Аңыз биші: Бүбүсара Бейшеналиева жайлы естелік

(Шыңғыс Айтматовтың естелігінен)

Кездейсоқ па, әлде тағдыр ма?

Әрбір адамның өмірінде жүрекке өшпес із қалдыратын сәттері болады. Бір қарағанда кездейсоқ көрінетін жайт кейін тағдырдың ерекше жазуы екеніне көз жеткізесің.Шыңғыс Айтматов өзінің жастық шағындағы сондай әсерлі оқиғаны еске алады:

«Солардың ішінде жанымен де, тәнімен де, бүкіл болмысымен еркімді билеген бір сәулелі махаббат есімде қалып қойды. Ол – қырғыз өнерінің маңдайына біткен атақты бишісі Бүбүсара Бейшеналиева болатын!»

Мәскеуден Балтыққа сапар:

1950-жылдардың соңы. Мәскеуде оқу бітіріп, шығармалары орталық баспасөзде жариялана бастаған жас қаламгер елге танылып жүрген кезі еді. Осы тұста ол Балтық флотында әскери қызметте жүрген қырғыз жігіттеріне шефтік көмек көрсету мақсатымен Фрунзеден шыққан делегация құрамына енеді.

Сапар барысында олар Ленинградқа келеді. Дәл сол уақытта қырғыздың классикалық «Шолпон» балеті Балтық бойына гастрольдік сапармен келіп, жергілікті балет өнерімен бірге фильмге түсіп жатқан болатын. Басты рөлді сомдаған – сұлу да сымбатты биші Бүбүсара Бейшеналиева еді.

Алғашқы кездесу:

Шыңғыс Айтматов осы жерде Бүбүсанымен алғаш рет жүздеседі. Ол сәтті жазушы былай суреттейді:

«Жанымда екі-үш матрос бар, моторлы қайықпен “Аврора” крейсеріне жақындап келдік. Біздің делегация палубада тұр екен. Орталарында жүзі нұрға толы, сұңғақ та сымбатты Бүбүсара. Шашын теңіздің самалы еркелете тарап, бізге қол бұлғады. Бұрын бір-бірімізді сырттай білсек те, жақын араласпаған едік. Бірақ тез сырласып кеттік. Сезіміміз оттай лап етіп тұтанды».

Ұмытылмас бейне:

Осы бір «кездейсоқ» сәт жазушының жүрегінде өмір бойы сақталып қалды. Қазірде естелікке айналғанымен, ол бейне әлі күнге дейін түске еніп, өткен күндерге ойша қайта оралтады.

Шыңғыс Айтматов бұл кездесуді тағдырдың сыйы деп қабылдап, өнер әлеміндегі бірегей тұлға – Бүбүсара Бейшеналиеваның жандүниесін, өнерін, адамдық болмысын ерекше сүйсіне еске алады.

Қорытынды:

Бұл естелік – жай ғана махаббат хикаясы емес. Ол – өткен ғасырдың мәдени өмірінен сыр шерткен, қазақ пен қырғыз өнер қайраткерлерінің рухани байланысын көрсеткен құнды дерек. Бүбүсара Бейшеналиева сынды аңыз бишінің тұлғасы бүгінгі ұрпақ үшін де өнерге, сұлулыққа, руханиятқа деген іңкәрліктің символы болып қала береді.