқаты жоқ. Немесе "Мен сені сүйемін", "Мен сені қалаймын" мүлде өзге нәрсе туралы айтады: азғыру туралы, немесе махаббат өтінішін, құмарлық өтінішін әйгілейді, бірақ, ешқашанда махаббаттың өзін емес, секстің өзін емес. Демек, бұл жүзеге аспаған кездесу және сексуалдылық, Лакан айтқандай, болмаған кездесудің тарихы ғана. Бірақ, соңғы сөз мұнда емес, өйткені азғырудың одан гөрі нәзік спиралі бізге бұл болмаған кездесудің тарихын емес, ойынын суреттейді және ол табиғат жыныс арасында орнатқан осы тартымды және мағынасыз айырмашылықтан өзге қандай ләззат ала алатын еді?

Сонымен, бұрын бәстесі мен азғыру болған нәрсе иемденуге талпынумен аяқталады. Иемденушілік ретіндегі секс, құмарлық, аффект. Азғырыңыз мені, сүйіңіз мені, маған ләззат беріңіз, айналысыңыз менімен. Махаббат талап етудің эмбрион деңгейіне баратын танымал және мазасыз сипат. Екі, немесе үш ғасыр бойы біздің мәдениетімізде махаббаттың барлық нұсқаларының аналық махаббатпен және одан туындайтын көңілшектікпен негіздеушілік бар. Тек азғыру ғана оған көнбейді, өйткені ол талап емес, бәстесу, жекпе-жек бірігуге қалай қарсы тұрса бұл да солай.

Бұл махаббат жүзудегі либидоның тек бір нұсқасы ғана, ол барлық жерде айналады және өзінің айналасын жан ұшыра қоршап қоюға тырысады, бұл құмарлы жүйелердің экономиясына емес, суық және құмарсыз жүйелердің қуат экономиясына ұқсас. Экологиялық либидо — біздің дәуірдің ерекше өнімі, барлық жерде гомеопатиялық және гомеостатикалық мөлшерде таралған ол аффекті айырудың минималды деңгейі, ол әлеуметтілік және психологиялық талаптың қорегіне жеткілікті. Еркін жүзудегі оның құрғатылуы, қуаттануы, ағынға сәйкес бір орыннан өзгеге бағытталуы мүмкін: ол манипуляцияның түзіліміне идеалды сәйкес болады.

Сөйтіп, азғырудың азған қуаты махаббаттың құмарлы түзіліміне көшеді және талаптың кездейсоқ түзілімінде аяқталады.

Бақытымызға құмарлықтың қайта оралуы бар, ол мен талап туралы айтқан барлық нәрселерді жұмсартады. Егер ол өзін орнықтыратын, немесе орнықтырғандай сыңай танытатын атауларда оған жауап берсек, онда қателесу қаупі бар. Мүмкін, оның өзінің истериясында әшкереленген, жоққа шығарылған, алданған болғысы келетін шығар, мүмкін, оған болған нәрсені өзгеше ғып көрсету керек шығар. Кез келген дискурстың тек жоққа шығарылуға және қудалануға үміттеніп сөйлегеніндей, талап та құмардың сыр ашуымен, өзгенің тиісуіне шақыруымен оны торға түсіру үшін, оны алдау үшін және сол арқылы азғыруы үшін ойнауына болады.

Егер талап мәнісі бойынша сондай болса, егер ол сонымен қатар сондай болса, онда оған жауап беру қателік болар еді. Міне, сондықтан ешкім талапқа жауап бергісі келмейді, ал бәстесу мен азғыруға еріксіз жауап береді. Бірақ егер талаптың екіұштылығы азғыру талпынысына ұқсас бір нәрсені жасырса, оған ең жақсы жауап ретінде азғыру көрінеді.

Сонымен, барлық нұсқалар өз-өзіне қайтумен тәмамдалады — айналымдықтағы құмардың айналымы және бұл ол туралы сөйлеудің қиындығын суреттейді. Бірақ, бұл қиындық айтатын нәрсенің жоқтығынан емес, ол қайтарымды түзілімнің дискурсттың бір бағытты түзіліміне тойтарыс беруінен. Бақытымызға, бұл қиындық ешқашанда билік құрмайды, ал сөйлеу мәселесіне келсек, айтарың болмаса да, әрқашанда сөйлей беруге болады.

Махаббат аңыздар мен романдардағыдай соншалықты тамаша емес еді. Мүмкін, романдық форманы осы құпиялы құмарлық тудыра ма, әлде, керісінше ме? Шешілмейтін сауал. Әйтсе де, махаббаттың өзіндік жылжуы бар ма?

Тристан мен Изольда. Ең асқақ хикая, фаталды махаббат хикаясы. Бірақ, бұл ғажап хикаядағы ең қызығы: махаббат өз-өзінен оянып тірлік етпейді: мұнда махаббат сусыны керек. Оларды махаббаттың еріксіз формасы біріктірмейді, тіпті де олай емес: бұл зорлап арналу жасанды, себебі ол көңілдің табиғи қозғалысы емес, ол жасанды, кездейсоқ және бұлтартпас келісім. Тағдыр әрқашанда сиқыршы, ол әрқашанда белгілердің трагикалық иллюзиясынан өтеді. Бұл арада махаббат сусыны (оны "құмарлық метафорасы" ретінде пайымдау бекер) осы сиқыр күштің араласуының белгісі. Олардың құмарлығы тәңірлік құқығы тірлігімен бәстесу: екі ғашықтың күпірлік үшін айыпталғаны белгілі. Демек, оларды айыратын махаббат сусыны арам, ол белгілері идеалды формада айырбасталатын тәңірлік хұқық бойынша махаббат заңына толық қарсы азғыру мен арналу келісімін қолдайды. Әрқашанда сол бірақ нәрсеге қайтып келе береді: махаббат жоқ. Оның бар болуы керек еді, бірақ, ол жоқ. Романтикалық дәуірдің ғашықтары бірге өлуден өзге шешімге ие болмаған. Оның өзі айырбасқа мүмкіндік жоқ жағдайды мойындау еді. Махаббат асқақтығы өзінің өзіндік өлімін алдын алуда. Құмарлық-махаббат ешқашанда өмір дағдысына айналмайтын осы антиэкротикалық, табиғатқа қайшы бас айналуда жүзеге асатын болады, мұның біздегі махаббат тәсілімен, екі құмарлық пен екі ләззаттың кездесуімен еш ұқсастығы жоқ. Әйтсе де, махаббат кәдуілгілігінің және айырбас түріне айналған (сексуалды және аффективті) осы нұсқасы өзге фаталдылықтан қашу үшін ойлап табылған жоқ па деп сауал қоюға болады.

Айырбас пен айырбастың белгілерін тудыру — тағдырдан және мағынасыз белгілерден қашудың жалғыз тәсілі. Енді махаббат сусыны жоқ, бәстесу жоқ. Тек аффект пен нәзіктік қана. Осылайша өмір жасандылық пен құрбандылықтың ажалды нұсқаларынан қорғанады. Азғыру, ол ажалдың немесе махаббаттың өзінің азғыруы болсын, егер өмір мен махаббат бейнесіне айналса, ажалды жеңілтектік ретінде сізді өз мақсатыңыздан адастырады.

Мәнді жеңілтектердің арасында ләззат пен ләззат еместі ерікті пайдалану жеңілтектігі бар, ол — тағдыр. Бұл пайдалану тек Тәңір үшін сақталған. Қосалқы жеңілтектердің арасында сүю және сүю объектісі болу жеңілтектігі бар. Ол адамдар үшін қалдырылған: көңілдер, қалаулар және дидарлардың патетикалық констелляциясы.

Адамдардың көбісі азғырылған болғысы келмейді, олар мені біреу сүйсе екен дейді. Олар аффект, ләззат және малайлар арқылы жасалатын уәжді жақтайды. Мүмкін, азғыру қаупінен махаббат талап еткеніміз жөн шығар, бірақ, ендігәрі азғырмау үшін сүюді қолдағанымыз талассыз.

Сүю азғырудың қатыгез ойынына қарсы психологиялық инцестің, патетикалық жақындасудың түрі.

Негізі, махаббаттың нағыз жылжуға еш қатысы жоқ (тазар, егер жылжитын болсаң!). Немесе, ол бәстесу мен тағдыр түзілімінде жойылады. Немесе, ол айырбас пен талап нұсқасында жойылады. Әлгі ерлі-зайыптар ұрысатын хикаядағыдай. Әйелі еріне жекиді: "Сенің маған махаббат сыйлайтының, саған секс керек!", ал ерінің жауабы: "Сенің маған секс сыйлайтының, саған махаббат керек!". Секс және махаббат, олар үй экономиясының дүнияуи нұсқасын қабылдағанда айырбас барысында тамаша саудаласа алады. Тағдырдың асқақ нұсқасынан айырылған бойда, айырбастың сублиминалды нұсқасына құлдырайды. Бұл арада барлық компенсациямен подменалар мүмкін.

Барлық айырбасталатын нәрседе өзгеру мүмкіндігі бар. Бірақ, азғыруда емес, өйткені ол айырбас емес, бәстесу. Азғыруда секс деңгейінде қиын, бірақ, мүмкін тепе теңдікке айырбас қатынастарының жөнділігіне жету беймүмкін. Міне, сондықтан ең ажалды айыру, ол азғырудан айыру.

Дегенмен, хикаяның мағынасы осында, өйткені ерлі-зайыптының екеуі де, егер қастандықты былай қойғанда, осы екі жақты айырбас мүмкіндігін жоққа шығарады. Олардың бар көксейтіні — азғыру.

Және де сізге әйел ешқашанда мынаны кешірмес еді: сіздің оны сүймегеніңізді емес (махаббат және сексті әрқашанда жөнге келтіруге болады), азғырмағаныңызды және оның өз жағынан сізді азғырмағанын. Бір осының өзі түсіндіруге көнбейді және сіз оған қандай махаббат пен аялау сезімін сыйласаңыз да, ол барлық жағдайда сізге кек сақтап қалады. Сізді азғыра алмаған соң, ол сізді жойып жіберуге тырысады. Секс, немесе махаббаттың барлық күнәларын кешіруге болады, өйткені олар қорламайды. Тек азғыру ғана ылғи да жанды жерге тиіп, өлтіруде ғана қанағат табады.

Міне, осыдан құштарлықтың қаскөй данышпаны деп атайтын нәрсе шығады.

Бұл қаскөй данышпан ең құштарлы, ең әсем және ең жантүршігер қимылдардың тұңғиығында жатады.

Ол өзгені торға түсіру үшін жаралған. Тағы бір ібілістік тәсілді атасақ, махаббаттың ең аңқау және жындысүрей сәтінде, оны ироникалық азғындық әрекет арқылы болдырмау.

Құштарлықтан бетер нәрсе бар, ол — иллюзия. Секс, немесе бақыттан күшті нәрсе ол — иллюзияның құштарлығы. Азғыру, тек қана азғыру. Ойын мен қулықтың өкімді құдіретімен эротикалық құдыретті ыдыратып, буырқанған тасқында қақпан құру және тіпті аспанның жетінші қабатының өзінде тозақтың ироникалық жолдарының билігін сақтау — міне, азғыру, міне, иллюзияның нұсқасы, міне, құштарлықтың қаскөй данышпаны.

ОБЪЕКТ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТАҒДЫРЫ

"Субъект тек құмарта алады, азғыруға қабілетті тек объект қана".

Біз әрқашанда субъекттің жарқылымен және объекттің кедейлігімен ғұмыр кештік. Тарихты жасайтын тек субъект қана, тек сол ғана әлемді жаппайландырады. Жеке, немесе ұжымдық субъект болсын, саналы, немесе санадан тыс субъект болсын, кез келген метафизиканың идеалы ол әлем-субъекттің идеалы, объект субъекттің патшалық жолында жәй ғана бір оқиға болды.

Объекттің тағдырын, менің білуімше, ешкім талап етпеген. Ол тіпті өз табиғатында еш түсінілмеген: ол тек субъекттің жаттанған бөлігі, қарғыс атқан бөлшегі. Объект — ұятты, абыройсыз, қуатсыз, кім көрінгеннің олжасы, ол Қастандықтың, таза жастанудың бейнесі. Құлдың жалғыз қимылы: ие мен құлдың диалектикасына ену. Бұл арада, әрине, жаңа евангелие туады, объекттің субъектке айналу уәдесі.

Қайсы біреулер объекттің өз құдіретін, ерікті құдіретін сезді ме екен? Біздің құмарту ой машығымызда субъекттің орны талассыз, өйткені ол — құмарту иесі. Бірақ егер азғыру ой машығына көшсек, бәрі де өзгереді. Мұнда субъект құмартпайды, объект азғырады. Бәрі де объекттен шығып, отан қайтып оралады, барлық нәрсенің құмартудан емес, азғырудан шыққанындай. Субъекттің көне астамшылығы төңкеріледі. Өйткені ол тек құмартуға қабілетті болған соң, әлжуаз, ал объект болса құмартуға жоқ екенін ғажап ойнайды. Ол осы құмары жоқтығымен азғырады, ол өзгедегі құмарту салдарымен ойнайды, оны арандатады, немесе жояды, қоздырады, немесе алдайды — дәл осы құдыретті ұмытқысы келетін, немесе ұмытқанды жөн санайтын.

Субъект астамшылығын неге қолдау керек, субъекттің ерігінің, санасының, санадан тысының фикциясын неге көтермелеу керек? Өйткені онда экономия мен тарих бар, бұл үміттендіреді, ол ерік пен әлемнің, импульс пен объекттің тепе-теңдігіндей, ол әлем тепе-теңдігінің қағидасы, және бұл тағы да үміттендіреді, өйткені онда ол көп нұсқалы әлемге, құбыжық және тартымды, қатыгез және кездейсоқтыққа толы, шыққан тегі белгісіз азғыру әлеміне берілмеген, ол айналадағы тірі және өлі формалардың олжасы, объект емес, және шексіз азғырудан шұрық тесік емес. Оны, бұл субъектті жақсы қорғаған, ежелден ол өзінің ниеттенулерімен, өзінің құмарымен, бес қаруы сай сонда өзінің жерінде болады, ешнәрсенің де объектісі болмау үшін. Субъектке шүбалану оның астамшылығының метафизикалық постулатында ешнәрсе өзгерткен жоқ: өзінің әлсіздігінде, өзінің әлжуаздылығында, өзінің қыз тектілігінде ол субъект ретінде талап етілсе де, немесе өз табиғаты жойылған ретінде талап етілсе де, яғни, тек психологиялық субъект ретінде ғана емес, сонымен қатар, билік субъекті және білім субъекті ретінде, субъект тек өзінің жоқ болу мелодрамасына қалдырылған боп шықты: ол енді өзін өзі қолынан жібере алмайды, өзінің негізінде бұрмалана алмайды, оны басқаруды өзінің астамшылығына айналдырған өзінің объектымен, әлемімен дегдарлық мәмлеге келе алмайды. Одан бүгінде оның босатылуының барлық бүге-шігесін әйгілейтін шатасу шығады. Сол сияқты субъект, субъекттің метафизикасы, тек өзінің менменшілдігінде, өзінің қалай болса, солайлығында, өзінің түгесілмес құдыретті ерігінде, өзінің билік субъекті, тарих субъектті болған трансенденциясында, немесе өзінің жаттануының драматургиясында әдемі еді. Одан шыққасын, ол тек өзінің өз құмарымен, немесе өз бейнесімен күрескен, әлемнің жүйелі әйгіленуіне билік ете алмайтын және өзін тарихты тірілту үшін оның мәйітінде зиялы түрде құрбандыққа шалған, өзінің бейшара сыртқы көрінісіне айналды.

Субъект өзінің әлжуаздығымен де, немесе өзінің ажалымен де ойнай алмайды, себебі, ол олардан және азғырулардан, мысалы, өлімге жетелейтін тағдыр азғыруынан қорғану үшін ойлап шығарылған еді. Бұл оның өз экономиясының көкжиегінде шешілмейтін қайшылық. Және, демек, субъекттің орны, ашығын айтсақ, қабілетсіз нәрсеге айналды. Бүтін енді өзін билік субъекті ретінде, тарих субъекті ретінде, білім субъекті ретінде қабылдауға ешкімнің мүмкіндігі жоқ. Және ешкім оған талпынбайды да. Психология ғаламымен буржуазиялық субъектіліктің шығуынан бастап, ерсі бола бастаған, ал бүгінде мөлдірлік пен айырмашылықсыздыққа дейін құлдыраған бұл өлшемсіз ролді енді ешкім өзіне алмайды. Біз осы субъектіліктің конвульсиясын көрудеміз және оның жаңа нұсқалары тудырылуда — бірақ, енді мұнда, тіпті, драмада жоқ: жаттану проблематикасы күйреді. Және құмарту көпекөрнеулігі аңызға айналды.

Сөйтіп, біз мынадай парадоксқа кезіктік, субъекттің орны қабілетсіз боп қалған бұл жағдайда жалғыз мүмкін позиция ретінде объект позициясы шықты. Жалғыз мүмкін стратегия — ол объекттің стратегиясы. Объектті мұнда жаттанған және босатылуға жаралған, бағындырылған және субъектен автономия сұраушы емес, керісінше, соңғыны субъекттің мүмкін емес позициясына жөнелтіп, субъектке доқ көрсететін объект ретінде , ұғынуға тиіспіз.

Бұл субъекттің құпиясы мынада: объект өзінің өзіндік қалауына сенбейді, объект өзінің өзіндік қалауының илюзиясымен өмір сүрмейді, объектте құмарту болмайды. Ол тек өзінің иелігіндегі нәрсеге сенеді, және ол реапроприяция, немесе автономия фантазмын қолдайды. Ол өзін ол тіпті құмарту табиғаты болсын өз табиғатымен іздеуге талпынбайды, бірақ, бір уақытта ол жаттылықты да білмейді және ол сырттануға жоқ. Ол өз ішінде бөлінбейді (ол субъекттіліктің тағдыры), және ол өзін өз қиялы ретінде қабылдайтын айна деңгейін білмейді.

Ол — айнаның өзі. Ол субъектті оның ажалды мөлдірлігіне жетелейтін нәрсе. Және егер ол оны сүйсіндіріп, азғыра алса, оның себебі оның өз субстанциясы, немесе өз мәні болмағандығында. Таза объект ерікті, себебі, оған соғылу арқылы өзгенің ерігі қирайды, және өзінің қақпанына түседі. Крисстал өзі үшін кек алады.

Объект субъекттің көкжиегінде жоқ болған нәрсе және іс жүзінде де ол субъектті өзінің фаталды стратегиясына тартады. Соның нәтижесінде субъект объекттің көкжиегінде жоқ болады. Бұл өзінің құмарының жоқтығымен мықты сексуалды объектке қатысты дұрыс, бұл өзінің үнсіздігімен мықты көпшілікке қатысты да дұрыс. Құмарту дегеніміз жоқ, құмартудың жалғыз түрі ол өзгенің тағдырына айналу, ол үшін субъектіліктің барлық түрінен асатын оқиғаға айналу және сол арқылы субъектті оның мақсатынан, оның бар болуынан және өз-өзі мен әлем алдындағы жауапкершілігінен ақыры тап болған нақты құмарлықта өзінің фаталды принципімен мүмкін емес қылу.

Субъекттің өз-өзін әлемнің трансценденталды жүрегіне орналастыру мүмкіндігі және ерігі және өзін өзіне бағынышты заң аясында әмбебап себептілік ретінде пайымдау, осы ерік субъектке объекті фетиш ретінде, талисман ретінде, себептілікке қарсы нұсқа ретінде, субъектіліктің молынан қансырау орны ретінде шақыруына кедергі бола алмайды. "Шарттылықтардың субъектілігінің сыртында әрқашанда сиқырлы объектілік бар". Субъекттің барлық тағдыры объектке тірлік етеді. Әмбебап себептілікті ирония жалқы объекттің фаталды қуатымен ауыстырады.

Фетиш біз кәдуілгі себептілікке мән беретін, әрбір оқиғаны себепке және әрбір себепті оқиғаға телитін күлкілі ниеттің терең кереғарлығын суреттейді.

Кез келген нәтиже асқақ, егер ол өзінің себебіне телінбесе.

Әйтсе де, тек салдар ғана қажетті. Фетиш осы әлемнің қосалқылығын өшіретін және оны абсолютты қажеттілікпен ауыстыратын кереметпен тірлік етеді.

Біз себептерді қабылдауымызда тек қана қосалқы қажеттілікті сезінеміз, демек, тек кемшін қуанышқа иеміз. Тек қана абсолютты, экстатикалық қажеттілік бізді шаттандыра алады. Ал, бұл тек қана таза және жалқы объекттің қолынан келеді. Ол арқылы біз бір мезетте әлемнің бүкіл қорғау күшіне ие боламыз.

Біз әмбебаптылықта өмір сүріп, объективті мақсаттарға талпынып, өз өмірімізді өзгешеліктің анық нұсқаларында таразылап, заттарға артық немесе кем мөлшерде зердеуи өлшем беруімізге болады. Әйтсе де, бір күні бақыт пен бақытсыздықтың, немесе өмірдің өз дәйегінің енді ешбір әмбебап детерминацияға жауап бермейтін абсоютты жалқы жанда, немесе затта бейнеленгені қажет.

Осы объектті, осындай объектті, объектіліктің барлық қара күшімен қоршау тәжірибесінен ешкім қаша алмайды. Бұл мағынасыз бәстесулердің бөлігі, оларға Паскальдың құдайдың бар екені туралы бәстесуі де жатады.

Бұл бәстесудің негізі бар деп сенуге тиіспіз, себебі, егер негіз әлемнің бастауында жеке объект бола алмайды деп айтса, керісінше, ол өзін әлемнің барлық дәйегімен негіздеп, өз-өзін объективті түрде түсіндіруге тиіс десе, егер бұл негіз сенім тудырмайтын болса, егер осы зердеуи көпекөрнеулікке қарамастан, әлемге оның бөліктерінің жалқы сезімнен асқан квинтэссенциясына табына берсек, онда бұл негіздің өзі ғаламат бәстесуге шақырады.

Заттарды түсіндірмей, оларды объективті детерминацияларға және шексіз референциялар жүйесіне орналастырмай, керісінше, барлық әлемді оның жалқы деталіне, барлық оқиғаны оның жалқы сипатына, табиғаттың барлық қуатын оның жалқы объектісіне, мейлі, өлі, немесе тірі болсын, тарту, эзотерикалық эллипса, немесе таза объектке ең қысқа жол табу. Ол (таза объект) мағынаның таратылуына қатысы жоқ болуға тиіс және ол өз құпиясы мен өз құдіретін ешкіммен бөлісуге тиіс емес.

Абсолютті тауар

Абсолютты объект ол құндылығы нөлге тең, сапасы ажыратусыз, бірақ, өзі өз-өзінен объекттен бетер объект жасау арқылы сытылып кететін объект.

Бұл шексіз асқақтау, бұл екі есе революциялық қозғалыс, себебі, ол жаттануға, ажыратусыздықтың бұлтартпас жолымен жүріп, өзінің өз терминдерімен жауап береді. Міне, Бодлер абсолютты тауар туралы ілімінде осы жобаның алдын алады.

Қазіргі кезеңде тауар бәсіне қарсы қойылған өнер (өнер туындысы) өзінің құтқарылуын сыни жоққа шығарудан емес (ондай жағдайда ол кекесінді және әлсіз айнаға айналады, сол сияқты кезінде сыни жоққа шығару арқылы диалектикалық ой машығы тек капиталдың кекесінді және әлсіз айнасына айналды), тауардың формалды және фетиштелген абстракциясынан асқақтаудан, тауардан бетер тауарлыға айналған айырбас бағасының құтыруынан іздеуге тиіс.

Егер тауар нұсқасы объекттің бұрынғы идеалдылығын жойса, (оның сұлулығын, оның өз болмысын және оның қызметкерлігін), онда оны, тауардың формалды мәнін жоққа шығару арқылы тірілтуге тырысудың қажеті жоқ, керісінше, және мұнда Бодлердің айтуынша, қазіргі әлемнің азғыруы және авантюрлі азғыруын құрайтын қазіргіліктің барлық стратегиясы бар, — осы құндылықтардың ажыратылуын аяғына дейін жеткізу керек. Олардың арасында енді диалектика жоқ, синтез — осал шешім, диалектика — өткенді аңсайтын шешім. Табанды және қазіргі шешім: тауардағы барлық жаңа, оригиналды, тосын және көкейкесті нәрсенің бәрін мүмкіндендіру, ал дәлірек айтсақ, пайдалы және құндыға формалды немқұрайлылыққа, қайтарымы жоқ айналымға жол беру. Өнер туындысы мынандай болуға тиіс: онда тітіркеністің, ыңғайсыздықтың, тосындылықтың, алаңдатушылықтың, өткіншіліктің және, тіпті, өз-өзін жоюдың кенеттілік пен шынайылықтан тыс, немесе тауарда бар нәрсенің барлығы болуға тиіс.

Эстетикалық қуаныштың бір түрінде айырбас бағасының қатыгездігін паш ету ләззатына жаттанудың ажыратылмас жолдарына деген ирония қосылуға тиіс. Міне, сондықтан Бодлердің феерикалы ироникалық, бірақ, диалектикалы емес логикасында өнер туындысы модаға, жарнамаға толық ұқсас жұмбақтың салтанатына өзінің сатылғыштығымен, өткіншілігімен, ештеңеге қатыссыз эффектерімен, кездейсоқтығымен және бас айналдыруымен таңырқау тудыратын өнер туындысы — ғажап коммутацияның таза объектісі, себебі, себептер жоқ болған жағдайда барлық салдарлар шартты түрде теңбе-тең боп шығады. Олардың да бейшара бола алатынын біз тамаша түсінеміз, бірақ, тек өнер туындысы ғана осы бейшаралықты фетиш қылады. Азғырудың жаңа формасы: ол енді келісімшілік салдарларының билігі емес, иллюзия мен эстетикалық түзілімдерінің билігі емес, одан гөрі ол азғыру бас айналдыруының нұсқасына ұқсас, бірақ, айырмасы неде екенін ешкім білмейді. Кәдімгі тауар тек өндіріс әлемін тудырады — және ол меланхолиялық болуға тиісті емес! — ал абсолютті тауардың құдіретіне көтерілгесін, ол азғырудың эффекттерін тудырады.

Өнер объектісі, жаңа салтанатты фетиш өз-өзінен өзінің дәстүрлі шырайын өзіндегі билігі мен иллюзия құдіретін өзгертіп, тауардың таза абыройсыздығына айналу үшін еңбек етуге тиіс. Ол өзін кәдімгі объекттерінде жойып, орасан зор құбыжыққа айналуға тиіс. Бірақ, бұл құбыжықтық тапталған және жаттанған объекттің алаңдатушы құбыжықтығы емес, бұл объект ой астамшылығымен де, немесе жасырын азабымен де тарта алмайды, ол өзінің қайдан келтені белгісіз нағыз азғыруымен, өзінің таза объектке, таза оқиғаға айналғанымен тартады.

Бодлерде 1856 жылы Бүкіләлемдік көрмеде тауардың трансфигурациясын зерделеуден пайда болған бұл перспектива көп баптары бойынша Вальтер Беьяминнің перспективасынан асып түседі. Осы тақырыпқа арналған шығармасында ол қасиетті және қайта өндіру дәуіріндегі объекттің нағыздылығынан өте саяси (демек, саяси өтеусіз) детерминацияны шығарады, сөйтіп, ол меланхолиялық қазіргілікке шығады, ал Бодлердің қазіргі заманға шексіз жақын шешімі бойынша, тек таза объектке, таза оқиғаларға қатысты тартымдылық деп атауға болатын заманауи құштарлықпен азғырудың жаңа нұсқаларын зерттеу керек.

Осы іш пыстырар жаттану ілімі алдында (алайда, ол тек XIX ғ. әлжуаз ой машығына ғана күйретпелі ықпал етті), Бодлер табандырақ боп шықты, мүмкін, тауар шабуылының тарихта алғаш көрініс беруіне байланысты осы сұранысқа қандай жалғыз жөнді жауап, эстетикалық және метафизикалық, ироникалық және шатты жауап беру керек екенін артығырақ түсінді. Оның абсолютты тауар идеясы барлық салаларда да табанды перспектива мәнісіне ие.

Cексуалды объектке мақтау

Тек объект қана азғыра алады. Қарапайым азғырушы ешнәрсені түсінбейді. Ол өзі субъект болып, ал өзгені өз стратегиясының құрбанына айналдырғысы келеді. Тек құрбан жағында болғысы келетіндердікіндей бұл да бір аңғал психология, аңғал жандардың аңқау көзқарасы. Бірі де, өзгесі де тек бір инициативаны көреді, бірақ барлық құдірет басқа жақтан келеді, объект жағынан.

Алайда, бұл зердеменің қарадүрсінділігі біздердің өзімізге, зерделеушілерге байланысты. Азғырушы, мүмкін, онша ақымақ емес шығар (құрбандық та сондай), ол іштей біледі, егер азғырушылық осы бейшара психологиядан аспаса, онда ол еш жұмыс істей алмас еді. Одан гөрі, мүмкін, азғырушы азғырылған шығар, және инициатива жасырын түрде объектке көшкен болар? Азғырушы оны өз стратегияма тарттым деп ойлайды, бірақ, ол осы қарадүрсін стратегияға байланысты адасып қалды, оны объект өзінің фаталды стратегиясына тартты.

Бізді жазмышталған объекттің формасын қабылдаған нәрсе баурайды.

Сартр айтқандай, ол таза объектілігінде мол кездесетін нәрсе және осы нұсқада ол объектіліктен босатады, абсолютты тауар сізді қарқынды түрде тауардан босатқандай.

Сартр: "Азғыру барысында мен өзгеге өз субъектілігімді еш ашып бергім келмейді... Азғыру дегеніміз нақты қауіп ретінде мен өзіме өзге үшін объектілігімді қабылдауым керек, демек, мен өзімді оның көзқарасына орналастырып, соның зердесімен саралауым керек, демек, мен зерделену қаупіне душар болам және сол арқылы өзгені өз объектілігімнің көмегімен өзім қылам. Мен өз объектілігімнің алаңынан кетуге бас тартамын, дәл осы аланда мен, өзімді баурап алушы объект қылып, күрес жүргізгім келеді...".

Азғырушы боп тек өзінің өзіндік құмарын проблема қылмайтын, осы проблеманың шешімін тауып, тазара білген ғана табылады (мысалы, истериктерді өзінің құмарынан өзге ешнәрсе алаңдатпайды).

Сол сияқты, мына қатыгез хикая бойынша, еркек әйелге аласапыран сезіммен хат жазса, ол оған өз кезегінде сауал қойыпты: "Сізді мендегі бардан бәрінен бетер не баурады?". Ол: "Сіздің көзіңіз!" деп жауап беріпті, және өзінің жауабына жауап ретінде конвертке салынған өзін баураған көзді алыпты.

Бұл доқ көрсетудің сұлулығы мен құдыреті азғырушының қарадүрсінділігіне қарсы шығуында. Сонымен бірге, ол әлгі әйелдің сайтандығы. Өйткені, ол азғыра жаздалғаны үшін кек алады: тұзаққа — тұзақ, көзге — көз. Осы мүдіріссіз берілген сыйдағыдай ешкім осынша қатыгез жазаланбап еді. Әйел көзден айырылса, еркек ардан айырылады: енді ол қалай кез келген әйелге көз тіге алады, оған көз әлгідегідей қайтып баруы мүмкін ғой. Себебі, ең нашар зат: қалауыңды айтып, оның сол күйінше орындалғанын көру. Еркек өзін нұсқаулы объект ретінде келтіретін объекттің тұзағына түседі.

Бұл барлық объектте бар жөне азғырудың қатыгез ойынын жалғастыруға әрқашанда дайын фаталды арандатудың бір бөлігі. Мысалы, еркектің әйел қойған ерке сауалына жауап бермеуі мүмкін емес. Бірақ сол арқылы ол түзеуге жатпайтын қате жібереді. Міне, сол сәтте объекттің кек көксеулі логикасы бірден көрініс береді. (Ал егер ол: сіздің дауысыңыз, сіздің аузыңыз, сіздің жаныңыз, сіздің жүрісіңіз деп жауап берсе ше, бірақ бұл сауалдың еш мағынасы жоқ, өйткені, әлгі жағдайда тек жалғыз жауап қана мүмкін: көз — жанның метафорасы.

Дәл осы метафораны әйел жоққа шығарады және сол арқылы өзіне мейлінше мол привилегия алады. Ол объект ретінде тек метафоралар ойынын ойнайды. Әйел барлық метафорадан құтылып, субъектті жойылуға жетелейтін фаталды объектке айналады.

Ол үшін белгі мен дененің ауысуы жеткілікті, мысалы, эспадон паролінің орнына нағыз эспадонды көрсетуші Арпо Маркстың мысалындағыдай. Біз келтірген кекесін қатыгездеу, бірақ ол да "сіздің көзіңіз" деген паролді жоққа шығарумен шектелмей, сол заматта азғырудың бүкіл идеалданған риторикасын жоққа шығарады. Өйткені, ол оған тек оның көздері және көзқарасы жайында оның өзі туралы айтқандай айтады: таза және қарапайым объект ретіндегі көздерімен емес, өз сыйымен жауап беруге хұқылы ретінде. Осы шынайы, қатыгез қысқа қайыру өзге жағдайда табындырған объектті каннибалдарша асап жеу тіліне аударылуы мүмкін, мұнда бұл қатыгез тарту ролін ойнайтын таза объект ретінде өзін экстраверсиялау. Әйел объект болса, оның стратегиясы дискурстың көзден — көзқарасқа және көзқарастан — тірі жанға, немесе субъектілікке, метафорикалық түрде ауысуын болдырмауға тырысады.

