Басты бет > Жаңалықтар > «Iı-нің үстіндегі нүкте қайда кеткен?» дегендерге түсініктеме

«Iı-нің үстіндегі нүкте қайда кеткен?» дегендерге түсініктеме

Жаңалықтар 09.03.2021

1300

Жетілдірілген жаңа әліпби бойынша і «ı», и, й «і» болып таңбаланады. Бұл дұрыс шешім болды!

Біріншіден, латын графикасына көшудегі негізгі мақсаттардың бірі – диакритикалық таңбаларды барынша аз қолдану. Жаңа әліпбиде бірнеше әріп қана диакритикамен берілді. Олардың жиілігі төмен. Жиілігі жоғары ызың ш дауыссызына – (ş) седиль алынды. Ş әріпасты диакритикамен берілгендіктен, қолжазуға ыңғайлы.

Екіншіден, қазақ тілінде і – жіңішке қысаң дауысты дыбысының жиілігі и, й-лерден әлдеқайда жоғары. Жазу барысында артық ноқаттар қиындық тудыруы мүмкін. Яғни ноқатсыз ı өте қолайлы. Мысалы, ını, ıs, bılım, ılım.

Үшіншіден, и, й-лер бойынша шеттілдік сөздердің сыртқы белгілері (тұрпат межесі) өзгермейді, institut, kino, fabrika сияқты сөздер оңай танылады. И, й «титл (tittle)» деп аталатын нүктесі бар «і» болып таңбаланғаны дұрыс. Латын әліпбиін пайдаланушылар бұл әріпті і деп оқымайды. Яғни kino-ны кіно емес, кино деп оқиды.

Қуаныш Жұмабекұлы,

PhD, Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының ғылыми қызметкері

"Qazaq" газеті

#Жаңалықтар

Бөлісу: