Тарихтағы ұмытылмас күн

Ұлт көшбасшысы Н. Ә. Назарбаев «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» мақаласында жаңа типті модернизациялаудың маңызды шарты оның тарихын, мәдениетін және өзіндік ұлттық кодын сақтау екенін, өйткені тарихты және өзіндік дәстүрлерді сақтау - бұл қазақ халқының өткенін, бүгіні мен болашағын байланыстыратын алаң екенін баса айтқан болатын. 1997 жылдың 31 мамырынан бастап Қазақстанның саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күнін атап өтетіндігі - біздің тарихымызға деген құрметтің айқын дәлелі.

Тағдырдың жазуымен бүкіл Қазақстан территориясы ГУЛАГ бөлімшелеріне айналды. Әйгілі қоғам қайраткері, ақын Олжас Сүлейменов кітабында былай дейді: «Сізді өлім үшін осы ауыр жұмысқа алып келді, ал біз осы жерде дүниеге келдік» ... Шығармасында жазушы сол жүйеден зардап шеккен, репрессия мен ашаршылықтан ұлттың тұтастай бөлігінен айырған қасіретті жылдарда 1,5 миллионнан астам кәрістерді, немістерді, поляктарды, шешендерді, ингуштарды, қарашайларды, балкарларды қабылдау қазақтарға қалай болды? Бұл қасіретті басынан өткергендердің естеліктері гуманизмнің керемет үлгілері, жер аударылуға қатысты қазақтардың жанашырлығы, рухы мен жанқиярлығының керемет үлгілері туралы айтады. Сексен жылдан кейін адамдар бүгінгі күнге дейін аман-есен өмір сүріп жатқаны үшін қазақ халқына алғыс айтуды тоқтатпайды. Бұл сезім ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырады.

Репрессияға ұшыраған адамдардың қасіреті - екі еселенген қайғы, өйткені ұлт үшін отанын жоғалтудан асқан үлкен бақытсыздық болмайды. Әрқашан осы күннің қарсаңында, қуғын-сүргінге ұшыраған адамдардың ұрпағы ретінде ерекше толқимын. Менің ата-анам НКВД-ның халықтарды қоныстандыруға арналған әйгілі «Чечевица» кезінде небәрі 3-4 жаста еді, оларды адам төзгісіз жағдайда, малды тасуға арналған автомобильдермен қазақ даласына алып келеді. Олардың айтуынша, алғашқы айларда туыстарымыздың жартысынан көбі аштықтан, суықтан және аурудан қайтыс болған, қалғандары жергілікті халықтың мейірімділігі мен көмегінің арқасында аман қалған.

Сол ащы жылдарда жарты миллион вайнахтардың төрт жүз мыңы Қазақстанда қоныс тепті. Мұнда біздің аға буынымыз аман қалды, өсіп-өніп, тәрбиеленді. Қазақтың Ұлы даласы әр түрлі ұлт өкілдерін бауырына басты. Қандастарымыз қазір алыста болса да, әлемнің түкпір-түкпірінде өмір сүрсе де: Қазақстанға және қазақ халқына шексіз алғысын айтады. 

Қарағанды облысы
Қазақстан халқы Ассамблеясы
Төрағаның орынбасары У.Х.Джанаев