Метафораның осы жойылуы, белгінің осы анайы, мағынасыз материяға талпынуы ажалды нәтижелілікке ие. Оның тегі әлем-объекттің адам-субъектке метафорасыз соқыр жауап ретінде көрінетін мағынасыз оқиға мен катастрофаға ұқсайды. Тағдыр әрдайым осылай анықталады: нақты сәтте өте нақты анықталған нүктеде белгілер өзін метафоризациялауға жатпайтын, қатыгез, үкімге көнбейтін объектке айналдырады. Олар құпия шешудің барлық түрін тәмам қылады, олар заттармен араласып кетеді (міне, тағдырдың арманшыл болатыны осыдан, ол армандағы белгі һәм сөздерге ұқсас түсініксіз өткіншілікке ұқсас).

Бұл жағдайда объекттің стратегиясы әйелдің стратегиясы секілді қалаулы затпен араласып кетуде тұрады. Мұның барлық ирониясы мен қатыгездігі осы шектен тыс жауаптың формасында: ол субъектті қауқарсыз қалдырады.

Әйел үшін екі регистрда ойнаудың тағы бір тамаша мысалы: тура сексуалды ұсыныс пен сұраныстың мүмкіндігі, (әлгі көз жайындағы оқиғадағыдай, ол еш шартсыз өтінішке жауап бере алады және еркек өз-өзінің алдында жалаңаш және абыройсыз боп қалады, өз объектісіне иелік еткеннің өзінде ол жалаңаш және қорланған түрде көрінеді) немесе ойын, алдау, метафора, кейінге қалдырылған сексуалдылықтың мүмкіндігі. Еркекте бұл мүмкіндік жоқ. Әйел мекен-жай таңдауда ерікті боп қала береді. Еркек әрқашанда қорғансыз: егер ол сексуалды аванс сұрауға бекінсе, әрқашанда "Болмайды" деген жауап алады, егер ол одан нәзік ойынға кіріссе, ол болмайдының одан нәзік түріне ұрынады. Өзгеше болу мүмкін емес. Демек, әйел қалау позициясында емес, ол одан жоғары қалау объектісінің позициясында тұр. Әрине, ол қалауға қатысты объекттің немқұрайлығы болатын немқұрайлылықтан бас тартқанда бұл артықшылығын жоғалтады. Онда ол кез келген субъект сияқты қорғансызға айналады, және ол осы мағынасыз азаптың барлық формасын біледі.

Сексуалды инициативаның әйелге көшуі жаңа ситуация әкелді. Себебі, еркектің астамшылығы "әйел - объект" кезінен бері, ең кемінде, құмарлық пен азғырудың барлық мәдениетіне бастама берді, сексті болдырмау ойынына қатысты кітап жазу мәдениетіне серпін берді. Енді кері мағынада мұндай мәдениет мүмкін емес. Тазалық пен құпияларды, арандату мен шегіністерді, әйел мәңгілігін құрайтын объекттің барлық нәзік және сублиминалды стратегиясын өзіне жүктейтін еркек жоқ. Еркек мәңгілігі мүмкін емес, себебі, еркекті әйелдің сексуалды талабынан қорғайтын тыйым жоқ. Әйел, егер ол оны қаласа, азғыруды керек етпейді. Еркек, егер әйел оны қаласа, әрқашанда оны азғыруға мұқтаж болады. Және егер әйел-объектті мәжбүр қылу тыйылса, еркек үшін еркекшілдікті мәжбүр қылу, керісінше, тыйылған жоқ. Демек, оз арын жоғалтпау үшін, ол әйелдің сексуалды талабына жауап беруге мәжбүр. Мұндай жағдайда әйел ешқашан болмаған, себебі, онда одан азғыру, немесе, әсіресе, бас тарту арқылы, сытылып шығуға мүмкіндік бар еді. Және онда ардан айырылу қаупі болған емес. Мүмкін, Феллини фильмінің мағынасы осында (La Citta delle donne): мұнда еркек қорғансыз, жалаңаш және азған әйелшілдіктің құбыжықтарының алдында бұлдыр позицияда: кез келген әйел азғындылығының эрратикалық фантазмдары, ешбір көлегейлеусіз.

Сөйтіп, жағдай енді екіұшты емес, біржақты. Әйел объект билік алып, азғырудың бикеші боп қала берді, қалаудың құпия ойыны ережесінің бикешіне айналды. Еркек объект тек қана жалаңаштанған, жалаңаш субъект, жоғалған билік туралы көксеуші құмарлық жетімегі, ол субъект те емес, тіпті, құмарлықтың объектісі де емес, ол қатыгез еркіндіктің тек аңызданған құралы ғана.

Міз бақпайтын және афазияға толы кез келген объект туралы сөз еткенде, еске Канеттидің жануарлар туралы айтқаны түседі: "Егер жануарларға үңіліп қарағанда, оның ішінде еркек жасырынғандай секем қалады, жөне ол бізге күліп тұрғандай".

Әйелдер туралы да, олардың ішінде өзге біреу жасырынып, сізге күліп тұрғандай деп айтуға болады. Әйелдердің айлалы болатыны сонша, олардың өздерін бағынышты ғып көрсете алатыны сонша, олардың бақытсыз боп көріне алатыны соншалықты, демек, олардың ішінде жасырын сыры бар және ол бізді күтпеген жерде тосып тұрады. Дәл осы объективті ирония кез келген субъектілікті бағындыру барысында да сізді күтіп тұрады.

Әйелде иеленуге көнбейтін бірнәрсе бар. Объектте иеленуге көнбейтін бірнәрсе бар. Иелену субъекттің мұқтажы мен мақтанышы, бірақ, объектісі емес. Оның онда жұмысы жоқ, оны, тіпті, ерік алу мұқтажы да қызықтырмайды. Объект тек азғырғысы келеді — өзінің бағыныштылығыменен ол дәл солай ойнайды: жануарлар өзінің үнсіздігіменен, қойтастар өзінің немқұрайлығыменен, әйелдер үнсіз көзқарасыменен ойнағанындай, және осынысымен әрқашанда ұтады.

Айырмашылықпен мақтанудың қажеті қанша, егер оны немқұрайлылық жеңсе? Мағынамен мақтанудың қажеті қанша, егер оны үнсіздік жеңсе? Объекттің құдыреті оның ирониясында. Айырмашылық әрқашанда ойлы, бірақ немқұрайлылық иронияға толы.

Мысалы, әйел өзін субъект ретінде толық мойындалуын талап етуі мүмкін (алайда, бұл азғырудың жаңа тәсілі, және субъекттердің эмансипация ойындарының өз тартымдылығы бар, егер ол екі жақтан да объективті ләззатқа жетелесе), және еркек бұл тұзаққа түсуге өзі ерік білдіреді, себебі, ол кейбір құрбандықтарға барғанды ұнатады. Бірақ, егер ол өзін сондай деңгейге жеткізсе, онда оның құрығаны, өйткені әйел оны күлкіге айналдырады, себебі, әйел оған объективті иронияның тұңғиығынан қарап тұр, және бұл қара түнек ирония оның "Мен ерікті әйелмін!" деген бүкіл претензиясын ашып береді. Сол сияқты, егер ол жануарды толық субъект ретінде мойындағысы келсе, бұл талпыныс әлгі хайуанға өте ерсі көрінер еді. Дәл осы арада тұзақ құрылған, дәл осы арада ол қақпанға айналып, сарт етіп жабылады. Кез келген біреуді толық субъект ретінде мойындау претензиясы қалай күлкілі екенін сезінбеу мүмкін емес. Және егер әйел осындай ниет білдірсе, ("Мен азғырылған емес, мойындалған болғым келеді!"), онда бұл еркектер оңай түсетін тұзақ, себебі, оларға мойындаушы биігінде болу ұнайды. Ал, әйел жағынан бұл талап жәй ғана ирония, бірақ, ол бұл туралы білмейді. Бұл әйелдің қалауы, біздің бәріміздің объект ретіндегі қалауымыз (ал біз, ең кемінде, қаншама субъект болсақ, соншама объектпіз деп айтуымызға болады, және, әрине, өте табанды түрде, біз әлжуаз объекттер емеспіз, құмарпаз объекттерміз, жан объект тұңғиығынан шыққан сезімдерімізбен), толық субъект сияқты алданымпаз және құтыршақ емес, объект ретінде, оның жындысүрей, ар-ұяттан тыс, сезімнен асқан қасиеттерінде бұлтартпай қабылдансақ деген ниеттеміз, яғни, барлық нәрсеге және барлыққа берілген, әмбебап олжа және жыртқыш, демек, кейбір жағдайда бағынышты, проституцияланған, тапталған, біреудің еншіленген құлына айналған, бірақ, сонымен қатар, осының бәрінің тұңғиығында алаңсыз азғырылған және жаттануға жатпайтын. Бір күні сексуалды объекттің осы сипатын біліп алып, әйел махаббат пен психологияның барлық ойынына дайын, бірақ ол сізді азғыра алады, ал сіз оны тек таза объект ретінде ғана азғыра аласыз. Ол өзін бағынышты, жұмсаулы, азғырулы қыла алады, бірақ жаттану, бағыну, мазохизм арқылы емес (объектті әрқашанда субъекттің дефективті және азғын психологиясына түсіру қате). Оның құдыреті, керісінше, оның жеңімпаз немқұрайлылығында, жеңімпаз түрде субъектіліктен ада болуында. Ол ойынның бикеші боп қала береді, объект ойынның төресі боп қала береді, және оның ироникалық еріктілігі тек күшейе береді.

Сіз, егер оның тазалық пен тәрбиелілік ойынына назар аударсаңыз, оны ренжітесіз, сол сияқты егер сіз баланың жастығы мен әлжуаздығына назар аударсаңыз, оны да ренжітер едіңіз. Бала өзін ешқашан бала санамайды. Және сіз оны оған еріктілік пен жауапкершілік жүктеп асылдандыра алмайсыз, сіз тек бұл арқылы ересек пен бала арасындағы педагогикалық айырмашылықты ашасыз. Ол да сізбен сол қарумен күреседі. Ол өзгені осыған сендірсе де, ерікті де, бейшара да емес. Ол сізді арсыздығымен тартады, ол үшін кез келген қару қолайлы. Оның айырмашылық ойынын, ересек алдындағы әлжуаз бала болу ойынын қабылдауы мүмкін, және онда сіз оны қорғауға, айырмашылықты жұмсартуға тиістісіз. Немесе, кез келген сәтте ол айырмашылықтан бас тарта алады (балалық шақ жоқ, бала жоқ). Екі жағдайда да ол жеңіп шығады. Бұл оған абсолютты артықшылық береді.

Сол сияқты әйел де әрқашан сексуалды объект ретіндегі ойынды таңдап, құшағын айқара ашуы мүмкін (бұл әрқашанда еркекті таңдандырады), немесе өзін субъект ретінде мойындатқансып, өзін азғыруға ерік береді. Оның долы немесе тәлпіш болу қаупіне ұрынбай-ақ әрқашанда бір рол үшін өзге рөлден бас тартуына болады: бұл психология емес, стратегия, осы арқылы еркек алдында үлкен астамшылыққа жетеді.

