Қытайда Оразаға тыйым салып, шошқа етін беруде

Мұсылмандарға қасиетті айда қысым артқан

Көршілес Қытай еліндегі мұсылмандарға көрсетіліп жатқан қысымдар жайлы сан мәрте айтылып та, жазылып та жүр. Жергілікті баспасөз басылымдарымен қатар, әлемдік БАҚ-тар да бұл тақырыптарға бірнеше мақалаларын арқау етті. Бірақ одан Қытайдағы мұсылмандардың жағдайы жақсарып кетті деп айта алмаймыз.

Бірнеше жыл қатарынан Қытай билігі мұсылмандардың діни жоралғыларын ұстануға кедергі жасап, түрлі заңдармен тыйым салуда. Осыған дейін мешіттерді бұзып, қасиетті Құранды өртеген орталық билік, міне бес жыл қатарынан Рамазан Айында қысымның небір түрін арттыруда. Олар мұсылмандар Ораза ұстамауы үшін түрлі құйтырқылыққа баруда.

Атап айтатын болсақ, олар Рамазан айында арнайы жалпыға ортақ түскі ас ішуді міндеттеген. Түскі ас ішуден бас тартқан жан жауапкершілікке тартылып, тіпті «тәрбиелеу лагерьлеріне» де аттандырылмақ. Түскі асқа сонымен қатар Ислам дінінде харам саналатын шошқа еті қосылып, сусын ретінде алкогольді ішімдіктер қойылмақ. Мұндай тәжірибе 2015  жылдан бастап жүзеге асуда. Бұл ақпараттарды Халықаралық діни бостандық жөніндегі Комиссия (USCIRF) өкілдері хабарлады. Ал Халықаралық Ұйғыр Конгрессінің мүшелері, таңғы уақытта «билік үшін» деген ұранмен бір стакан ішімдік ішу де бірнеше жыл қатарынан жүзеге асуда екенін хабардар етті. «Аталмыш қысымдардың барлығы мұсылмандардың діни бостандығына кедергі келтіріп, оларды түрлі күйзелістерге тап қылуда. Мысалы жасырын түрде Ораза ұстау мен Құран оқу әдетке айналған», — дейді Конгресс зертттеушісі Акбар Ахланди. Қысымдар ШҰАР аймағында аса қарқынды түрде жүруде дейді олар. 

Асхат Қасенғали