Әркім өзінше ләззат алады. Сексуалдылықтың мүмкіншілігінің өзі әркімнің өзгенің қалай ләззат алатынын білмейтіндігіне (мүмкін, ол тіпті, ләззат алмайтын шығар?) негізделген. Бұл тіршілік құрамындағы шалыстық деулері мүмкін. Бұл — құпияның биологиялық формасы. Өзге де көпе-көрінеу құпиялар көп, бірақ әлгі құпия сексуалдылықтың бүкіл көкжиегін кернегендей: өзгенің ләззатын біз біле алмаймыз. Сөйтіп, иелену дегеніміз жоқ, өйткені біз өзгеге тек оның ләззатын сезінгенде тана иеміз.

Бақытымызға орай, бұл солай, өйткені бізді әйел тек осынысымен, әлгі өлшеусіз ләззатқа айналған белгісіз ләззатпен мәңгі азғырады.

Тиресийдің хикаясы ғажап! Екі жыныстық қатынастағы жыланды көріп, ол еркегі мен ұрғашысын айырады. Сонда ол алдымен еркекке, кейін әйелге айналады. Және оның кейінгі айтуынша әйел еркектен гөрі тоғыз есе ләззат алады екен. Осы өрескелдігі үшін Гера оны соқыр етіп, ол көріпкелділік қасиетіне не болады.

Ләззаттың құпиясын ашу керек пе? Бір жыныстан өзгеге хирургиялық операция емес, ләззат метафорасы арқылы өту үшін ол кімге берілген?

Бақытымызға орай, бұл өте жалқы нәрсе, өзгенің аңызданған ләззаты жыныстар айырмашылығына мегзейді. Жұмбақтың мәні осында, және дәл осы құпияны шешкені үшін, жыныстың арғы жағына өтіп кеткені үшін Тиресий Эдип сияқты соқырлыққа кесіледі, дәл солай оның гермафродиттік ағашқа айналуы да мүмкін еді. Бірақ әйел ләззатының құпиясын жария қылғаны үшін емес, себебі, ондай нәрсе жоқ: әйел ләззатының тоғыз есе көбеюі, ол тек еркек құмарының кекесінді түрде көбейтілгені. Бұл тек әйел — еркек құмарының ироникалық экстазы екенін куәландырады.

Бұл кімді алаңдатуы мүмкін? Жалғыз алаңдататын зат бізді осы құпия айырмашылықтан алыстатын және ләззаттың ажыратылуына, демек, немқұрайлылыққа жақындататын барлық нәрсе. Сексуалдылықтан босанудың мағынасыздығы осында.

Бірақ ақыр аяғында, ең үлкен жалқылықты ләззаттан емес, азғыру құрайтын қызық қатынастан іздеу керек. Тек қана сол осы қызғылықты жағдайға кіргізеді: өзге жыныстан тағдыр жасап, одан ләззатанудың ажалды объектісін емес, ажал мен метамарфозаның фаталды объектісін жасау. Өйткені, азғыру анатомиялық немесе психологиялық салыстыруға көнбейтін өзге затпен ойнайды, себебі, ол айырмашылық ойынын бәстесу және толық тартымдылық формасын, бас айналдыруға шейін жеткізеді, мұнда кім тоғыз есе көп ләззат алады деген сауал тумайды, өйткені, бұл есептің емес есепсіздің бас айналуы, өйткені мағына мұнда ләззатты есептеу үшін емес, ұшы қиыры жоқ ең жоғары деңгейге орналастырылған. Тек азғыру ғана бір жыныстың өзге жынысқа деген астамшылығын жояды.

Махаббаттың ең жетер арманы әйел болу. Физикалық және менталды махаббаттың терең фантазмы иеленуде емес, метаморфозада, сексуалды трансфигурацияда. Махаббатта бізді бәрінен бұрын өзге жыныстың құпиясы тартады. Барлық копуляциялар осыған бағытталған: қатер ретіндегі өзге жынысқа қол жеткізу, болжау арқылы онымен бірігу. Барлыққа иелік еткенде ылғи да сұйыла беретін жүзеге аспайтын арман.

Бұдан әйелдер үшін не шығады? Олар, әрине, еркек болуды армандамайды. Оларда мұндай осалдық жоқ. Олар өзге жынысқа ынтықтан күйіп-жанбайды, одан гөрі, олар өз-өзінде еріп кетеді, жылап-сықтау мен истерияда, өз денелерімен қатынас жасауында, олар үшін денелері құпия емес, құмарлық және сындарлы зейін талап ететін нәрсе. Макияж, нарциссизм, азғыру, тартымды истерия: әйелдер өздері үшін әр сот сайын жасайтын нәпсінің қасиетті формалары, таза оқиғаның жеңілтек және қасиетті формасы. Өзінің бар мұқтажында әйел ылғи да өз-өзінде метаморфозаға түседі. Одан осы метаморфоза күшін іздемегенде еркек не іздей алады?

Ол өзі жыныстық айырмашылықпен шектеулі. Айырмашылықтың барлық қасіреті еркектен, барлық тартымдылығы әйелден. Әйелдің ешбір бақытсыздығы, ешбір бейшаралығы осы жыныс жағынан әрқашанда арманға, сарсылған ойға, құпияға, қулыққа бейім биік дәрежедегі теңсіз тағдырды төмендетпейді. Өйткені, ол өзін өзі қалайды, және сол арқылы ғажап бір ойықты пайда қылдырады, өзге біреу құлайтын ләззат ойығын.

Тиресийдің хикаясы біз бәрінен бетер армандайтын нәрсе туралы айтады, жыныс туралы емес, жыныстардың айналмалылығы туралы, жыныстың екі жағын көру қабілеті туралы, бұл (Тиресий) көріпкелдің уақыттың екі жағын көру қабілетіне ұқсас. Біз уақыттың айналмалылығына билік ететін ахуалдағыдай көріпкелділіктің ахуалдылығын армандаймыз, сол сияқты, біз жыныстың айналмалылығына билік ететін ахуалдағыдай ләззаттың ахуалдылығын армандаймыз.

Ең биік ләззат, ол — метаморфоза ләззаты.

Күңгірт құдырет

Бір қызық менмендік бізді тек біреуді иеленумен шектелмей, оның құпиясын да иеленуге, оған тек қымбатты боп қалмай, фаталды болуға жетелейді. Күңгірт құдыреттің (құпия кардиналдың — А.К.) ләззаты: өзгені жоғалып кетуге мәжбүр ететін өнер. Бұл тұтас церемониалды талап етеді.

Алдымен бір-екі сағат қысқа кезекте, ұйымдасусыз көшеде кез келген адамды қуу: адамдардың өмірі мағынасы жоқ ешқайда апармайтын және дәл сонысымен тартымды кездейсоқ бағыт. Өзгенің торабы, өзіңізді өзіңізден айыру тәсілі ретінде қолданылады. Сіз тек оның ізі ретінде тірлік етесіз, бірақ, ол одан хабарсыз, іс жүзінде сіз өзіңіздің ізіңізді өкшелеудесіз, бірақ сізді де одан хабарсыз деуге болады. Мұның бәрі бірнәрсені өзгеден ашу үшін емес және оның қайда бара жатқаны да бәрібір, және бұл кездейсоқ жолды іздеу барысындағы сандалыс емес: түрлі қазіргі идеологияларға жауап беретін нәрсенің бәрі онша азғырымды емес. Ал, бұл жұмыс толығынан азғыруға тәуелді.

Сіз тек өзгенің айнасы болу үшін ғана азғырылғансыз, ал, ол оны білмейді — дәл қарама-қарсы қабырғада тұрған Кьеркегордың айнасындай: қыз ол туралы ойламайды, бірақ, айна ойланады. Сіз өзгенің тағдыры, оның жолсерігі болуға азғырылғансыз. Жолаушы үшін жолдың мағынасы бар, бірақ сіз қосарланған соң ол оны жоғалтады. Оның артындағы біреу оның ешқайда бара жатпағанын біліп алғандай. Белгілі мағынада бұл оны мақсатынан айыру: қаскөй данышпан онымен оның арасынан жәйлап сырғанап етеді. Мұның әсері сонша, адамдар оларды біреу қуып келе жатқанын белгілі бір интуициямен алдын ала сезеді: олардың кеңістігіне біреу кіріп, оның соқпағын өзгерткендей.

Бір күні С. бұл тәжірибеге өзге өлшем енгізуге бекиді. Ол мұны шала танитын бір еркектің кенеттен оның ізінен қалмау үшін Венецияға саяхатқа кеткенін естиді. Ол бүкіл саяхат бойы оның артынан қалмауды мақсат тұтады. Венецияға келгесін ол жүз отелді шарлап, ол тұрған қонақ үйді тауып алады. Ол терезесі әлгінің тұрағына қарайтын бөлме жалдап, оның кету және келу сәттерін бақылайды. Оның биноклі мен фотоаппараты бар. Өйткені, ол кез келген сәтте оның өзін, орнын, өткен жерін, қолға ұстаған затын фотоға түсіреді. Ол одан ешнәрсені күтпейді. Ол оны білгісі келмейді. Ол оған түк те ұнамайды. Бұл Венециядағы карнавал кезеңі екен. Ол оны танып қоюы мүмкін болғандықтан (олардың бір әңгімелескені бар еді), ол өзі қара шашты бола тұра, сары шаштыға боянады.. Бетіне макияж; салып, түрін өзгертеді. Бірақ, карнавалдың қызықтары оны қызықтырмайды, әрекетінің бәрі із кесуге бағындырылған. Орасан зор күш жұмсап, ол он бес күн бойы оның артынан қалмайды. Ол барған дүкен, театрларға кіріп, адамдардан сұрастырып, оның жоспарларын біліп алады. Жөне оның поезы Парижден келетін уақытта, алдындағы поезға отырып, оны пойыздан күтіп алады да, соңғы рет суретке түсіреді.

Жоқ, соңғы емес. Ол із кесуді қоймай, онымен араласатын адамдармен, әлгі фотограф ретінде қызметтес болатын жазушымен кездеседі. Бірақ, кенеттен бәрі бітеді. Бір-екі рет еркек өзінің бақылауда екенін байқап қалады, біріншісінде Венецияда, және одан бетер Парижде, ол бұлқан-талқан болады, бар тартымдылық жоғалады, қыз із кесуді қояды. Іштей ол оны өлтіргенін, осы адам төзгісіз бақылауды байқап, (әсіресе қыздың осының бәрін ешбір мақсатсыз, ең қызығы, ешбір сексуалды мақсат көздемей жасағанын есептегенде) зорлаймын деп дүрсе қоюын, немесе Эвридиканы Аидтан жетектеп келе жатқан Орфейдей, өзін жоқ қып жіберуін қалады ма екен? Өзі оның тағдырына айналып, ал оны өз тағдыры қылғысы келді ме екен? Барлық ойындағыдай, мұның өзіндік негіз қалаушы ережесі болды: бұлардың арасында қауышу, немесе қатынас жасайтындай ешнәрсе болмауға тиіс еді. Міне, азғырудың бағасы. Кәдуілгі қарабайыр хикаяға айналмау үшін құпия ашылмауға тиіс еді.

Әрине, бақылауға түскенше, ол өте қауіпті көрінеді. Сосын көлеңкеге айналып, өзің бақылай бастайсың. Бірақ, С.тың мақсаты бұл емес еді (тіпті, бұл фантазм көптеген сағаттар мен күндер бойы пайда болса да, бірақ оған да қауіп төніп тұр: өзгенің жағдайды өзгертуі мүмкін және ол қулықты сезіп, қарсы шаралар қолдана алады — ол құрбандық емес, оның күші әйелдікімен тең). Жоқ, өлтіру одан айлалы: ол оның соңынан бір қадам қалмай, бірінен соң бірін оның іздерін өшіруге тиіс. Мысалы, ешкім ізсіз өмір сүре алмайды. Бұл егер біреу белгілі бір сәтте артынан өзге біреу ергенін сезсе, біріншісіне мойын бұрғызатын нәрсе. Тіпті, еш сипат болмаса да, ол бір сиқыр бар екенін алдын ала сезуге тиіс. Оның соңынан ерген боз немесе аққұба тұлға із қалдырмайды, бірақ, ол оны ізінен айырады. Ол оны үздіксіз суретке түсіреді. Мұнда фотографияның азғын, немесе архивтік мәнісі жоқ. Оның бар айтатыны: мұнда, осындай уақытта, осы орында, осы жағдайда (белгісіз) біреу болды. Сонымен бірге ол мынаған мегзейді: осы орында осы сәтте болудың еш мағынасы жоқ — іс жүзінде мұнда ешкім болған жоқ — оның соңынан ерген мен, соған кепілдік етемін. Бұл бар болудың сувенир-клишелері емес, ізі кесілгеннің, із кескеннің және олардың бір-бірінің алдында жоқ екенінің жоқ болу клишесі. "Одан да мені бақылаңыз, — дейтін оған тағы біреу қыз онымен сырын бөліскеннен кейін, — үй қызметкерінен гөрі із кесуге мен лайықтау болармын". Бірақ бұл мүддені азғырудың жоғарғы деңгейінен шатастыратын мағынасыздық. Біреудің екі түрлі өмір сүретінін табу қызық, бірақ, мәселе қызықтаудың иісінде емес, өзгенің екі түрлі өмірінің тек із кесуден тұратыны маңызды. Кез келген баналды экзистенцияны оған айналдырып жіберуге болады, бірақ кез келген ерекше экзистенция да оның ішінде өз-өзінен баналданады. Тағы да ескертейік; әңгіме із кесу туралы емес, азғыру туралы.

Герцог Палагонский да қисық айналардың фаталды көлеңкесін пайдалануға бекінді. Бұл — асыл испан бекзадасы, ұсқынсыз және жиіркенішті, Палермо жақта өзінің талғамы бойынша вилла салған, оның іші толған гномдар, қисық айналар болған. Оның ойынша ол үйленген Сицилияның ең сұлу қызы осы айналардан өзінің жиіркенішті дидарын көріп, оған ұқсастық қағидасы бойынша ғашық болуға тиіс. Немесе ол нұсқалардың азғынданған әлемін ойлап тауып (ұсқынсыздық азғындықтың бір түрі емес пе?), өзінің билігін орнықтырады, өйткені сұлулық бәстесу, немесе әлсіздікпен жаулап алынады, себебі, мінсіздікке тозу беймүмкін.

Бәлкім, мұнда азғырудың барлық құпиясы жатқан шығар: ол сұлулыққа оны өз мінсіздігінен босататын қисық айна ұсынады. Одан жалпы мағынада ол өзгеге қызық айна ұсынады, сол айна арқылы ол оны ақыры өзінің болмысынан, өзінің еркіндігінен, өзінің бейнесі және ұқсастығынан, бір сөзбен айтқанда, әлгі өзі іштей ауырсынатын барлық нәрселерден босатады. Сайтан Құдайдың өзін азғырып үлгіреді.

Паллагондық виллада құпия бар ма? Жоқ: сұлулық өзінен гөрі кем нәрсені қалайды, ол қырқылған, зорланған, азаптанған болғысы келеді (Христос та капелланың төбесінде құстың қалыбындай иығынан ілініп, қалықтап тұр), алғашқы болып өзін ұсынған тұлға, оны өзінің жиіркеніштілігімен баурайды. Бірақ, кез келген пенде емес. Паллагон герцогы асқақ жанды болған.

Жас және сұлу А. ға ғашық болған ханзада, оны көру мүмкіндігіне ие болмағасын, күні бойы оған хат жазған. Ал, қыз бұл туралы білмеген, өйткені хаттарды анасы оқып, оларға ұқыпты жауап беріп тұрған және сөйтіп ханзадамен махаббат туралы хат жазысқан. А. бұл хикаяны анасы қайтыс болғаннан кейін оның қағаздарынан білген. Және ол оны бұл үшін жек көріп кеткен жоқ. Керісінше, бұл сатқындық оны қайран қалдырған.

Демек, А. азғырудың бір сәттік тартымдылығын сезінген. Бірақ, құпияны ұстайтын фаталды күш, азғырудың символик "Кьеркегорша айтсақ, символикалық күші, нағыз азғырушы, ол — ана. Ана қызын хабарсыз қалдырған бойы азғыруға тойтарыс беріп, оны тежеп, қаңтарып қояды. Ал, хабардар болу негіз қалаушы ереже. Сіздің патшайым екеніңізді тек өзге біледі, сіздің сүйікті екеніңізді тек өзге біледі, сіздің ешқашан бармайтыныңызды тек өзге біледі, сіздің өміріңіздің мағынасыз екенін тек өзге біледі. Ол сізді белгілі мағынада қосарлайды, ол сіздегі өмір мағынасын асылдандырады және, демек, осы азғыру арқылы ол сізді тіпті өзі туғаннан гөрі жеделдеу өмір сүруге мәжбүр қылады.

Бұл хикая онда көзге ұрып тұрған инцест көлеңкесімен тамаша. Бірақ, оны инцсетке қатысты эдип комплексінің барлық бейойсыздығынан босату керек. Өзің туғызғанды азғыру кәдуілгі жағдайда ылғи да қылмыс саналады. Бірақ, заттардың онан терең түзілімінде инцест табиғат және қаталдықтан келеді. Дүниеге келтірілген және туылған нәрсені азғыру қажет. Бәлкім, керісінше, айырықша қылмыс дегеніміз туылу және тудыру шығар. Ол азғырудың ннициатикалық әрекетімен және азғыруға түсумен еселенуге тиіс. Және бұл азғыру әрқашанда инцестке жақын, ол эзотерикалық нұсқа, оның мәнісі сізді тек өмірге емес, құпияға да кіргізу, оның мәнісі сізге тек өмірді емес, тағдырды сыйлау.

Ана, белгілі мағынада, өзінің қыз туған әрекетін еселейді. Міне, сондықтан, анасы оған құпия тағдыр сыйлағандықтан және оның үстінен екі нұсқалы өмір сыйлағандықтан бұл тамаша хикая.

Инцест құмарлықтан және құмарлыққа жол бермеуден болмайды.

Ол табиғи, немесе табиғатқа қарсы талпыныстан болмайды, онда ешбір минералды нәрсе жоқ, бірақ сонымен бірге символикалық заң мен түзілімді де құрмайды. Ол барлық жаратылған нәрсе азғырылуға тиіс деген негіз қалаушы ережені әйгілейді. Бұл біз барлық мүмкін нұсқада талпынатын нәрсеміз. Біз өзіміз заң бойынша өндіргенді әр сәт сайын азғыруға шақырылғанбыз (яғни, қызықтыруға, құрбандыққа шалуға және жоюға, азғыруға, сиқырлауға). Заң бізді өндіруге мәжбүр қылады және бұл ереже заңнан мықты.

Тағдыр тек осындай жұмбақ жағдайларда көрініс береді. Ешкім өзінің өзіндік құпиясына ие емес. Бұл кез келген психологияның оған санасыздық психологиясын қосқанда да, қатесі. Барлық менің сыртымда шешілетін фаталды нәрсені объект негіздейді, тіпті егер ол ажалға апармаса да, ол субъекті иелік ету хұзырынан айырады, ол оны оның ақырының аржағындағы құпияға жетелейді, оның өзіне қарсы оның шетіне, сонымен бірге елірудің бір нұсқасына.

Жұмбақ былай: қалай құпияда болуға болады, оны білмей. Жұмбақтың шешімі былай: тек өзге мұны біледі, тек Құдай мұны біледі, тек тағдыр мұны біледі, құпия бізді хабардар қылмай қоршап алатын нәрсе.

Мысалы, А. хикаясында қыз құпияда тұр, оның құпия тағдыры бар, бірақ ол мұны білмейді. Ол тағдырын өзгертуге бата алмайды: тек оның анасы ғана мұны біледі.

Кейбір жағдайда мұны тек тіл біледі. Тек тілде ғана ироникалық және фаталды байланыс нышан береді.

Альфонс Алленің "Таза Париж драмасы" хикаясы осындай. Екі жас тұлғалар, екі ғашық анонимдік хат алып бірі-бірін сатып кеткен боп шығады: егер әйел бұған көз жеткізгісі келсе, онда ол пәлен бамаскарадқа бара алады: оның ғашығы онда Арлекин костюмында болады. Өзгесі де осындай құпия кеңес алады: осындай балға барсаңыз сіздің қызыңыз конто қайығының костюмында болады. Келісілген кеште, балмаскарадтың қызған шағында екі персонажда өз бұрышында телміріп тұрады: Арлекин және конто қайығы. Ақыры, жігіт қызға келіп, оны шақырады. Екеуі бір оңаша бөлмеге кіріп, масканы жұлып алу үшін бір-біріне ұмтылады. Бірақ бұл хикая қайран қалдырады: екеуі де ол да емес, бұл да емес боп шығады. Бұл хикаяның тартымдылығы: екеуінің бір-біріне ұмтылып, масканы жұлып, оның аржағында ешнәрсе болмағанында. Екі маска (Арлекин және конто қайығы), мұны жасаудың еш мағынасы болмаса да, өз-өзінен әрекет етіп, бір-бірімен тілдің, әңгіменің таза инерциясы қызметінде біріккендей. (Бірақ қандай ғаламатпен, жағдайдың қандай шиеленісуімен олар онда кездескен және өзге екеуі, нағыз ғашықтар қайда бұл уақытта? — шынайылық жоқ болған, тек шарттылықтар ғана қызмет етеді, және олар өз логикасы бойынша бірігеді, логика ешқашан апармайтын жерде: таза шарттылықтың ойыны осындай. Әзіл-оспақ осылай қызмет етеді. Себебі, дәл WitzRe сөз (ип trait) сызыққа айналғасын, ол енді белгінің өзі емес, шарттылықтың таза векторы. Бір-біріне белгісіз, себеп-салдарлы байланысы жоқ тіл бөліктері тартымдылықтың арқасында бірігіп кеткендей және сол арқылы таң-тамаша болып, өздерінің "ол да емес, бұл да емес" екенін ашады. Сөздер бір-бірінен масканы жұлып алып, өздерін танымай қалады.

Әрине, мұның бәрі тілдің шынайылыққа жабысуды жалғастыру мүмкіндігінен (өзін ол белгілі бір затты әйгілейтіндей ұстау) және таза шарттылыққа ұрынуына байланысты, яғни, өзінің ақырының аржағында қызмет ету. Міне, сондықтан Алле "ол да емес, бұл да емес" деп толық айта алады. Ол логикалық сөйлем ретінде тек тілдің ғана жындысүрей және фантастикалық — ақылға түсініксіз — қызметі арқасында ғана мүмкін болды. Сонымен, бас айналдырар нәрсенің бәрі осы қысқа да, нұсқа сөйлеуге негізделген. Хикая онсыз да тамаша баяндалар еді: екі ғашық бір-бірін танып, бір-бірінің құшағына бітіскен түрде құлайды — бұл хикаяны қызықты және баянды, сентименталды он сегізінші ғасырдың рухындағыдай қылады (бұл Садтың новелласындағыдай бір травести өзі травести санаған әйелді — олар екеуі де гомосексуалды — азғырғанына ұқсас. Бір-бірінің жынысын ашқан сәтінен олар түңіліске ұшырайды, бірақ, соған қарамастан, хикая қарсы жыныс өкілдерінің бірі-бірін түсінуімен бітеді). Біреуі — сол, ал өзгесі — өзге болды деп те болжам жасауға болады: онда бұл галантты хикая болар еді. Бірақ ол онда азғыру хикаясы болмас еді.

Алленің ең мықты бөлімі — финал, ол "ол осы эпизодтан кейін енді ұрысуды білмейтін болды. Мұнысымен ол әңгіме мен шарттылықтың таза әсері қандай болғанда да, шынайылықта нәтиже бергенін мегзейді. "Әйтсе де, бұлар солар еді" деген бас айналдырар болжамға жетелегендей (болмаса мұның сыртында еш нәтиже болмас еді).

Алайда, бүл "ол да емес, бұл да емес" екенін кім біле алады, өйткені оны куәландыратын онда ешкім болған жоқ. Олар (екі шынайы персонаждар) тіпті ездерінің онда жоқ екенін де білмейді, бірақ тіл оны біледі және жалғыз білетін сол. Тура Кьеркегордың айнасындай: "Айна қарама-қарсы қабырғада ілулі түр: ол бұл туралы ойламайды, бірақ, айна бұл туралы ойлайды".

Азғыру жүзеге асу үшін, белгілер, немесе сөздердің Witz сияқты олардың хабарсыз қызмет еткені керек, заттардың өз-өзінде жоқ болғаны керек, сөздердің мәнсіз болып, ол туралы білмегені жөн (тек тіл ғана бұл туралы біледі — С.тың қуғындауындағыдай: тек қуып бара жатқан ғана өзгенің ешқайда бара жатпағанын біледі, немесе керісінше Самарқандағы ажал хикаясындағыдай: біреу кез келген жаққа қашқысы келеді, бірақ, одан өзге нәрсе, Ажал, оның қайда қашатынын біледі және оны сол жерде күтеді.

Бұл тұрғыда, ең қызығы, Алленің шешімі онша мағынасыз емес (әлгі екі ғашық енді ұрыспайтыны туралы). Оқиғалар түзіліміне біз тіл түзілімінде оңай дәлелдей алатын нәрсені кіргізу керек: екі сөз, екі белгі өздері хабарсыз, тек тілдің орамын жазуда бір-бірін азғырғанда, онда бұл елде жоқ азғырудың бүкіл сөйлем үшін және қауышу әсері үшін ғажап нәтижелері бар. Және онда тек осы маскалардың азғырулы бірігуінің шынайы ғашықтарға бақытты нәтиже беретініне ешкім кедергі бола алмайды: мүмкін, олар бір жерде кездесіп, бір-бірін тағы да азғырған шығар. Бір жерде әңгіменің таза шарттылығында болған нәрсе шынайылыққа ие болады. Бұл туралы енді тілден сұраудың қажеті жоқ Бір кезде мұны сиқыр күш талап еткен және дегеніне жеткен.

Азғырынды болу үшін хикаяның логикасыз және жындысүрей болғаны жеткіліксіз, ол белгіні түсініксіз түрде бергені қажет. Сол сияқты Алленің хикаясы логикалық терминдерде шешімсіз, бірақ, кездейсоқтық және мүмкіндік терминдерінде де тағы солай (бұл оқиғаның мүлде кездейсоқ болуының өзінің мүмкіндігі жоқ). Мұның ішінде ешнәрсе біріге алмайды, шешім жоқ, бірақ тілдің ироникалық кездейсоқ байланысы қажетті нәрсе. Бұл шешімсіз нәрсені баналды қылудың орнына қарулы қылады, өйткені ол таза белгінің әрекеті. Иллюзияның бар тартымдылығы осында.

Сонымен қатар, бұл — белгісіз бір сырт жақтан келетін қысқа сөйлемдердің әрекеті. Канеттидің айтуынша: "Бұл сөйлемдерді ешқашан ұмытпаймыз. Бұл, бәлкім, бізді өте тартымды бола алатын бейкүнәлылығымыздан айыратын шығар. Бірақ, осы қатыгез купюралар арқылы адам өзінің өзіндік табиғатымен қауышады. Онсыз ол өзін ешқашанда толық елестете алмас еді. Олар кенеттен шабуылдап, сырттан келуге тиіс. Сырттан келген кез келген сөйлем тиімді, өйткені оны ешкім күтпейді: бірақ оған қарсы қоятын нәрсе жоқ Біз оған өзіміз өзге жағдайда оған қарсы тұра алатын күшпен көмектесеміз.

Бұл қысқа сөйлемдер біз онда өзімізді танитын өзге баналды тұжырымдарға қарсы тұрады, олар бізді ұялтады, немесе кенеттен субъектті өз-өзінен ұялтады. Бұл қысқа фаталды сөйлемдер белгісіз бір таза тануға беймүмкін объекттің субъектті тануға беймүмкін қылатыны сияқты. Субъектте ешнәрсе бұл сөйлемдердің тиімділігіне қарсы тұра алмайды, өйткені енді олар айна кызметін атқармайды. Және ол арқылы өзінің мақтауға құмар белсенділігін атқара алмайды. Кенеттен бұл оларға қарсы қоятын қуаттың бәрі, оларға көшірілген және орнықтырылған болып шығады. Таза объекттің кіріп келуі барлық қатынастарды төңкереді: объект субъекттің барлық қуатына ие болып шығады. Біздің барлық қуатымызды осы кенеттен сырттан келген объект ұрлаған. Біз оны ықыласпен қабылдаймыз, біз өзіміз де осы әдетті бұзбайтын "қатыгез купюрамен", осы күтпеген революциямен, қуаттың осы шұғыл бұрылысымен және қуат полюстарының осы орын ауыстыруымен сиқырланғанбыз.

Кристалл кек алады

Психоанализ біздің өміріміздің бір саласын артық жағдайға қойып, ал өзгесін бізден жасырды. Ол біздің дүниеге келуіміздің бір түрін, тірі жан болмысты және жыныстық қатынас арқылы жаратылуымызды артық қойды да, ал өзге түрін инициатикалық сыннан өту түрін ұмытты. Ол егер екі тірі жан сені дүниеге келтірсе, онда өзгелері сізді әрқашанда азғыра алатынын ұмытты. Және олар белгілі мағынада сіздің инициатикалық ата-аналарыңыз. Бұл екінші туылу өзгесін еселейді. Сөйтіп, сіз психоанализ жақсы суреттеген эдип комплексін бірінші туылуыңызда қалдырасыз, яғни, ығыстыру және санадан тыс еңбектің хикаясын, Әке, Заң, символикалық тәртіппен бұзылған және намысқа тиер қатынастардың мұңға толы психологиялық хикаясын. Бақытымызға, біз психоанализге белгісіз басқа нәрсеге кезіктік, ол тарих емес, тағдырды ашатын және бұрын болмағандықтан бізді осы генезиспен осы тарихтан босататын еш теңдесі жоқ оқиға. Бұл теңдесі жоқ оқиға — азғыру және оның бастауы жоқ, ол шеттен келеді, ол әрқашанда кенеттен келеді, ол бір сілтегенде саналы және санадан тыс детерменизмдерді өшіретін таза оқиға.

Бір күні біз бәрін тудырдық, енді біз бәрімен азғырылуға тиіспіз. Бұл Эдип пен Заңның аржағында басталатын жалғыз және ақиқатты босатылу және ол бізді қатыгез психологиялық голгофадан да, жыныстық жолмен туылудың биологиялық бұлтартпастығынан да босатады.

Тек аурулар ғана азғырудан ауырғандар болады. Олармен еш шектен тыс оқиғалар болмайды, олар екінші инициатикалық туылуды білмейді және осыған байланысты олар эдип комплексіне байланған және психоанализге үкімденген болып қалады. Ал, психоанализ дегеніміз құмарлықтың экономиясы, яғни, азғырудан бас тарту. Өйткені, психоанализ ғана (бірақ, әрине, тек қана ол емес) тұлғаның өзінің өзіндік тілеуі туралы осы ойға сыймайтын галлюцинацияны тудырады. Және Моника Шнайдер өзінің "Фрейд және ләззат" кітабында көрсеткеніндей "он тоғызыншы ғасырдың психологиялық революциясы" атауындағы психикалық жеке экономияны, либидоны, нағыз құмарлық пен эдиптік оқиғаларды сырттан келген оқиғаға, теңдесі жоқ оқиға ретіндегі өзгенің инициатикалық азғырулы, фаталды келуіне, кенеттілікке, сізден субъект емес, таңдау мен азғырудың объектін жасайтын әлем мен белгілердің теңесуіне жындысүрей ауыстыру тек соның қолынан келеді. Сізді тірлік етуге сіздің тілеуіңіздің күші емес, әлем мен азғырудың ойыны, ойнау және ойыншық болу құмарлығы, иллюзия мен шарттылықтардың құмарлығы мәжбүр етеді; бүл сырттан, өзгелерден келіп, олардың дидарынан, олардың тілінен, олардың қимылдарынан сізді толқындыратын, қызықтыратын, тірлікке талаптандыратын нәрсе; бұл күтпеген нәрсе, сізден бұрынғы, сіздің сыртыңыздағы, сізсіз нәрсемен кездесу — таза объекттің, таза оқиғаның сиқырлы сырты — және ол сіздің қатынасыңызсыз болатын нәрсе; қандай жеңілдік: енді тек осы нәрсенің ғана сізді азғыратын орны бар, бізді ылғи да барлық нәрсенің себебі болуға, барлық нәрсенің себебін табуға мәжбүр қылатын. Тас нұсқасындағы объект, күн дидарлы оқиға, құмарлы объект, қаңтарылған нұсқа — мұның бәрі сізді азғырады, өйткені оның сіздің тілеуіңіздің экономиясымен жұмысы жоқ және болмыс тек өзіңнің өзіндік болмысында тірлік етуге мәжбүр қылатындықтан, ол ештеңе емес және тек одан тыс, әлемнің ойыны мен азғырудың бас айналуында туылу үшін ғана тірлік етеді.

Психоанализ ол агрессия ретіндегі сыртқы әлемнің болжамын, қорғану және қоршау жүйесі ретіндегі "Мен", күшенуден босану ретіндегі ләззаттың концептерін жасағанда дәл осының бәріне қарсы. Фрейд үшін барлық проблема азғырудың осы бақылаусыз оқиғасын жою болды.

Психоанализ үшін парадоксалды жағдай, оның түс материалына баруы, өйткені дәл осы фаталды перспективада түс — оқиға, ал анализде ол тек симптом ғана және осының бәрі жындылыққа, неврозға, қате сөйлеуге қатысты: барлық жерде психоанализ олардың кіру, иллюзия және азғыру құдыретін байқамай өтті, ол оларды тек симптом деп қабылдап, оларды олар ымдаған заттар шеңберінің егемендігінен, шарттылық пен бәстесудің магиясынан айырып, тіпті, оларды құбылыс ретінде байқамай өтті. Мұның бәріне қарсы психоанализ өзінің тілеу субъектісін көтерді, аралдар экономиясына және барлық сыртқы агрессияны қууға мәжбүрленген өзінің санадан тыс нәрсесінің Робинзонын шығарды, оның мақсаты сыртқы әлемді симптомды түрде ұшқалақтықтың негізі ретінде, ал ішкі импульсты айырылысудың қаупі ретінде көрсету болды, онда субъекттің жалғыз тағдыры өзінің күшенуінен босану, өзінің ішкі толқыныстарынан тазару, психикалық бастионды жоюға құмар күштердің шабуылын тойтару — бұл тіпті импульстың тағдыры емес, буырқаныстың тағдыры. Сыртқы формалардың сиқырында қамалған Улисс осындай, субъектке тек ләззатқа қағида ретінде және өлімге шешім ретінде мәжбүрленген қорғану жүйесі арқылы өзінің импульсивті қуатынан босану мақсаты қалады. 

Моника Шнайдер ойшыл Фрейдтың азғырудың бірінші соққыларының алдында психоанализдің қорғану механизмдеріне қанша сүйенгенімен, бірде шегініс беретінін көрсетеді, өйткені ол үшін бәрі ішкі дүниеде, бар мән-мағына жекешелікке негізделген процессте жасалады, ал сыртта жекпе-жекті жағдайда ешнәрсе жасалмайды.

Негізі, Эдиптің өзінің эдиптік проблематикасымен Фиваға қайта оралуы үшін (анасымен жыныстық қатынасқа түсіп, шартты түрде азбандалған соқырға айналып), Сфинкстың өлімі керек, яғни, ол барлық драмасы ығыстыруда және кілті интерпретацияда болған құпия хикаяның пайдасына азғыру мен оның бас айналдырар күшін, жұмбағы мен құпиясын ақырлауға тиіс (ал жұмбақ болса, ешқашан шешілмеуге тиіс, ол осы болашақ болжау түзіліміне жақын құпия ой құралымен азғырады) — ол (Сфинкс) азғырғыш құпиясын ажалды ақиқат пайдасына ақырлауға тиіс. Дәл сол сияқты Фрейдтың психоаналитикалық пайымдауының патшалық және эдиптік жолына түсу үшін, оның санадан тыстың патшалығына енуі үшін, оның психоанализбен жатып шығуы үшін, оның азғыруды ақырлауы, оның психикалық шынайылыққа тиым салған жұмбақ жануарды, шарттылықтардың Сфинксын өлтіруі керек еді. Фрейд "аналық ескі азғыруды, Сфинкстер, азғын сиқыршы мен қоректендірушіні не майып қып, немесе өз ішінде жерлеу қалауында" осы азғырушыны өлтіруін құпия жалғастырады.

Алайда, Моника Шнайдер, егер ол психоанализдің осы экзорсизшылдығын дәл анықтаса және егер Фрейдтың бүкіл құрылымы осы азғыруды сиқырлаудың негізінде тұрса, мұнда тек қана Ананың өлімін Әкенің өліміне ауыстырады, ол үшін азғыру әрқашанда тек ескі Ананың, қомағай азғырушының, біріктіруші матрицаның азғыруы болады.

Бұл азғырушыға дейін құлдыраған азғыру, ал ол әйелді, жемсауды сайтандық құдіретке дейін және тұңғиыққа дейін жұтуға құлдыраған. Бұл өзі психоанализ арқылы жолдан тайған қазіргі феминшілдіктің ыңғайсыз бұрылысы: феминшілдікті қауіпті, ескі және біріктіруші құдірет ретінде қайта тудыру; ал бұл дегеніміз белгілі мағынада Әке атымен Ана қалауының жұтып жіберуші құдіретіне кедергі қоюға тырысқан Фрейдтың ойының жөнділігін мойындау. Егер азғыру тек біріктірсе ғана, ол Эдип пен Заңға тең. Мұндай азғыру іс жүзінде елестің, сайтандық инцесстік азғырудың өзге түрі ретінде Эдип пен Заң құбылысы арқылы ұғынылған азғыру болады. Иокаста осындай, ол бір кезде жойылған және құрбандыққа берілген азғырудың нағыз нұсқасы, жұмбақ Сфинкс, енді қайта тіріледі, бірақ, нашарланған нұсқада, егер бұлай айтуға болса, Эдип сатып алған әлемде, кекте, азғыру отының қайта оралуында. Бірақ, енді бұл бір құбылыс емес: біреуі, Сфинкс, жекпе-жекке құмар және жұмбақ, өзгесі Иокаста, материалды және инцест тудырушы, ескі және біріктіруші.

Азғыру Фрейд қорыққа ашқарақ Анадан мүлде өзге. Егер психоанализ (Заң, Әке және т.т.) сізді өзіңіздің өз қалауыңыздың еріктілігіне тапсыру үшін Ананың біріктіруші қалауынан жұлып алса, азғыру сізді әлемнің еріктілігіне тапсыру үшін өзіңіздің өз қалауыңыздан жұлып алады. Ол оларды бас айналдырар және үстірт ойын шарттылықтарына тапсыру үшін тірі жандарды фантазмның, ығыстырудың, өзге сахнаның психологиялық айналымынан жұлып алады. Ол метаморфоза патшалығына тапсыру үшін тірі жандарды метафора патшалығынан жұлып алатын нәрсе. Ол болжам патшалығына тапсыру үшін тірі жандар мен заттарды интерпретация патшалығынан жұлып алатын нәрсе. Ол инициатикалық нұсқаға ие және белгілерге олардың күшін береді. Сондықтан оларға мағына ғана, сорлы мағына беретін түзіліммен ол қалай ортақ тірлікте болсын.

Алайда, түстер шынайылықтан өзге бір нәрсе болатын. Оларға керек мағына беретін интерпретация да жоғалудан бұрын оларда тартымдылық, көріпкелдігі бар тартымдылық болатын: енді олар азғырымды және бұлтартпас емес, олар мағыналыға айналды. Түстерде құпия болатын, ал Фрейд оларға мағына береді. Түстер тағдырға жақындау болатын, Фрейдпен олар тілеуге жақындады. Бірақ, олар санадан тысқа жол ашу үшін (белгілі жағдайда қауіпті болатын) өзінің тартымдылығынан айырылды. Шарттылық ретіндегі түстің ойыны қозғалыстың санадан тыс және метафорикалық жолдарын белгілеуге мүмкіндік беретін, ал азғырудың нәтижелері оқиға түзіліміндегі траектория сызуға мүмкіндік еді, симптом емес, хикая ретіндегі түс оның тек бір бөлігі ғана болатын, себебі, онда ол тек өз мағынасына бұрылған белгі ғана. Таза оқиға ретінде түс көріпкелділік қасиетіне ие. Осы қасиетінің арқасында ол санадан тыстық өзіне экономия талап ететін аналитикалық интерпретацияны күмәнды қылады.

Түс психологиялық нәрсеге айналды, ол психикалық түзілімге құлдырады, ал өзінің өзіндік азғыруын жоғалтты. Бұл жағынан ол оларды тек санадан тыстың ахуалында болуға және симптом қасиеті телінген паталогияға кескен невроз, фантаз, ағат сөз, жындылық, немесе тұтас бір науқасқа ұқсас еді (бірақ, ұшқыр ойлы Фрейдтың өзі бұл жағынан арманда қалды, көп нәрсеге жете алған жоқ).

"Мен түстерге тек олар тұтас, ұсталмаған және жұмбақ болғанда тана төзе аламын. Олардың табиғатының жаттығы сондай, оларды тек өте шабандап қана түсінуге болады... Оларды тым тез пайымдаған ақымақ сорлы, ол оларды мәңгілікке жоғалтады. Бір-біріне еш қатысы жоқ түстерді үйе берудің қажеті жоқ. Олардың субстанциясы олардың жүзеге асу шамасына байланысты көрініс береді. Олар жүзеге асуға тиіс, міне, маңызды нәрсе. (Бұл психоанализде жоқ, сол сияқты, балалық шақ та және өзге заттар да сол өзінің өз болмыстарында тірлікке шақырылмаған). Бірақ, олар мұны әдеттегі түс жорушылар қиялынан өзгеше жасайды. Түс, оған кез келген тәсілмен еніп, барлық мүмкін бағыттардан туындап және әсіресе күтпеген жерлерден шынайылықты тірілтуге тиіс. Ұстатпайтын нәрсе, оны шынайылыққа енгізу арқылы жасалған формаға иелік етеді және оны оған сырттан беруге болмайды.

Түстерді пайымдаудан келген зиян өлшеусіз. Өзгеріс көзге көрінбейді, бірақ түс тым сезімтал!.. Түстің уникалды екеніне адамдардың тек өте азшылығы ғана күмән келтіреді. Болмаса, оны жауыр нәрсеге айналдыруға шейін қалай жалаңаштар еді?"

Канетти

Менің ойымша, түстің барлық басқа заттардікіндей өз мәні бар, яғни, психоанализ ұрлаған идеалды нұсқа, иллюзияның құдыреті. Менің ойымша, шарттылықтарда форма бар, шарттылықтың идеалды нұсқасы, оның иллюзиясының құдыретін бізден интерпретация ұрлаған.

Психоанализ белгінің сорлы санасы. Ол кез келген белгіні сиптомға, кез келген әрекетті ляпсуске, кез келген дискурсты құпия белгілеуге, кез келген ұғымды қалаудың галлюцинациясына айналдырады. Аналитикалық интерпретацияның шектен тыс біржақтылығы (косоглазие). Ойдың азғырынды құдіретінің орнына психоанализ алдын ала ойланған ойдың салтанатын орнатады. Шарттылықтарға сенбеушілік, симптоммен шантаждау, құпия мағынамен шантаждау, жұмбақты жою, психоанализ Ницше айтқандай барлық алдын ала ойлап пішілген әлемдерді тудыратын сорлы санадан туындаған.

Бірақ, азғыру кек алады. Ол өзінің түсте көрінуін кекесінді түрде бәрімізге жақсы белгілі емдік түстер формасына ауыстырады. Ал, ол аналитикті азғырып, анализды жолдан тайдыруға тырысады. Бірақ, бұл түк емес, жұмбақты шешу, Сфинкстың ұтылысы эдиптік қатынастардың барлық құпия абыройсыздығының әйгіленуіне мүмкіндік береді: өлімге, инцестке және әрқашанда ақиқаттың ашылуына апаратын ақырғы соқырлануға. Егер абыройсыздыққа құлағыңыз келмесе, ешқашан жұмбаққа қол жұмсауға болмайды және Эдипке осы абыройсыздықтан құтылу үшін соқыр болудан өзге амал жоқ. Иә, Сфинкс кегін алды: ол өзінің өлімі арқылы Эдипты осы ажалды хикаяға тәуелді қылды, Фрейдты азбанданудың психоаналитикалық хикаясына түсірген де сол.

Қазақ тіліне аударған Әуезхан Қодар